1.1 Flashcards
Ostre zapalenie ucha środkowego - Etiologia
- początkowo: infekcja wirusowa!
- następnie: zakażenie bakteryjne
(Streptococcus pneumoniae,
Haemophilus influenzae,
Moraxella catarrhalis).
Ostre zapalenie ucha środkowego - Czynniki ryzyka
- wiek < 2. r.ż.,
- infekcje WIRUSOWE dróg oddechowych (GŁÓWNA ROLA W PATOGENEZIE OZUŚ) - do zapamiętania!,
- krótki okres karmienia piersią,
- długotrwałe stosowanie smoczka,
- nikotynizm u rodziców,
- predyspozycje genetyczne,
- wady twarzoczaszki.
Wskazania do antybiotykoterapii OZUŚ
- dzieci poniżej 6. miesiąca życia!,
- u dzieci z wysoką gorączką (>39 °C), znacznie nasilonymi dolegliwościami bólowymi i wymiotami,
- dzieci poniżej 2. roku życia z obustronnym zapaleniem ucha środkowego,
- wyciek z ucha, nawracające zapalenia,
- wady twarzoczaszki,
- zespół Downa, zaburzenia odporności.
Ostre zapalenie ucha środkowego - Leczenie antybiotyk
Amoksycylina
- lek z wyboru u dzieci <12. r.ż. lub <40 kg; 75-90 mg/kg na dobę w 2 dawkach, przez 10 dni
- u dzieci >12. r.ż. lub >40 kg i dorosłych = 1,5-2 g 2x/d lub 1g 3x/d. Łącznie 3-4 g/d. przez 5 dni
Ostre zapalenie ucha środkowego - Leczenie skorygowane
- Reakcja uczuleniowa TYPU PÓŹNEGO na amoksycylinę w wywiadzie - CEFALOSPORYNY,
- Reakcja uczuleniowa NATYCHMIASTOWA na amoksycylinę w wywiadzie MAKROLIDY, np. klarytromycyna.
Wskazania do nacięcia błony bębenkowej (paracentesis):
- niemowlęta poniżej 3. m.ż. z silnym bólem ucha i wymiotami,
- uwypuklenie błony bębenkowej grożące samoistnym pęknięciem,
- niepowodzenie leczenia antybiotykami,
- dzieci z obniżoną odpornością.
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego - proste
- z centralną perforacją błony bębenkowej,
- dotyczące błony śluzowej jamy bębenkowej i trąbki słuchowej,
- z okresowym wydzielaniem,
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego - złośliwe
- z brzeżną perforacją,
- z ziarniną lub perlakiem
Perlakowe zapalenie ucha środkowego:
- niszczy otaczające kości,
- powoduje powikłania ze strony zatoki esowatej, opony twardej,
nerwu twarzowego oraz kanału półkolistego bocznego,
Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych - Definicja
stan zapalny obejmujący jamy nosa oraz zatoki przynosowe,
o nagłym początku i trwający nie dłużej niż 12 tygodni.
Kolejność rozwoju zatok przynosowych
Mnemo: SaSKłaCZ
- Zatoki sitowe (komórki sitowe) – przy porodzie są już rozwinięte, osiągają pełne upowietrznienie ok. 3. rż.
- Zatoki szczękowe – wraz ze zdobyciem uzębienia stałego osiągają swą ostateczną wielkość.
- Zatoki klinowe – od 9. rż rozprzestrzeniają się w całym trzonie kości klinowej.
- Zatoki czołowe – nieobecne przy porodzie, po okresie dojrzewania osiągają swoje maksymalne rozmiary.
ból zatok klinowych lokalizacja
- okolica potylicza
- okolica ciemieniowa
- ucho
- wierzchołek głowy
Przeziębienie lub ostre wirusowe zapalenie nosa i zatok przynosowych (katar) - rozpoznanie
- objawy ustępują samoistnie
- trwają nie dłużej niż 10 dni)
Ostre powirusowe zapalenie nosa i zatok przynosowych - rozpoznanie
objawy utrzymują się dłużej niż 10 dni lub nasilają się po 5 dniach trwania
Bakteryjne OZNZ - rozpoznanie
obecność przynajmniej trzech z następujących objawów:
- ropny wyciek z nosa lub ropna wydzielina w przewodach nosowych,
- silny ból miejscowy (z przewagą jednej strony),
- gorączka > 39°C,
- podwyższone OB/CRP,
- nasilenie się objawów po początkowym łagodniejszym okresie choroby
Bakteryjne OZNZ - bakterie
(Streptococcus pneumoniae,
Haemophilus influenzae,
Moraxella catarrhalis).
Wirusowe OZNZ - leczenie
- leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (ibuprofen lub paracetamol),
- leki antyhistaminowe w kombinacji z pseudoefedryną,
- krótkotrwała glikokortykosteroidoterapia donosowa (w fazie powirusowej),
- preparaty donosowe z bromkiem ipratropium,
- leki pochodzenia roślinnego o działaniu sekretolitycznym,
- płukanie nosa roztworami soli.
Bakteryjne OZNZ - leczenie
Amoksycylina w wysokich dawkach przez 10 dni (lek z wyboru):
- u dzieci <40 kg:75-90 mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych,
- u dzieci >40kg i dorosłych:1,5-2 g 2x dziennie.
Leczenie skorygowane - amoksycylina z klawulanianem
angina =
Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych
okres inkubacji i zakaźności wirusowego OZGM wynosi
- 1-6 dni inkubacji
- 1-2 dni przed wystąpieniem objawów do 3 tyg. po wystąpieniu objawów zakaźności
okres inkubacji OZGM wywołanego przez S. pyogenes wynosi
od 12 h do 4 dni
Zakaźność w OZGM wywołanego przez S. pyogenes wynosi
24 h od rozpoczęcia skutecznej antybiotykoterapii lub ~7 dni po ustąpieniu objawów, gdy nie stosowano antybiotyku.
Wirusowe OZGN - ile
objawy zaczynają ustępować samoistnie po 3-4 dniach
i u większości chorych znikają w ciągu tygodnia.
S. pyogenes OZGN - ile trwają objawy
zwykle trwają 8-10 dni.
zespół Lemierre’a
ropień okołomigdałkowy z zakrzepowym zapaleniem żyły szyjnej wewnętrznej
Wykonanie badania mikrobiologicznego zaleca się, gdy na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego podejrzewa się zakażenie o etiologii paciorkowcowej:
- ≥ 2 punktów wg Centora/McIssaca,
- wysokie lub średnie ryzyko wg Walsha.
Brak wykrycia antygenu S. pyogenes u dzieci
- powinien zostać potwierdzony posiewem wymazu z gardła
- u dorosłych nie trzeba
Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych - Leczenie podstawowe
FENOKSYMETYLOPENICYLINA doustnie:
- u dzieci <40 kg:100 000 - 200 000 j.m./kg/dobę w 2 dawkach podzielonych przez 10 dni,
- u dzieci >40 kg i dorosłych: 2-3 mln j.m./dobę w 2 dawkach podzielonych przez 10 dni.
jednorazowe podanie domięśniowe penicyliny benzatynowej:
- u dzieci <40 kg: 600 000 j.m. jednorazowo,
- u dzieci >40 kg i dorosłych: 1,2 mln j.m. jednorazowo.
Reakcja uczuleniowa TYPU PÓŹNEGO na penicyliny w wywiadzie
CEFALOSPORYNY - np. CEFADROKSYL.
Reakcja uczuleniowa NATYCHMIASTOWA na penicyliny w wywiadzie
MAKROLIDY - np. erytromycyna, klarytromycyna, azytromycyna.
Nawrót anginy bez zidentyfikowanej przyczyny
KLINDAMYCYNA
Nieskuteczne leczenie penicyliną u nosiciela S. pyogenes
CEFADROKSYL
Ciężka postać nawracającego paciorkowcowego zapalenia gardła i migdałków jest definiowana jako - ilość
- 7 epizodów zapalenia w ciągu 1 roku,
- 5 epizodów rocznie przez 2 lata,
- 3 epizody rocznie przez 3 lata
Ciężka postać nawracającego paciorkowcowego zapalenia gardła i migdałków jest definiowana jako - objawy
1 z:
1. Wzrost temperatury ciała > 38°C.
2. Powiększone lub tkliwe węzły chłonne szyjne przednie.
3. Wysięk na migdałkach.
4. Potwierdzenie zakażenia S. pyogenes w badaniu mikrobiologicznym.
5. Przebyta antybiotykoterapia (w przypadku potwierdzonego lub podejrzewanego zakażenia paciorkowcowego).
Inne wskazania do tonsilektomii:
- nosicielstwo paciorkowca grupy A,
- przebyty ropień okołomigdałkowy ,
- asymetryczny rozrost migdałka (podejrzenie nowotworu).
najwęższym odcinkiem górnych dróg oddechowych u dziecka jest
okolica podgłośniowa krtani
Najwęższym miejscem górnych dróg oddechowych u dorosłych jest
głośnia, czyli trójkątna przestrzeń zawarta między fałdami głosowymi
Podgłośniowe zapalenie krtani występuje głównie
między 6. m.ż. a 6. r.ż., ze szczytem zachorowań około 2. r.ż.
Ostre podgłośniowe zapalenie krtani - Etiologia
Dominują wirusy paragrypy
krup - stridor
stridor wdechowy
Ostre podgłośniowe zapalenie krtani - Leczenie
- Glikokortykosteroidy:
- deksametazon, doustnie lub domięśniowo, jednorazowo
- budezonid w nebulizacji - W cięższych przypadkach - 0,1% adrenalina w nebulizacji
krup - hospitalizacja
- natężony stridor w spoczynku
- zaburzenia świadomości
- wiek < 6. m.ż.,
- brak poprawy po leczeniu, nawrót objawów w ciągu 24h
Ostre zapalenie nagłośni - etiologia
H. influenzae typu b
Ostre zapalenie nagłośni - epi
najczęściej w 2.-7. r.ż
Krup mnemo
P
Pseudokrup
Paragrypa
Pies szczekający (kaszel)
Płacz pogarsza
Przedszkolny i żłobkowy wiek (6mc-6rż)
Ostre zapalenie nagłośni - mnemo
Nagłośni zapalenie
Nagle!
Na sygnale do szpitala
aNtybiotyki
iNtubacja
Niebezpieczne badanie gardła
Ostre zapalenie nagłośni - Leczenie
- konieczna hospitalizacja (transport karetką w pozycji siedzącej)
- antybiotykoterapia: CEFALOSPORYNA III generacji i.v.
- w razie pojawienia się duszności należy pacjenta zaintubować
Choroby ucha wewnętrznego na ogół
nie powodują bólu
ucho pływaka =
= rozlane zapalenie ucha zewnętrznego
- najczęściej bakteryjne
- zapalenie ochrzęstnej,
- czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego,
zaburzenia czynności trąbki słuchowej - immuno choroba
ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (Wegenera)
najczęstsza przyczyna rzutowanego bólu ucha
choroby zębów
Ból odniesiony ucha
- choroby zębów
- zapalenie lub uraz stawu skroniowo-żuchwowego,
- zapalenie lub zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa szyjnego,
ucho - zapalenie struktur odległych
- gardła i migdałków
- węzłów chłonnych szyi, tarczycy przez nerw błędny
- naciek lub ropień okołomigdałkowy,
- choroby przełyku
- afty, ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i języka,
- choroby krtani - ostre zapalenie, uraz, zapalenie stawu pierścienno-nalewkowego, rak
- choroby układu sercowo-naczyniowego - zawał serca, tętniak,
ból w przypadku urazu ciśnieniowego, akustycznego lub mechanicznego błony bębenkowej
ostry ból pojawia się bezpośrednio po urazie i ustępuje samoistnie w ciągu 1-2 h
ból ucha nasila się w pozycji leżącej lub podczas połykania
OZUŚ
ból ucha nasila się podczas pociągania i odginania małżowiny usznej, zwłaszcza ucisku lub odginania skrawka małżowiny
- zapalenie lub czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego
- róża,
- zapalenie ochrzęstnej
ból ucha nasila się podczas żucia, gryzienia
- zapalenie lub czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego,
- zmiany chorobowe stawu skroniowo-żuchwowego,
uczucie zatkania ucha
- ustąpienie tego objawu lub zmniejszenie jego nasilenia po próbie Valsalvy wskazuje na zaburzenie czynności trąbki słuchowej
otalgia pierwotna
- szum,
- dzwonienie w uszach,
- zawroty głowy
Jeśli ból utrzymuje się lub nasila pomimo wycieku z ucha
rozlane zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego
Jeśli przewlekle utrzymuje się lub nawraca wyciek cuchnącej wydzieliny, zwykle bez bólu
przewlekłe zapalenie ucha środkowego (ból świadczy o zaostrzeniu zapalenia).
Jeśli wyciek związany jest z wyraźnym zmniejszeniem intensywności bólu lub jego ustąpieniem
OZUŚ z perforacją błony bębenkowej lub pęknięcie i opróżnienie się czyraka
niesymetrycznie odstająca małżowina uszna
zapalenie wyrostka sutkowatego
zaczerwieniony guzek z naciekiem u podstawy
czyrak
złośliwe (martwicze) zapalenie ucha zewnętrznego - kiedy występuje
- w cukrzycy,
- niedoborze odporności,
- w podeszłym wieku
wysiękowe zapalenie ucha środkowego - obraz w otoskopii
- przejrzysty płyn
- pęcherzyki powietrza
- wciągnięta wiotka część błony bębenkowej
- upośledzona ruchomość
krwiak jamy bębenkowej - obraz w otoskopii
sinawo prześwitująca uwypuklona błona bębenkowa
Postępowanie - Ból ucha o niewyjaśnionej przyczynie
- u osób ≤ 40. r.ż. - początkowo leczenie objawowe 24-48h
- u osób > 50. r.ż. - zleć OB w poszukiwaniu zapalenia tętnicy skroniowej,
- osoby > 50. r.ż. lub z objawami lub czynnikami ryzyka nowotworu - skieruj do laryngologa w celu wykonania badania endoskopowego nosa i krtani.
Chrypka - Wtórne choroby krtani
- osłabienie mięśni gardłowych (niedoczynność tarczycy, myasthenia gravis, przewlekła sterydoterapia wziewna)
- zapalenie stawu pierścienno-nalewkowego (reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, dna moczanowa)
Oceny przez laryngologa wymaga chrypka
- niezwiązana ze zwykłym przeziębieniem lub grypą,
- trwająca > 2 tyg. (zwłaszcza u palaczy tytoniu)
- z objawami towarzyszącymi: dusznością, krwiopluciem, bólem podczas mowy, dysfagią, odynofagią, guzem w obrębie szyi, trwającymi dłużej niż kilka dni poważnymi problemami z wydaniem głosu
Czkawkę wyzwala stymulacja zakończeń nerwu
- nerwu błędnego,
- przeponowego
- nerwów współczulnych
- pobudzenie ośrodka czkawki w OUN.
Przewlekła czkawka
> 48 h
Przyczyny czkawki przewlekłej
- Choroby OUN
- cukrzyca, mocznica, hiponatremia, hipokalcemia, hipokapnia
- alkohol, nikotyna, barbiturany, benzodiazepiny, etopozyd, deksametazon
- guzy, zawał, refluks, przepuklina przeponowa
- rozdęcie żołądka
Czkawka - Leczenie
- metoklopramid 10–20 mg i.v. lub 40 mg/d p.o.,
haloperydol 2 mg s.c. lub 5–10 mg/d p.o.,
chlorpromazynę 25–50 ml i.v. w ciągu 30–60 min, - baklofen 5 -10 mg 2 × dz. (max. 40 mg/d).
- midazolam w ciągłym wlewie s.c. 0,25–1 mg/h lub jednostronna blokada nerwu przeponowego.
Kaszel ostry
< 3 tyg
Kaszel podostry
3 - 8 tyg.
Kaszel przewlekły
> 8 tyg
KAszel w POChP
- największe nasilenie rano i po przebudzeniu
- często ustępuje po odkrztuszeniu śluzowej plwociny
Suchy kaszel - przyczyny
- choroby śródmiąższowe płuc,
- niewydolność serca
plwocina ropna (kolor zielony lub żółty)
zakażenie zatok przynosowych, oskrzeli lub płuc,
- duża ilość ropnej plwociny
rozstrzenie oskrzeli,
plwocina nieprzyjemny zapach
zwykle w zakażeniu beztlenowcami
plwocina śluzowa, gęsta, lepka, najczęściej rano
- przewlekłe zapalenie oskrzeli,
- POChP
plwocina przeźroczysta, lepka
- astma,
- rzadko gruczolakorak
plwocina grudki i czopy
- grzybice,
- mukowiscydoza
plwocina z cząstkami pokarmu
przetoki tchawiczo-przełykowe, zaburzenia połykania,
plwocina krwista (krwioplucie)
gruźlica, nowotwór.
Badania pomocnicze w kaszlu produktywnym
mikrobiologiczne i cytologiczne badania plwociny
Leki rozrzedzające wydzielinę oskrzelową - mukolityki
- acetylocysteina,
- ambroksol,
- bromheksyna,
- karbocysteina,
- chlorek amonu,
- gwajafenezyna
Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym:
- dekstrometorfan - lek pierwszego wyboru, zazwyczaj lepiej tolerowany niż inne
- butamirat,
- kodeina, rzadziej morfina
Leki znieczulające miejscowo
- ze względu na ryzyko zakrztuszenia zaprzestać doustnego podawania płynów i pokarmów najlepiej na 4 h przed oraz do ≥ 2 h po nebulizacji lub do ustąpienia efektu działania leków znieczulających.
- lidokaina, bupiwakaina
- lewodropropizyna
U chorych z kaszlem wskutek ucisku guza nowotworowego na drogi oddechowe
rozważ najpierw 2-tygodniową próbę sterydoterapii
Doraźne leczenie objawowe zawrotów pochodzenia obwodowego
tietylperazyna
tamponada wymaga
profilaktycznej antybiotykoterapii i hospitalizacji
Jedynym wskazaniem bezwzględnym do tonsillotomii są
objawy zespołu obturacyjnego bezdechu sennego
Tonsillektomia (wycięcie migdałka z torebką) Wskazania bezwzględne:
- nawracający ropień ( minimum 2x ),
- podejrzenie nowotworu,
- konieczność uzyskania dostępu do przestrzeni przygardłowej.
Uszkodzenia słuchu wrodzone
- konflikt serologiczny
- głuchota dziedziczna,
- przebycie przez matkę różyczki/toksoplazmozy,/ VZV,/ HSV, / kiła.
- trucizny przemysłowe.
Czynniki ryzyka wystąpienia głuchoty
- wcześniaki, szczególnie z BARDZO NISKĄ masą urodzeniową ciała
(poniżej 1500g) - dzieci z epizodem hiperbilirubinemii
- dzieci urodzone z konfliktu serologicznego (w zakresie Rh)
- dzieci obciążone głuchotą w rodzinie
- zakażenie wewnątrzmaciczne np. RÓŻYCZKA (triada Gregga), CMV
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- przebycie ŚWINKI
- leki (antybiotyki aminoglikozydowe, cisplatyna, furosemid)
Próba Webera
- różnicowanie między niedosłuchem przewodzeniowym a odbiorczym
Próba Rinnego
- wykrycie niedosłuchu przewodzeniowego
