2.2 - asidau, basau a halwynau

Question 1

asid

Answer 1

• gwerth pH llai na 7

- rhyddhau ionau H+

Question 2

alcali

Answer 2

• gwerth pH mwy na 7
• rhyddhau ionau OH-
• hydawdd mewn dwr
• gallu ei ddefnyddio i niwtraleiddio asid

Question 3

bas

Answer 3

• unrhyw sylwedd sy’n niwtraleiddio asid
• gallu derbyn ionau H+
• gallu bod yn hydawdd neu anhydawdd

Question 4

niwtral

Answer 4

• lefel pH o 7
• achosi i ddangosydd troi’n wyrdd
• ddim yn asid neu alcali

Question 5

halwynau

Answer 5

• cyfansoddyn ionig sy’n cael ei ffurfio rhwng asid a bas

- cynnwys ion metel positif ac ion anfetel negatif

Question 6

asid hydroclorig

Answer 6

• HCl

- asid cryf

Question 7

asid sylffwrig

Answer 7

• H2SO4

- asid cryf

Question 8

asid nitrig

Answer 8

• HNO3

- asid cryf

Question 9

asid ethanoig

Answer 9

• CH3COOH

- asid gwan

Question 10

H+

Answer 10

• gan pob asid elfen Hydrogen
• lot o H+ = asid cryf
• dim lot o H+ = asid gwan
• gwanedig = ychwanegwyd dwr
• crynodedig = dim llawer o ddwr

Question 11

hafaliad ionig am niwtraleiddio

Answer 11

H+ (d) + OH- (d) → H2O (h)

Question 12

metel ocsid + asid

Answer 12

→ halwyn + dwr

Question 13

metel hydrocsid (alcali) + asid

Answer 13

→ halwyn + dwr

Question 14

metel carbonad + asid

Answer 14

→ halwyn + dwr + carbon deuocsid

Question 15

metel + asid

Answer 15

→ halwyn + hydrogen

Question 16

profi am hydrogen

Answer 16

prawf pop

Question 17

profi am carbon deuocsid

Answer 17

prawf dwr calch

Question 18

profi am ionau carbonad

Answer 18

ychwanegu asid → eferwad carbon deuocsid = ionau carbonad

Question 19

hafaliadau creu crisialau copr sylffad

Answer 19

Asid Sylffwrig + Copr Ocsid → Copr Sylffad + Dwr
H2SO4 + Cu2O2 → CuSO4 + H2O
Asid Sylffwrig + Copr Carbonad → Copr Sylffad + Dwr + Carbon Deuocsid
H2SO4 + Cu2(CO3)2 → CuSO4 + H2O + CO2

Question 20

creu halwynau

Answer 20

• ychwanegu gormodedd o’r solid at asid
• troelli
• hidlo
• anweddu

Question 21

creu halwynau anhydawdd

Answer 21

• adweithio dau halwynhydawdd â’i gilydd mewnadwaith gwaddod
  e.e. arian nitrad + sodiwm clorid → sodiwm nitrad + arian clorid
  AgNO3(d) + NaCl(d) → NaNO3(d) + AgCl(s)
• hidlo’r gwaddod, ei olchi â dŵr ar y papur hidlo, ac yna ei sychu mewn ffwrn

Question 22

profi am ionau sylffad

Answer 22

cymysgu hydoddiant bariwm clorid / bariwm nitrad hefo hydoddiant sy’n cynnwys ïonau sylffad → ffurfio gwaddod gwyn

Question 23

prawf fflam → fflam gwyrdd

Answer 23

copr carbonad

Question 24

prawf fflam → lliw brics coch

Answer 24

calsiwm sylffad

Question 25

prawf fflam → lliw melyn

Answer 25

sodiwm iodid

Question 26

troi papur litmws llaith o coch i las

Answer 26

• amoniwm clorid

- amoniwm carbonad

Question 27

n, m, mr

Answer 27

mas = nifer molau x mr

Question 28

n, c, v

Answer 28

nifer y molau = crynodiad x cyfaint