1. Potentieel maligne slijmvliesafwijkingen Flashcards
Een weefsel dat morfologisch veranderd is en waarin eerder orale kanker voorkomt dan zijn normale gezonde tegenhanger =
precancerous laesie
een gegeneraliseerde toestand geassocieerd met een significant verhoogd risico op kanker =
precancerous conditie
Wat is het verschil tussen ‘precancerous lesion’ en ‘precancerous condition’?
dat bij de precancerous conditions het weefsel al een bepaald stadium heeft bereikt dat niet reversibel is waardoor je dit niet kunt behandelen en de precancerous lesions hebben dat wel (bv. leukoplakie kun je wel weghalen en daarmee hoop je ook gelijk dat dan de kans op het ontstaan van kanker daar verminderd)
Wat zijn 3 voorbeelden van een precancerous laesie?
- leukoplakie
- erytroplakie
- palatale laesies in reversed smokers (brandende gedeelte in de mond)
Wat zijn 4 voorbeelden van precancerous condities?
- submucous fibrosis
- actinic keratosis/cheilitis
- lichen planus
- discoid lupus erythematodus
Wat is submucous fibrosis?
chronisch slopende ziekte van de mondholte die wordt gekenmerkt door ontstekingen en progressieve fibrose van submucosale weefsels = fibrosering onder het slijmvlies waarbij de fibro-elasticiteit van de orale submucosa gewijzigd wordt
Wat is actinic keratosis/cheilitis?
Zonneschade van de huid
Wat is lichen planus? (2)
- netwerk van plaque, is meestal symmetrisch
- lichte wit/grijze lijntjes, soms ook rode afwijking met zweertjes
(reticulair; plaque type) histopathologisch duidelijk zichtbaar
Wat is discoide lupus erythematodus? (3)
Een collageen/bindweefsel ziekte (autoimmuun)
- circumscripte laesie met centraal erytheem, radiaire witte lijntjes
- vlindervormige centraal rode vlekken met witachtige stralen rondom
- kan op het palatum voorkomen
- meestal symmetrisch
wanneer stel je een voorlopige diagnose leukoplakie?
een witte afwijking op de orale mucosa, klinisch kan je niet goed bepalen wat het is. je mag het dan leukoplakie noemen tot het tegendeel bewezen is. Biopsie noodzakelijk om tegendeel te bewijzen!
wanneer stel je de definitieve diagnose leukoplakie?
indien iedere aetiologische oorzaak anders dan tabaksgebruik is uitgesloten en histopathologie (biopsie) een andere specifieke afwijking niet bevestigd heeft
wat zijn de 11 meest voorkomende witte afwijkingen in het mondslijmvlies?
- discoid lupus erythematodus
- frictional lesion
- leukoedeem
- lichenoide lesie
- lichen planus (reticulair; plaque type)
- linea alba
- morsicatio
- papilloom
- pseudomembraneuze Candidose
- syphilis (2de st.’Mucous patches)
- white sponge nevus
Wat is een frictional lesion? (2)
- ookwel mechanische irritatie genoemd Anamnese trauma; langs occlusievlak; vaak oorzaak aanwezig
- duidelijke schade te zien door bijv. scherp element
Kan ulceraties veroorzaken + beeld van plaveiselcelcarcinoom
Onderscheid premaligne laesie en premaligne conditie zijn gebaseerd op de plaats ontstaan kanker en zou overeenkomen met plaats van premaligne afwijking. Waar moet je echter op letten? (2)
▪ Kanker kan ontstaan in klinisch normaal ogend slijmvlies
▪ Klinisch normaal slijmvlies kan dysplasie of moleculaire veranderingen vertonen op contralaterale zijde bij de patiënt met premaligne afwijking
Wat zijn twee doelen voor de definities van premaligne laesies en premaligne condities?
- Vergemakkelijken uitwisseling informatie tussen epidemiologen, clinici, pathologen
- Evaluatiedoeleinden (vergelijken interventies, behandelingsuitkomsten, prognoses)
Wat is een premaligne leasie?
Een afgebakende afwijking met de potentie om kwaadaardig te worden
Wat is een premaligne conditie?
Staat van het slijmvlies waarbij een maligne transformatie kan plaatsvinden (verhoging kans op maligniteit)
Welke 2 premaligne afwijkingen komen het meest voor in de mond?
- Leukoplakie
- Lichen planus
Wat is morsicatio?
wangbijten, is altijd symmetrisch
(wit vlokkerige, uitvragen anamnese)
Bij welke patiënten komt leukoplakie vaak voor?
Rokers en niet altijd op tongrug
Hoe wordt het netwerk bij Lichen planus genoemd?
striae van Wickhem
Heeft Lichen planus een symmetrisch- of niet-symmetrisch voorkomen?
Altijd symmetrisch
Waar komt Lichen planus vaak voor?
De tongrug, maar ook wang mucosa
Wat is leukoedeem? (3)
- bilateraal wangmucosa
- verdwijnt bij uitrekken van wangmucosa
- raciaal (etnische achtergrond)
Wat is een lichenoide laesie (2)
- reactie op restauratie materiaal (bijv. amalgaam)
- is dus erg plaatselijk: GEEN symmetrisch voorkomen
lichenoide betekend op lichen planus lijkend
Wat is Linea alba? (3)
- klinisch aspect: witte streep op de lijn van occlusie
onderdruk in de mond > aanzuiging - altijd symmetrisch
- niet verheven
Wat is een papilloom? (2)
- Verdikking/uitwassing van het epitheel Klinisch aspect; histopathologie
- ziet er bloemkool / wratachtig uit
Wat is Pseudomembraneuze Candidose?
Klinisch aspect; wit/yoghurtachtig, afschraapbaar; vaak symmetrisch voorkomen
Systemische afwijking: bij bestraling, suikerziekte, astma (corticosteroïden)
Wat is Syphilis (2de st.’Mucous patches)? (2)
Wat kan er serologisch worden aangetoond?
- soort van zweer in de mond (SOA)
- serologische test doen (biopsie): aantonen T. pallidum (serologie - antistoffen aandoening)
Wat is white sponge nevus? (7)
Familiair voorkomen; klinisch aspect; symmetrisch
voorkomen (tongranden)- goedaardige aandoening van de orale mucosa:
- autosomaal dominante overerving (dus ligt op de gelsachtschromosoom) (meer bij mannen dan bij vrouwen)
- witte en/of grijzige, geplooide en/of sponzige verschijningsvorm
- bilaterale presentatie (Wangen en tong)
- gewoonlijk asymptomatisch (geen klachten ervan)
- is overdraagbaar