2. De kraamvrouw Flashcards
Nagekeken door Joy
Wat omvat de postnatale zorg voor de moeder?
Een evaluatie van de fysieke en mentale gezondheidstoestand maken.
Tijdens elk contact —> Fysisch en psychisch welzijn
Fysisch welzijn
Wat staat centraal bij het fysisch welzijn?
Gekende uitspraak?
Het herstel van het lichaam van de mama = Realistische verwachtingen + evolutie afhankelijk van uitgangspositie:
- pariteit
- uitzetting baarmoeder
- wijze van bevalling
Negen maanden zwanger = Negen maanden ontzwangeren
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Wat zijn de maternale fysische observatiepunten?
- Vitale parameters
- Baarmoederinvolutie
- Lochia
- Perineum en bekkenbodem
- Bekken en ligamenten
- Huid
- Borsten
- Buikwand
- Gewicht
- Rust en beweging
- Onderste ledematen
- Hematologische veranderingen
- Uitscheiding
Fysisch welzijn
Wat moet ieder contact zeker nagegaan worden tijdens het fysisch onderzoek?
- Baarmoederinvolutie
- Bloedverlies = lochia
- Herstel vagina en bekkenbodem
- Uitscheiding: mictie & defecatie
- Pijn/ongemakken
Eventueel ook:
* Vitale parameters
* Episiotomie of perineumhechting
Fysisch welzijn
Na hoeveel dagen bevindt de uterus zich terug in het bekken?
Wanneer volledig geïnvolueerd?
Hoe groot? Gewicht?
Na 10 dagen
6 à 8 weken
Vuistgroot - 100à150 gram
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Wat is lochia? Hoe evolueert het?
= Bloedverlies na bevalling > uitgestoten door uteruscontracties
Evolueert zichtbaar gedurende 6 weken.
1. Eerste dagen bloederige lochia: bloed, deciduaweefsel, amnionvocht, chorionvocht, lanugo, vernix en meconium.
2. Later sereuze lochia: sereus vocht, deciduaweefsel, erytrocyten (rode bloedcellen), leukocyten (witte bloedcellen) en micro-organismen
Fysisch welzijn
Wat herstelt relatief snel?
- Vagina
- Perineum
Door een goede doorbloeding
Fysisch welzijn
Wat zien we bij de vagina postpartum?
Eerste dag: helemaal uitgerokken, gekneusd, oedemateus
D2: minder open en gezwollen
3 à 4 weken: volledig herstel (wel steeds wat wijder dan voor de zwangerschap)
Fysisch welzijn
Hoe wordt een perineumhechting opgevolgd?
- Dagelijkse controle > hematoom of infectie?
- Geneest snel door goede doorbloeding
- Hechtingen: resorbeerbaar> verdwijnen na 2 à 3 weken
- Niet-resorbeerbare hechtingen: verwijderen na 5d
=> Goeie opvolging > geen ongemakken op lange termijn
Fysisch welzijn
Wat kan men doen om het perineum goed op te volgen om ongemakken op langere termijn te voorkomen?
Oefenen van bekkenbodemspieren
Fysisch welzijn
Hoe kunnen we pijn aan het perineum verhelpen?
Niet-farmacologisch: ijs, warmte, spoeling, zitbad…
Farmacologisch: zalf, pijnstiller…
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Waarom is mictie na de bevalling soms bemoeilijkt? Waar moet je dan extra aandachtig voor zijn?
- De blaas is in de eerste dagen PP vaak gestuwd, oedemateus en hypotoon (lui, onvoldoende kracht).
- Eventueel kan een epidurale verdoving ➡️ verminderde blaastonus ➡️ de blaas moeilijker te legen
- Bekkenbodem en perineum zijn ook gevoelig waardoor mictie reflectorisch bemoeilijkt wordt ➡️ minder aandrang om te plassen
- Tijdens de eerste dagen treedt ook een verhoogde diurese (volume urine) op (tot 3l/24u).
Dit alles zorgt voor groter risico op: - Urineretentie
- Infectie
- Postpartumbloeding
Daarom: binnen 6 à 8 u moet kraamvrouw spontaan plassen anders zal een eenmalige sondage moeten uitgevoerd worden.
‼️Sondage is sowieso nodig als er geen spontane mictie is, ruim bloedverlies en een globus te voelen. Aandachtig zijn voor pijn: van gevoelig perineum of urineweginfectie?
Fysisch welzijn: Kraambed 1
Waarom komt defecatie moeilijk op gang in het PP? Hoe begeleiden?
Verminderde darmtonus, slappe buikspieren, verminderde mobiliteit, angst voor pijn….
Begeleiding en tips zijn noodzakelijk. Eerst de “natuurlijke weg” proberen: vezelrijke voeding, voldoende drinken, beweging… Pas na 4 dagen constipatie een laxerend middel inzetten.
Fysisch welzijn
Wat vraagt wat meer tijd tot volledig herstel?
- Bekkenbodem
- Buikwand
- Lichaamsgewicht
- Haargroei
Vroedvrouw moet hierover eerlijk zijn
Fysisch welzijn
Wat zijn verschijnselen die specifiek aan bod komen in het late postpartum?
- Huid
- Haar
Fysisch welzijn
Wat is er anders aan de huid in het late postpartum?
Tip!
- Puistjes
- Droge huid: hydraterende crème
- Veranderende huidverkleuringen > °tijdens zws trekken nu weg, niet allemaal (striae)
- Verhoogde transpiratie > ontdoen vocht na bevalling + meer bij BV
Huid beschermen tegen de zon
Fysisch welzijn
Wat is er anders aan het haar tijdens het late postpartum?
Tip!
- Hormonendaling > uitvallen haar
- Normaal haargroeipatroon na 6maanden
Goede haarverzorging & geen extra beschadiging (kleuring, warmtebron)
Psychisch welzijn
Wat zijn de psychische observatiepunten in het late postpartum?
- Babyblues > ppdepressie
- Hechting
Psychisch welzijn
Wat is de rol van de vv op vlak van het psychisch welzijn?
- Observeren
- Actief luisteren
- Tips geven naar zelfzorg toe
- Doorverwijzen indien nodig
Psychisch welzijn
Hoeveel vrouwen ontwikkelt emotionele klachten na de bevalling?
1 op 5
Psychisch welzijn
Wat zijn de babyblues?
Emotionele labiliteit (down, prikkelbaar…) bij de kraamvrouw rond dag 4 à 6 na partus. Fysiologisch en verdwijnt vanzelf.
Psychisch welzijn
Welke oorzaken zijn er voor babyblues?
Fysische factoren:
- Snelle hormonale veranderingen na partus
- Lactatie komt of gang of wordt afgeremd
- Verstoord slaapritme
- Fysische ongemakken door bevalling
Psychische factoren:
- Gevoel van leegte (in de buik)
- Aandacht gaat naar baby
- Nieuwe moederrol, onzekerheid
Psychisch welzijn
Wat kunnen we als vv doen aan een kraamvrouw met last van babyblues?
- Actieve luisterhouding
- Geruststellen
- Ondersteunen
Psychisch welzijn
Waarvoor moet men alert zijn op vlak van babyblues?
Na 10 à 14d: Evolutie nagaan > alertheid voor postnatale depressie
Psychisch welzijn
Wat zijn symptomen van een ppdepressie?
Rol als vv?
Angst & depressie zo overweldigend & dagdagelijkse activiteiten zijn belemmerd > °mogelijke psychose
Doorverwijzen naar bevoegde hulpverleners
Psychisch welzijn
Wat zijn de algemene raadgevingen omtrent psychisch welzijn?
- Zelfzorg - op tijd rusten
- Openstaan voor hulp
- Spreken over de gevoelens
Psychisch welzijn
Wat wordt bereikt met een goed mentaal welzijn van de kraamvrouw?
De moeder-kind binding = hechting
Psychisch welzijn
Waarvoor is de hechting belangrijk?
Belang voor sociale en emotionele ontwikkeling van het kind
Psychisch welzijn
Welke periode is bepalend voor het verdere leven van het kind?
De eerste duizend (vanaf conceptie) dagen zijn bepalend voor het verdere leven
Psychisch welzijn
Wat merken we op bij moeders met hoog en langdurig stressniveau?
Een andere ontwikkeling in het kinderbrein (korte en lange termijn)
–> Prikkelbare baby’s
–> ADHD
–> Leerproblemen
….
Psychisch welzijn
Wat houdt het moederschap in?
- Bijzonder en belangrijke rol in haar leven
- Veel voldoening en geluk versus veel vragen van de mama
- Verantwoordelijkheidsgevoel > °verlies identiteit - zoektocht naar nieuwe IK
°eigen ‘nieuwe’ persoonlijkheid
Psychisch welzijn
Wat is de rol van de vv bij de ondersteuning rond het moederschap?
- Mama realistische info geven over mogelijke gevoelens tijdens pp
- Actief luisteren
- Begeleiden in hun nieuwe rol
- Toezien op zelfzorg: ontspanning & rust
Psychisch welzijn
Wat is het doel van de ondersteuning rond het moederschap?
Moeder laten genieten van alle vreugde van het moederschap zonder dat het haar hele leven beheerst.
Psychisch welzijn
Op wat heeft de komst van een baby nog invloed?
Meerbepaald?
Op bestaande relaties
Partnerrelatie
Psychisch welzijn
Wat zien we optreden tussen de ouders na de bevalling?
Belangrijk?
Verbondendheid vs conflicten en spanning
Samen iets opbouwen vs ontbreken van routine & andere levensstijl
De nodige tijd aan mekaar besteden & zoeken naar een everwicht
Psychisch welzijn
Wat zijn enkele tips die je als vv kan meegeven rond de partnerrelatie?
????
1. Samen zorgen voor de baby: badje geven
2. Samen wat quality time zonder de baby: film kijken, restaurant, wellness,…
3. Praten over gevoelens: vermoeidheid, faalangst, man voelt zich nutteloos of verwaarloosd,…
Psychisch welzijn
Welk woord staat centraal bij “ouderschap”?
Opvoeden:
- start vanaf de geboorte
- geen perfecte definitie voor goed opvoeden
- wisselwerking tussen ouder en kind > ouders geven kennis door maar kind laat ouders ook groeien
- wisselwerking met omgeving > anderen zijn betrokken bij opvoeding (grootouders, crèche)
Elke ouder is uniek en elk kind is uniek
Psychisch welzijn
Taak van de vroedvrouw op vlak van ouderschap?
Tip
Stilstaan bij de verschillende vormen van ouderschap - aangepast aan de gezinssituatie:
- alleenstaande moeders
- tienermoeders
- moeders/ouders met een beperking
- ….
–> inzetten op algemene draagkracht = realistisch zelfbeeld + ontvankelijkheid hulp + sociale steun optimaliseren
www.fara.be
Postnataal OZ
Wanneer wordt een gynaecologisch onderzoek ingepland?
6 weken na de bevalling
Postnataal OZ
Wat is het doel van het postnataal onderzoek?
Schriftelijke rapportage?
Algemene gezondheidstoestand mama na zwangerschap & bevalling onderzoeken
Aanvulling/afsluiting verloskundig dossier
Postnataal OZ
Het postnataal onderzoek omvat 3 luiken, de welke?
- Anamnese
- Medisch onderzoek
- Info en advies
Postnataal OZ
Wat komt er aan bod tijdens het anamnesegesprek?
- Algemeen verloop postnatale periode
- Eventuele fysieke ongemakken
- Emotioneel evenwicht
- Toestand baby
- Seksualiteit
- Menstruele cyclus
- Anticonceptie
- Postnatale oefeningen
- Beroepsactiviteiten
Postnataal OZ
Wat omvat het medisch onderzoek?
-
Algemene gezondheid
= uitzicht, oedeemvorming, onderste ledematen -
Vitale parameters
= belang bloeddruk! - Gewicht
- Urine OZ
- Bloed OZ
- Abdominale palpatie baarmoederinvolutie
- Abdominale palpatie buikspieren
-
Borstonderzoek
= melkproductie, tepels, galactorroe - Inspectie van genitalia en perineum
= hechtingen, hemorroïden - Vaginaal OZ
- Vaginaal speculum OZ