3. De mondhygiënist in het ziekenhuis Flashcards
Wat is extramulaar?
Zorg aan patiënten die niet in een instelling verblijven (bv. huisarts, gezondheidscentra, GGD, complementaire hulpverlening en maatschappelijk werk)
Eerstelijnszorg
Wat is intramulaar?
betekent ‘binnen de muren’ waarbij zorg wordt geleverd aan patiënten die geboden wordt in een zorginstelling (bv. ziekenhuizen, revalidatie centra,
verpleeghuizen, instelling lichamelijk en verstandelijk gehandicapten en GGZ)
Onder welke ‘mulaar’ valt het UMCG?
Intramulaar
Wat is semi-muraal?
dat zorg niet volledig binnen de muren van een zorginstelling plaatsvindt (bv. centra voor dag-, nacht- en avondbehandeling, crisis- en opvangcentra, beschermende woonvormen en dagbesteding voor psychiatrische patiënten)
Welke soorten ziekenhuizen zijn er? (4)
- UMC’s
- Algemene ziekenhuizen
- Categorale ziekenhuizen
- Psychiatrische ziekenhuizen
Waarop richt de afdeling Mondziekten, Kaak- en
Aangezichtschirurgie (MKA) zich?
Op de behandeling van afwijkingen aan mond, kaak en aangezicht
Verwijzingen voor het MKA kunnen van buiten en binnen het UMCG komen. Op welke manieren gebeurt dit?
- Verwijzingen buiten het UMCG kunnen zijn van de tandarts, huisarts of een ander ziekenhuis.
- Verwijzingen binnen het UMCG kunnen zijn van KNO, dermatologie, radiotherapie, interne geneeskunde en kinderkliniek. (Alle poliklinieken of verpleegafdelingen)
Welke zorglijn heeft MKA?
Derdelijnszorg
Wat biedt het centrum voor bijzondere tandheelkunde (CBT)
Specialistische zorg, handicap etc. (meer ruimte voor roelstol en bed)
* Centrum bijzondere tandheelkunde
* Uniek centrum
* CBT biedt bijzonder tandheelkundige en prothetische zorg en zorg aan gehandicapte patiënten
Wat is het grootste aandachtsgebied?
Hoofd- hals oncologie
Welke Bijzondere zorggroepen MKA en CBT vinden zich in het UMCG?
- Hoofd hals oncologie = chirurgie en radiotherapie
- Traumatologie
- Orgaantransplantatie (nieren, longen, lever, hart, alvleesklier, dunne darm)
- Stamceltransplantatie (leukemie)
- Aangeboren afwijkingen (zoals Schisis)
- Geestelijke- en/of lichamelijk gehandicapt (CBT en ODBC indicatie)
- Slijmvliesafwijkingen (oral medicine, centrum voor blaarziekten)
- Syndroom van Sjögren (Sjögren expertise centrum)
- Kaakgewrichtsaandoeningen- en chirurgie (TMJ, BIMAX)
- Aangezichtschirurgie (bv. ooglid correcties)
- Wetenschappelijk onderzoek
- Implantologie
- OSAS (vervaardigen mra)
- Opgenomen patiënten met een acute zorgvraag (op het gebied van pijn, mondzorg,
verdenking oraal focus) - Maar ook = poliklinische verwijdering van m3’s en apex resecties!
Wanneer ga je naar de mondhygiënist in het ziekenhuis? (5)
- Focusonderzoeken: hoofd hals oncologie,
hematologische patiënt, orgaantransplantaties. - Klinische post-chirurgische zorg in het hoofd hals gebied.
- Mondhygiëne preventieve/nazorg behandelingen medisch gecompromitteerde patiënten/indicatie bijzondere tandheelkunde.
- Uitvoeren van behandelingen of controles in het kader van wetenschappelijk onderzoek of diagnostiek.
- Klinische zorg, op diverse verpleegafdelingen bij
opgenomen patiënten met orale klachten.
Welke Bijzondere zorggroepen hebben een CBT indicatie? (4)
- Hoofd hals oncologie
- Behandelen van patiënten met een aangeboren- of verworven afwijking; bijvoorbeeld Schisis of Epidermolysis Bullosa.
- Slijmvliesafwijkingen ; bijvoorbeeld lichenöïde
afwijkingen, Pemfigoïd). - Auto-immuunaandoeningen; bijvoorbeeld M.
Sjögren
Wat is een focus?
Een ontstekingshaard
Bij gezondheid meestal geen complicaties, maar wel bij patiënten met verminderde weerstand bv. droge mond bij bestraling, wat kan leiden tot parodontitis (en uiteindelijk tot andere complicaties in het lichaam)
Wat is het doel van focusonderzoeken (3)
- Preventie van vroege en/of late orale complicaties t.g.v. ziekte en/of therapie
- Behoud of herstel van (orale) functies
- Patiëntenvoorlichting
De reden hiervoor is om de kans op neveneffecten van de (kanker)behandeling te beperken.
Wanneer wordt een focusonderzoek uitgevoerd?
Wanneer men een behandeling ondergaat voor hoofd hals oncologie, orgaan transplantaties, kaakchirurgie of anderszins. Het doel daarbij is het opsporen en ook behandelen van orale ontstekingshaarden dus hier wordt op gefocust.
In welke twee soorten kan de gezondheidszorg worden ingedeeld?
- Algemene gezondheidszorg
- Geestelijke gezondheidszorg
Wat is de rol van de mondhygiënist
focusonderzoek (= invullen parodontiumstatus)
Wanneer voert een mondhygiënist een focusonderzoek uit?
bij hoofd-hals oncologie (tumor, mogelijk bestraling) of bij orgaantransplantaties of hematologie (stamceltransplantaties)
Waarom wordt er een focusonderzoek uitgevoerd bij patienten die een orgaantransplantatie krijgen.
Omdat er kans is op ontstekingen en mogelijke afstoting van organen dit kan voorkomen worden door bepaalde medicatie; kan invloed hebben op mondgezondheid
Wat wordt er gevraagd en gezegd (screening) bij een focusonderzoek? (6)
- Medische anamnese
- Klachten/beperkingen
- Tandarts/mondhygiënist bezoek
- Zelfzorg en motivatie
- Lifestylefactoren
- Uitleg focusonderzoek
Wanneer mag er alleen een transplantatie plaatsvinden?
Als de patiënt focus vrij is
(bv. na behandeling parodontitis, pocketreductie of extractie; door lange wachtlijsten bij transplantatie is het mogelijk om eventuele ontstekingshaarden bij patiënten te behandelen)
Welke informatie en diagnostiek moet er worden verzameld/wanneer is iets een focus? (8)
Parodontiumstatus+ röntgen
* Pockets ≥ 6 mm
- Recessies - (speelt geen grote rol)
* Furcaties ≥ graad II
- Mobiliteit - (speelt geen grote rol)
- Pus !
- Plaque- en bloedingscore
- Cariës vergevorderd
- Apicale ontstekingen > extractie voor therapie
Welke locaties Hoofd-hals oncologie zijn er? (4)
- Nederlandse Werkgroep Hoofd-Hals Tumoren (NWHHT)
- HHWG UMCG
- PWHHT (werkgroep
paramedici) - PVHH (patiëntenvereniging)
Wat wordt er gedaan bij een een HHWG overleg?
> diagnose en behandelplan voor de patiënt wordt opgesteld.
Plan > chirurgie, eventueel of zeker postoperatieve radiotherapie, primaire radiotherapie
Wat wordt er overlegd bij het CBT overleg?
> terugkoppeling CBT en definitief tandheelkundig plan.
Uitvoeren tandheelkundige behandeling, extracties 2 weken voorafgaand aan startdatum radiotherapie of tijdens de chirurgische ingreep
Wat wordt er vaak gebruikt als transplantatie voor de tong?
Deel van de huid: onderarm
Wat zijn Zygoma-implantaten?
= lange implantaten in het jukbeen: geeft houvast aan bv. prothese)
Post operatieve mondzorg
Welke behandeling wordt er gevoerd na de operatie, welke bewegingen worden gemaakt en waarmee houd je nog meer rekening? (5)
- Voorzichtig sprayen met NaCl (natriumchloride) 4x daags.
- Cirkelende beweging maken, van achteren naar voren toe sprayen.
- Gebruik van afzuigapparatuur.
- Persluchtdruk 4-5 bar; standaard instelling.
- Patiënt mag de eerste dagen (afh. van de operatie) nog niet oraal belasten (niets per os, niet
spoelen/poetsen).
Wat is het doel van de spraybehandeling? (4)
- Verwijderen van slijm, plaque en bloedresten van het mondslijmvlies en voor zover mogelijk de dentitie
- Hydratatie bij droge mond om korsten/indroging speeksel te voorkomen (aspiratie te voorkomen)
- Zuiverende werking NaCl geeft bevordering van infecties en ontstekingen
- Verkoelend effect (zeker bij zwelling
Sprayprotocol:
Wat heb je nodig? (5)
Spraykolf met luchtslang, NaCl, handdoek of patiënservet yankauer+afzuigapparatuur
Sprayprotocol:
Waarvoor moet je aandacht hebben? (2)
- De situatie van de patiënt.
- Zet leuning van het bed goed rechtop om verslikking te voorkomen.
- Pas op hechtingen, laat de patiënt niet de
hals forceren als hier chirurgisch is behandeld. - Ergonomie.
- Voldoende licht en zicht.
- Ergonomisch (proberen) te werken, zet het bed op de juiste hoogte
Waar wordt rekening mee gehouden bij het definitief behandelplan bij radiotherapie (6)
- Tandheelkundig plan afhankelijk van bestralingsvelden en aantal Gy
- Risico op osteoradionecrose!
- Kritisch punt meestal 40 Gy
- Afstemmen radiotherapeut
- Definitief extractiebeleid
- Fotonen of protonen?
Waarom is het kritische punt meestal 40 Gy?
> 40 Gy: geeft verhoogd risico op ontstekingen
Wat is een negatief effect van fotonen?
Gaan voorbij de tumor en het effect waaiert uit. Dus ook naar andere weefsels
Wat is het positieve effect van protonen?
Nieuwste/meest effectieve wijze van bestralen; recht op de tumor af: doelgerichte bestraling met de minste neveneffecten