3.1 Flashcards
Najczęstsza choroba zakaźna występująca w Polsce.
Grypa
Grypa śmiertelność
1%
Grypa - Etiologia
- Wirus RNA
- Orthomyxoviridae
Grypa - Okres wylęgania i zakaźności
- Okres wylęgania: 1–7 dni.
- Okres zakaźności u dorosłych: 1 dzień przed i 3–5 dni po wystąpieniu objawów.
Grypa - Leczenie
Nie należy stosować kwasu acetylosalicylowego u dzieci i młodzieży do ukończenia 18. roku życia (ryzyko zespołu Reye’a).
Grypa - Ciąża i karmienie piersią
- Zwiększone ryzyko powikłań grypy w ciąży (w tym niekorzystnego zakończenia ciąży: poronienie, poród przedwczesny, zagrożenie życia płodu).
- Jak najszybciej rozważyć leczenie przeciwwirusowe (bez względu na nasilenie objawów).
- Objawowo paracetamol (kwas acetylosalicylowy i NSLPZ są przeciwwskazane w ciąży).
- Oseltamiwir i zanamiwir może być bezpiecznie stosowany podczas karmienia.
Grypa - Szczepienia
- „nieżywa”.
- Swoiste przeciwciała pojawiają się już po ~ 7 dniach.
Grypa - Szczepienia - Wskazania
- Osoby w wieku powyżej 55. r.ż.
- dzieci od ukończenia 6. m.ż. do 18 r.ż., (szczególnie poniżej 5. r.ż.).
- Kobiety w ciąży (przed planowaną ciążą lub w trakcie).
- chorobami układu sercowo-naczyniowego (chorobą wieńcową, niewydolnością serca, ale nie z nadciśnieniem tętniczym),
- chorobami układu oddechowego
- chorobami metabolicznymi (w tym cukrzycą, otyłość [BMI ≥40]), nerek, wątroby, hemoglobinopatie),
- niedoborem odporności (w tym spowodowanym leczeniem immunosupresyjnym lub zakażeniem HIV, dzieci po splenektomii)
- Osoby zdrowe, które mogą być źródłem zakażenia ww. osób
Grypa - Szczepienia - Przeciwwskazania względne
- Zespół Guillaina i Barrégo w ciągu 6 tygodni po poprzednim szczepieniu przeciwko grypie
- ryzyko powtórnego wystąpienia ZGB po szczepieniu jest jednak bardzo małe, natomiast zachorowanie na chorobę grypopodobną zwiększa ryzyko ZGB w ciągu miesiąca ponad 16-krotnie.
Grypa - Szczepienia - dzieci
- od 6. m.ż.,
- przy pierwszym szczepieniu < 9. r.ż. należy podać 2 dawki (odstęp 4 tygodnie).
COVID-19 - Okres wylęgania i zakaźności
- Okres wylęgania wynosi 2–14 dni (średnio 6).
- Przybliżony okres zakaźności: od 3 dni przed wystąpieniem objawów do 3 dni po ich ustąpieniu.
chorego na COVID-19 można uznać za niezakaźnego jeśli minęło:
- ≥ 10 dni od zachorowania i dodatkowo ≥ 3 dni bez objawów klinicznych takich jak:
- gorączka (bez przyjmowania leków przeciwgorączkowych),
- objawy ze strony układu oddechowego (kaszel, duszność; u niektórych chorych może występować kaszel poinfekcyjny trwający dłużej niż okres zakaźności), - 10 dni od dodatniego wyniku badania w kierunku SARS-CoV-2 u osób zakażonych bezobjawowo.
Na jakim etapie zachodzi replikacja wirusa sars cov 2
Na etapie infekcji nabłonka jamy nosowej
COVID-19 - Ze względu na czas trwania objawów wyróżnia się postaci:
1) ostrą – objawy trwają do 4 tyg.,
2) postać przedłużającą się – od 4 do 12 tyg. (long-COVID-19),
3) zespół pokowidowy – objawy, które rozwijają się w trakcie lub po COVID-19 i trwają > 12 tyg. oraz nie wynikają z innej choroby (post-COVID-19 syndrome).
COVID-19 - Obraz kliniczny - Objawy
- gorączka lub obniżenie temperatury ciała,
- osutka - bardzo różna, może swędzieć
COVID-19 - ile % jak przechodzi
- 80% chorych rozwija łagodne objawy lub przechodzi chorobę bezobjawowo.
- 15% prezentuje duszność, hipoksję i cechy zapalenia płuc.
- 5% rozwija ostrą niewydolność oddechową, wstrząs i niewydolność wielonarządową.
COVID-19 - Badania laboratoryjne
- leukopenia z limfopenią (rzadziej leukocytoza).
1) CRP > 100 mg/dl,
2) ferrytyna > 500 µg/l,
3) D-dimery > 1000 ng/ml,
4) limfopenia < 800/µl,
5) LDH > 245 U/l,
6) cTn i CK > 2 × ggn. - prokalcytonina (utrudniając różnicowanie z zakażeniami bakteryjnymi),
- ALT i AST,
-IL-6.
Quick SOFA
- Zaburzenia świadomości <15 w skali Glasgow
- Skurczowe ciśnienie tętnicze <100 mmHg
- Częstotliwość oddechów <22/min
2 oznacza zagrożenie zgonem
W skali Mews (Modified Early Warning Score) ocenie podlega 6 czynników:
- częstość oddechów,
- tętno,
- skurczowe ciśnienie tętnicze,
- wydalanie moczu,
- temperatura ciała,
- objawy neurologiczne.
Leki przeciwwirusowe stosowane są na początku choroby, gdy dochodzi do replikacji SARS-CoV-2.
1) Analogi nukleozydowe (remdesiwir, molnupirawir),
2) inhibitory wirusowej proteazy Mpro (nirmatrelwir),
3) ludzkie rekombinowane przeciwciała monoklonalne
COVID-19 - Nie zaleca się stosowania:
- kwasu acetylosalicylowego u pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID.
- GKS systemowych w łagodnej postaci choroby,
Molnupirawir
- u pacjentów dorosłych, niewymagających tlenoterapii ale obarczonych czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu COVID19.
- do 5 dni od wystąpienia objawów, 800 mg 2 x dziennie p.o. przez 5 dni.
Remdesiwir
- z zapaleniem płuc udokumentowanym radiologicznie
- SpO2 ≤ 94% przy oddychaniu powietrzem.
- do 5 dni od objawów
Leczenie immunomodulujące stosuje się w celu opanowania burzy cytokinowej.
1) Glikokortykosteroidy (deksametazon lub metyloprednizolon/prednizon (p.o./i.v.), ; budezonid (wziewny).)
2) Leki przeciwcytokinowe (anakinra, sarilumab, tocilizumab)
3) Inhibitory kinaz (barycytynib, tofacytynib)
W profilaktyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej u chorych z COVID stosuje się:
- dawkę profilaktyczną HDCz:
- dawkę terapeutyczną HDCz lub HNF:
Wskazaniami do hospitalizacji kobiet ciężarnych chorych na COVID-19 są:
- umiarkowany lub ciężki przebieg choroby lub SpO2 < 95%,
- choroby współistniejące wymagające leczenia szpitalnego,
- gorączka > 39℃ nieustępująca pomimo stosowania paracetamolu.
AKI w COVID-19
występuje u > 40% hospitalizowanych dorosłych pacjentów
PIMS – Pediatric Inflammatory Multisystem Syndrome
- Wynika ona z dysregulacji immunologicznej po przebyciu zakażenia SARS-CoV-2
- pojawia się po ok. 4 tyg. od zakażenia (również bezobjawowego) u osób w wieku 0–18 lat.
PIMS - Wyniki badań laboratoryjnych
- bardzo wysokie wskaźniki stanu zapalnego → CRP, prokalcytonina, OB, ferrytyna, LDH, D-dimery, fibrynogen),
- wysokie stężenia BNP/NT-proBNP, TnI/TnT,
- hiponatremię,
- hipoalbuminemię,
- niedokrwistość (zwykle nieznaczną),
- limfopenię.
PIMS - Spośród badań obrazowych wykorzystanie znajdują:
- EKG i ECHO serca → powinny być wykonane u wszystkich dzieci z podejrzeniem PIMS, gdyż nawet do 25% pacjentów już w pierwszym tygodniu choroby rozwija nieprawidłowości w echokardiografii (w tym tętniaki tętnic wieńcowych).
- RTG przeglądowe kl. p
- USG
PIMS - Diagnostyka różnicowa
- z sepsą i zespołem wstrząsu toksycznego,
- ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego,
- ostrą chorobą wirusową,
- chorobami rozrostowymi,
- nieswoistymi zapaleniami jelit,
- chorobami układowymi tkanki łącznej,
- z chorobą Kawasakiego
PIMS - Leczenie
- Wszystkich pacjentów z rozpoznaniem PIMS lub jego silnym podejrzeniem należy hospitalizować.
- 50% pacjentów spełniających kryteria PIMS rozwija niewydolność lewokomorową lub wstrząs.
- Leczenie I rzutu → immunoglobuliny i.v. (IVIG)
- Leczenie II rzutu metyloprednizolon
- Leczenie III rzutu → leki biologiczne
PIMS - Po przechorowaniu należy zwolnić z zajęć sportowych i wychowania fizycznego:
- wszystkie dzieci → na 6 tyg.,
- pacjentów ze zmianami w tętnicach wieńcowych → do czasu normalizacji obrazu tętnic wieńcowych (należy także utrzymać leczenie ASA),
- pacjentów z uszkodzeniem mięśnia sercowego → do czasu normalizacji stężenia troponiny (co najmniej; ostateczna decyzja należy do konsultującego kardiologa).
Przeciwskazania do szczepionki J&J
- HIT - heparin-induced thrombocytopenia, małopłytkowość wywołana heparyną
- CVST - cerebral venous sinus thrombosis, zakrzepica zatok żylnych mózgu
Przeciwskazania do szczepionki AstraZeneca
- HIT - heparin-induced thrombocytopenia, małopłytkowość wywołana heparyną
- CVST - cerebral venous sinus thrombosis, zakrzepica zatok żylnych mózgu
- CLS - capillary leak syndrome, zespół przesiąkania włośniczek
- TTS - thrombosis with thrombocytopenia syndrome, zespół zakrzepicy z małopłytkowością
Przeciwskazania do szczepionki Moderna
- CIĘŻKA REAKCJA ALERGICZNA, nie lekka- jak w reszcie
Immunologiczna małopłytkowość zakrzepowa wywołana szczepieniem
(VITT – vaccine‐induced immune thrombotic thrombocytopenia) =
= zespół zakrzepicy z małopłytkowością, TTS - ang. thrombosis with thrombocytopenia syndrome.
- Rozwija się do 14 dni (rzadziej do 4 tyg.) po szczepieniu preparatami wektorowymi.
- Wystepuje głównie u kobiet w wieku 20–49 lat
Zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia
- związane ze szczepieniem preparatami mRNA.
- Najczęściej zgłaszane po drugiej dawce u nastolatków i dorosłych do 30. rż.
Borelioza - Okres wylęgania
3-30 dni.
Borelioza - Czynniki ryzyka
Długi kontakt kleszcza ze skórą (>48 h)
Borelioza - Stadium wczesne ograniczone
= Rumień wędrujący (pełzający)
- występuje u 30-70% chorych,
- pojawia się zwykle po ~7 (3–30) dniach od ukłucia przez kleszcza,
- ustępuje w przeciągu 4 tygodni (leczony lub nie),
nieswoisty odczyn zapalny po kontakcie z kleszczem
- średnica rumienia nie przekracza zwykle 2 cm
- centralne przejaśnienie.
Borelioza - Stadium wczesne ograniczone - Chłoniak limfocytowy skóry
- pojawia się kilka tygodni/miesięcy po ukłuciu,
- niebolesny, czerwononiebieskawy guzek,
- najczęściej na małżowinie ucha, brodawce sutkowej lub mosznie,
- utrzymuje się kilka lat.
Borelioza - Stadium wczesne rozsiane- Zapalenie stawów
- najczęściej jeden duży staw (kolanowy, skokowy, łokciowy),
- brak ogólnoustrojowej reakcji zapalnej,
- obfity wysięk w jamie stawowej,
Borelioza - Stadium wczesne rozsiane- Zapalenie mięśnia sercowego
- zaburzenia przewodzenia i rytmu,
- nagły blok przedsionkowo-komorowy,
- zwykle współistnieją objawy stawowe i neurologiczne.
Borelioza - Stadium wczesne rozsiane - Zapalenie układu nerwowego(neuroborelioza)
- równoczesne lub stopniowe zajęcie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego na różnych poziomach,
- limfocytowe ZOMR (zwykle łagodne; jedynym objawem może być ból głowy),
- zapalenie nerwów czaszkowych (najczęściej porażenie nerwu twarzowego, może być obustronne).