5. Μεταβολισμός γλυκογόνου Flashcards
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ ?
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΑΣ, μια ενδιάμεση και άμεσα κινητοποιούμενη πηγή ενέργειας
ΑΠΟ ΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΕΝΑ ΜΟΡΙΟ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
12 στιβάδες μορίων γλυκόζης (55.000 κατάλοιπα γλυκόζης) => αφαίρεση H2O μειώνει το βάρος και τον όγκο (κατάλληλο για αποθήκευση)
ΠΟΙΟ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ : ΛΙΠΗ, ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ, ΓΛΥΚΟΖΗ
λίπη > γλυκογόνο > Γλυκόζη
ΠΟΙΟ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΕΧΕΙ ΑΜΕΣΟΤΕΡΗ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ : ΛΙΠΗ, ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ, ΓΛΥΚΟΖΗ
Γλυκόζη > γλυκογόνο > λίπη
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
Ρύθμιση της ποσότητας της γλυκόζης (G) στο αίμα
ΤΙ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
η πρωτεΐνη Γλυκογονίνη
ΠΟΥ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΑ ΜΟΡΦΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ ?
στο κυτοσόλιο υπό την μορφή κοκκίων
ΣΕ ΠΟΙΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ ?
Στο ήπαρ και τους σκελετικούς μυς (10% και 2% ανά βάρος αντίστοιχα)
ΠΟΙΟ ΟΡΓΑΝΟ ΕΧΕΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
Οι μύες έχουν τη μεγαλύτερη ποσότητα λόγω μεγαλύτερης μάζας
ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΩΜΕΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΤΟ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟ ?
α-1,4 γλυκοζιτικούς δεσμούς (κάθε 10 G υπάρχει και ΕΝΑΣ α-1,6 δεσμός)
ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΖΩΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΟΥΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΥΠΟ ΜΟΡΦΗ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ (ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ) ?
- ο καταβολισμός του είναι ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΣ
- ρυθμίζει το επίπεδο G στο αίμα
- κινητοποιείται άμεσα
- κατάλληλο για έντονη ξαφνική δραστηριότητα (σε αντίθεση με τα λιπαρά οξέα)
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
- απελευθέρωση 1-PG (1-φωσφορική γλυκόζη)
2&3. ανακατασκευή του υποστρώματος (διακλάδωση 1-6) - μετατροπή της 1-PG σε 6-PG
ΤΙ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
ενεργοποιημένη G με τη μορφή της
UDP-G (Ουριδινοδιφωσφορική γλυκόζη)
ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
- ενζυμα που αποκρίνονται αλλοστερικά στην παρουσία μεταβολιτών
- ορμονικά (προσαρμογή για στις ανάγκες ολόκληρου του οργανισμού)
ΠΟΙΕΣ ΕΝΖΥΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
- Φωσφορυλάση του γλυκογόνου : διάσπαση δεσμού α-1,4 γ.δ. (φωσφορόλυση) στο μη αναγωγικό άκρο το Gn (γλυκογόνο => 1-φωσφορική γλυκόζη)
- Η φωσφογλυκομουτάση μετατρέπει την 1-Ρ-G σε 6-Ρ-G (1-P γλυκόζη φορτισμένη δεν μπορεί να βγει από τα κύτταρα που σχηματίζεται => μετατρέπεται (βρίσκεται σε διαρκή ισορροπία) σε 6-P γλυκόζη)
- Η 6-Ρ-G δεν μπορεί να διαπεράσει την κυτταρική μεμβράνη :
α. Το ήπαρ περιέχει φωσφατάση της 6-Ρ-G (απουσιάζει από τους περισσότερους άλλους ιστούς) 6-φωσφορικη-γλυκόζη + H2O → γλυκόζη+ Pi
β. η 6-Ρ-G διατηρείται στους μυς και τον εγκέφαλο (αφού δεν μπορεί να γίνει G)
ΠΩΣ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Η ΦΩΣΦΟΡΥΛΑΣΗ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
- Φωσφορυλάση ρυθμίζεται αλλοστερικά και με φωσφορυλίωση => ενεργό φωσφορυλάση a και ανενεργό φωσφορυλάση b (το πρώτο βήμα της πορείας ελέγχεται αυστηρά)
- Το σύστημα ρυθμίζεται με φωσφορυλίωση (από την κινάση της φωσφορυλάσης) που οδηγεί σε αλλαγή της δομής με αποτέλεσμα την πρόσβαση του ενεργού κέντρου
- Φωσφορυλίωση από αυξημένα επίπεδα επινεφρίνης (αποτέλεσμα φόβου, έξαψη λόγω άσκησης, ηλεκτρική διέγερση μυών)
ΓΙΑΤΙ ΔΙΑΦΕΡΕΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ/ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ΣΕ ΜΥΕΣ & ΗΠΑΡ ?
- Μύες χρησιμοποιούν γλυκόζη για να παράγουν ενέργεια
- Ήπαρ διατηρεί την ομοιόσταση της γλυκόζης του οργανισμού ως σύνολο
ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΜΥΪΚΗΣ ΦΩΣΦΟΡΥΛΑΣΗΣ ?
- Ενεργή μόνο παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων AMP, το ATP δρα σαν αρνητικός αλλοστερικός τροποποιητής
- Η μετάπτωση από την μια μορφή (T) στην άλλη (R) ελέγχεται από το ενεργειακό φορτίο
- 2, 6-P-G ευνοεί επίσης την κατάσταση Τ (αναστολή)
- Η G αποτελεί σήμα επάρκειας ενέργειας αλλά μπορεί να βγει από το κύτταρο και έτσι να εξαφανιστεί η δράση της
ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΚΗΣ ΦΩΣΦΟΡΥΛΑΣΗΣ ?
- Σε αντίθεση με την μυϊκή (90% ομοιότητα) η κατάσταση a (φωσφορυλιωμένη) έχει τάση να πέφτει στην κατάσταση R (ενεργοποιημένη)
- Η γλυκόζη απενεργοποιεί το ένζυμο
- Το AMP δεν έχει επίπτωση αφού το ήπαρ δεν υφίσταται εντυπωσιακές αλλαγές στο ενεργειακό φορτίο
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ (ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ-a) ΗΠΑΤΙΚΗΣ ΦΩΣΦΟΡΥΛΑΣΗΣ ?
Παραγωγή γλυκόζης για εξαγωγή σε άλλους ιστούς (χαρακτηριστικό παράδειγμα ισοενζύμων)
ΑΠΟ ΠΟΙΑ ΕΝΖΥΜΑ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Ο ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ?
- φωσφορυλάση γλυκογόνου
- κινάση της φωσφορυλάσης
ΑΠΟ ΤΙ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ Η ΚΙΝΑΣΗ ΤΗΣ ΦΩΣΦΟΡΥΛΑΣΗΣ ?
- εν μέρει από τα ιόντα Ca+ (διαφορετικές υπομονάδες της PKA)
- πρωτεϊνική κινάση Α (PKA) μέσω της κυκλική AMP (cAMP)
ΑΠΟ ΤΙ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΗ ΚΙΝΑΣΗ Α ?
ΟΡΜΟΝΙΚΑ :
1. Το έναυσμα για την αύξηση της αποικοδόμησης του γλυκογόνου είναι η Επινεφρίνη (αδρεναλίνη) απελευθερώνεται με μυϊκή δραστηριότητα ή την αναμονή της
2. Η Επινεφρίνη επηρεάζει περισσότερο τους μυς και λιγότερο το ήπαρ, που επηρεάζεται περισσότερο από τη γλυκαγόνη
ΠΟΙΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΥ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΡΓΑΝΑ ?
- ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ (ΜΥΕΣ)
- ΓΛΥΚΑΓΟΝΗ (ΗΠΑΡ)
Η επιρροή τους και των δύο ορμονών ξεκινά απέξω από το κύτταρο (πορεία μεταγωγής σήματος) => συνεχίζεται σε μία κοινή πορεία (ενζυμικό καταρράκτη) μέσα σε αυτό