3. Naar de tweede golf

Question 1

Feministisch pacifisme (2)

Answer 1

oorlog vernietigt leven dat vrouwen hebben voortgebracht, oorlog = masculien machtsvertoon

relatie militarisme en onderdrukking van vrouwen

Question 2

Roaring 20’s (2)

Answer 2

intrede onderwijs, arbeidsmarkt, versoepeling echtscheiding, seksuele revolutie, Nobelprijs voor vrouwen

‘weg met keurslijven’

Question 3

Fascisme en WOII (2)

Answer 3

‘30:

• economische crisis
• moeder-aan-de-haard-ideologie
• traditioneel man-vrouw beleid, natalistisch

WOII:

• rekrutering vrouwen in leger, industrie, landbouw, deelname verzet
• stemrecht Frankrijk

Question 4

Mensenrechten (3)

Answer 4

ontwikkeling vrouwenrechten binnen UN:

• UN-Commission on the ‘Status of Women’
• Universele Verklaring voor Rechten van de Mens

weinig fundamentele veranderingen in economische, politieke en sociale positie

eind 20ste eeuw:

• CEDAW
• UN Decade for Women
• UN World Conferences for Women

Question 5

Formele en reële gelijkheid (3)

Answer 5

Koude Oorlog:

• communistische landen: gelijkheidsretoriek
• Westerse landen: ideaal van perfecte echtgenote als huisvrouw en moeder

meer rechten maar onvertegenwoordiging in politiek, segregatie arbeidsmarkt, loonkloof

eind jaren 60-70: intrede vrouwen in hoger onderwijs, getrouwde vrouwen op arbeidsmarkt, onvrede traditionele rolmodellen –> tweede golf

Question 6

Existentialisme (2)

Answer 6

onderdrukking > economische uitbuiting en ongelijke rechten

Simone de Beauvoir:

• La deuxième sexe
• vrouw zijn is niet hoe we geboren worden, maar hoe we gesocialiseerd worden

Question 7

The Feminine Mystique (2)

Answer 7

sleuteltekst tweede golf

Betty Friedan:

• revival vrouwenbeweging in VS, invloed van Civil Rights Movement
• onderzoek naar beeldvorming en ervaringen van Amerikaanse vrouw

Question 8

The problem that has no name (5)

Answer 8

ideaalbeeld vrouwelijkheid in media VS geleefde realiteit

‘happy housewife’ VS verveling, frustratie, depressie, leegte en onvervuldheid

scherpe kritiek beperking rol tot huisvrouw

pleidoor voor incorporatie van vrouwen in arbeidsmarkt

liberaal feminisme: gelijke kansen –> zorgt voor nieuw probleem: dubbele dagtaak

Question 9

Tweede golf en radicaal feminisme (4)

Answer 9

60-70:

• burgerrechtenbeweging
• studentenprotesten
• vredesbeweging
• seksuele revolutie
• radicaal links/seculier
• nieuwe vormen van acties: massamedia, ludieke acties

feministische beweging: zichtbaar en bespreekbaar maken van seksisme in verschillende domeinen

analyse van patriarchaat als allesomvattend systeem

radicaal feminisme:

• omverwerpen van patriarchale systeem: revolutie
• cultureel en libertair

Question 10

Cultureel en libertair feminisme (2)

Answer 10

radicaal-cultureel:

• analyses van geweld als instrumenten van patriarchale onderdrukking
• valoriseren van vrouwelijke waarden
• lichamelijke eigenschappen als potentiële bronnen van kracht, plezier en lust
• heteronormativiteit in vraag stellen –> positief valoriseren van relaties tussen vrouwen

radicaal-libertair feminisme:

• overstijgen biologisch verschil: androgyne als ideaal
• kritisch t.o.v. biologische reproductie
• problematiseren van heteronormativiteit –> belang seksuele vrijheid
• vrije beleving seksualiteit: ook afwijkende praktijken

Question 11

Abortus en anticonceptie (3)

Answer 11

reproductieve rechten ook al thema in eerste golf

Aletta Jacobs:

• eerste vrouwelijke arts in NL
• pleitte voor gebruik voorbehoedsmiddelen
• voorstander geboortebeperking

Margaret Sanger:

• verspreiding info over anticonceptie, oprichting ‘birth control clinics’
• meerdere malen gearresteerd

liberaal feminisme:
- focus op bevrijding onderdrukkende normen

Question 12

Nieuwe ideologie rond moederschap (4)

Answer 12

back to nature approach

naturalisme + ecologisme: nieuwe verplichtingen die leven van vrouwen beperken

intensive mothering:

• kind centraal
• wensen/ambities vrouwen op achtergrond
• moederschap als voltijdse bezigheid

vrouwen hebben zich bevrijd van mannelijke heerschappij, maar nu slaaf van het kind

Question 13

Tweede golf in België (2)

Answer 13

Scharniermoment:

• staking FN-Herstal in 1966
• ‘gelijk loon voor gelijk werk’
• mei 68: studentenprotesten, seksuele revolutie
• het persoonlijke is politiek
• Pluralistische Aktiegroepen voor Gelijke Rechten van Man en Vrouw, Dolle Mina, Vrouwenoverlegcomité, Fem-soc groepen, …

aanpassing wetten en gelijkekansenbeleid

Question 14

Black/Chicana feminism (2)

Answer 14

onzichtbaarheid en uitsluiting van zwarte, chicana, ‘native american’ vrouwen door:

• Amerikaanse vrouwenbeweging
• Civil Rights en antiracistische bewegingen
• arbeidersbewegingen

Combahee River Collective Statement:
- verwevenheid van discriminatiegronden op basis van ras, seksualiteit, klasse

Question 15

Frans differentiefeminisme (4)

Answer 15

geïnspireerd door psycho-analyse en poststructuralistische taalfilosofie

bestaande concepten/taal/denkkaders niet neutraal maar gegenderd

taal ingebed in breder discours dat grenzen oplegt aan het denken en denkbare identiteiten

feminisme ook theoretische/symbolische strijd

Question 16

Hélène Cixous (3)

Answer 16

literatuurwetenschapper, filosofe

man/vrouw dyade als basis van Westers denken:

• vrouw = passief, donker
• vrouw als afgeleide van de man
• vrouw steeds de ander van de man of ‘ondenkbaar’

kritiek op dominantie van “écriture masculine”

Question 17

Luce Irigaray (4)

Answer 17

geboren in België, filosofie, psychoanalyse, linguïste

Speculum de l’autre femme: kritiek op Freud, Lacan

het vrouwelijke/moederlijke is verdrongen in heersende, mannelijke vertogen –> hoe ongedaan maken?

probleem van ‘sameness’: vrouw als spiegelbeeld van man: niet de ander, maar een gebrekkige reflectie van de man