1.1 De druif en zijn omgeving

Question 1

Hoe lang duurt het voordat de wortels van de wijnplant voldoende geworteld zijn?

Answer 1

7 à 10 jaar

Question 2

Waarom wordt (in Europa) de plant meestal op een onderstam geënt?

Answer 2

1. Vanwege de kans op phylloxera vastatrix op inheemse planten
2. Onderstam passend bij klimaat en bodem

Question 3

Waarvoor zijn bladeren van belang?

Answer 3

Voor koolzuurassimilatie -> voorziet plant van energie

Voor bescherming tegen regen en zon

Question 4

Wat is een zeeklimaat?

Answer 4

maritiem
invloed zee op temperatuur
in de winter niet erg koud, in de zomer niet erg warm

Question 5

Wat is een landklimaat?

Answer 5

continentaal
ontbreken temperende invloed watermassa
grotere verschillen tussen zomer- en wintertemperatuur

Question 6

Tussen welke breedtegraden kan wijnbouw plaatsvinden en waarom?

Answer 6

Tussen 30-50 NB of ZB: gematigd klimaat (zee- of semicontinentaal); verder van evenaar te koud, dichterbij te droog/heet

Question 7

Wat zijn kenmerken van druivenrassen die het redden in koele, vochtige gebieden?

Answer 7

vroegrijpend

schimmelbestendig

Question 8

Wat is typerend voor een koel klimaat?

Answer 8

relatief kort groeiseizoen: later warm in lente, vroegere daling temperatuur in herfst; dus weinig tijd om te rijpen

• -> druif krijgt minder suiker en behoudt meer zuren
• -> wijnen doorgaans lichter en frisser

Question 9

Kan een vroeg rijpend druivenras gedijen in een warm klimaat?

Answer 9

ja, vroege rijpers worden gewoon eerder geoogst

Question 10

Wat is typerend voor wijn uit een warm klimaat?

Answer 10

Door langere rijping van druiven ontwikkelt meer suiker (en zuren nemen af)

• -> levert meer alcohol op bij volledige vergisting
• -> wijnen zijn zwaarder, voller en zachter

Question 11

Welke 4 wijnklimaten onderscheiden we?

Answer 11

1. koel tot matig warm met maritieme invloeden
2. koel tot matig warm met (semi)continentale invloeden
3. warm, mediterraan met maritieme invloeden
4. warm tot heet

Question 12

Wat is de gemiddelde temperatuur in groei- en rijpingsseizoen in koel tot matig warm klimaat met maritieme invloeden

Answer 12

13-15 graden

Question 13

Wat is de gemiddelde temperatuur in groei- en rijpingsseizoen in koel tot matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden

Answer 13

15-17 graden

Question 14

Wat is de gemiddelde temperatuur in groei- en rijpingsseizoen in warm, mediterraan klimaat met maritieme invloeden

Answer 14

17-19 graden

Question 15

Wat is de gemiddelde temperatuur in groei- en rijpingsseizoen in warm tot heet klimaat

Answer 15

19-21 graden

Question 16

Wat voor klimaat heeft Bordeaux?

Answer 16

matig warm klimaat met maritieme invloeden (type 1)

Question 17

Wat voor klimaat heeft Loire?

Answer 17

koel/matig warm klimaat met maritieme invloeden (type 1)

Question 18

Wat voor klimaat heeft Marlborough?

Answer 18

koel/matig warm klimaat met maritieme invloeden (type 1)

Question 19

Wat voor klimaat heeft Alsace?

Answer 19

koel/matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden (type 2)

Question 20

Wat voor klimaat heeft Bourgogne?

Answer 20

koel/matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden (type 2)

Question 21

Wat voor klimaat heeft Mosel?

Answer 21

koel/matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden (type 2)

Question 22

Wat voor klimaat heeft Niederösterreich?

Answer 22

koel/matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden (type 2)

Question 23

Wat voor klimaat heeft Alto Adige?

Answer 23

koel/matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden (type 2)

Question 24

Wat voor klimaat heeft Central Otago?

Answer 24

koel/matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden (type 2)

Question 25

Wat voor klimaat heeft Languedoc-Roussillon?

Answer 25

warm, mediterraan met maritieme invloeden (type 3)

Question 26

Wat voor klimaat heeft Provence?

Answer 26

warm, mediterraan met maritieme invloeden (type 3)

Question 27

Wat voor klimaat heeft Stellenbosch?

Answer 27

warm, mediterraan met maritieme invloeden (type 3)

Question 28

Wat voor klimaat heeft Barossa Valley?

Answer 28

warm, mediterraan met maritieme invloeden (type 3)

Question 29

Wat voor klimaat heeft Napa Valley?

Answer 29

warm, mediterraan met maritieme invloeden (type 3)

Question 30

Wat voor klimaat heeft Mendoza?

Answer 30

warm tot heet (type 4)

Question 31

Wat voor klimaat heeft Central Valley (California)?

Answer 31

warm tot heet (type 4)

Question 32

Wat voor klimaat heeft Jerez?

Answer 32

warm tot heet (type 4)

Question 33

Welke druivenrassen zijn vooral geschikt voor een koel/matig warm klimaat met maritieme invloeden?

Answer 33

sauvignon blanc, chenin blanc

merlot cabernet franc

Question 34

Welke druivenrassen zijn vooral geschikt voor een koel /matig warm klimaat met (semi)continentale invloeden?

Answer 34

riesling, pinot gris, pinot grigio, chardonnay, grüner veltliner
pinot noir, gamay

Question 35

Welke druivenrassen zijn vooral geschikt voor een warm, mediterraan klimaat met maritieme invloeden?

Answer 35

viognier

cabernet sauvignon, grenache, syrah, tempranillo, sangiovese

Question 36

Welke druivenrassen zijn vooral geschikt voor een warm tot heet klimaat?

Answer 36

palomino, moscatel

malbec, monastrell, carignan, zinfandel

Question 37

Wat hebben druiven nodig om te groeien?

Answer 37

Warmte, licht en vocht

Question 38

Wat is koolzuurassimilatie?

Answer 38

= fotosynthese = omzetten van koolzuur uit atmosfeer met water uit de bodem d.m.v. zonlicht (+ voldoende warmte) –> suikers en zuurstof

Question 39

Hoe noemen we de productie van suiker ook wel?

Answer 39

koolzuurassimilatie

Question 40

Wanneer wil je liefst weinig regen in de wijngaard?

Answer 40

In de herfst, omdat daardoor schimmels kunnen ontstaan die voor rotting zorgen

Question 41

Wat is het nadeel van hoge luchtvochtigheid?

Answer 41

Kans op schimmels - rot

Question 42

Wat is het voordeel van hoge luchtvochtigheid?

Answer 42

Bevordert fotosynthese

Speelt ook een rol bij ontstaan edele rot

Question 43

Wat is botrytis cinerea?

Answer 43

Schimmel die edele rot kan laten ontstaan.

Question 44

Hoe wordt edele rot ook wel genoemd?

Answer 44

pourriture noble

Question 45

Wat zijn voor- en nadelen van wind?

Answer 45

Zorgt voor ventilatie (voorkomt schimmel, brengt verkoeling, laat bladeren wapperen waardoor ze meer licht vangen voor fotosynthese)
Te krachtig kan hij schade veroorzaken

Question 46

Hoe hoog moet de gemiddelde temperatuur in het groeiseizoen zijn?

Answer 46

13-21 graden

Question 47

Welke bodemfactoren zijn van belang voor wijnbouw?

Answer 47

structuur
vochthuishouding (hangt samen met structuur)
bodemdiepte
samenstelling

Question 48

Wat is van belang in de structuur van de bodem?

Answer 48

samenhang van de losse deeltjes, oftewel: hoe goed kan bodem water opnemen, opslaan en weer geleidelijk afgeven
overtollig water zo snel mogelijk afvoeren (drainage), want daarvan rotten de wortels

Question 49

Wat geeft een luchtige, losse bodem?

Answer 49

kiezels en zand

Question 50

Wat geeft een vaste, compacte bodem?

Answer 50

klei en leem (dichtbij rivieren en in valleien)

Question 51

Wat zijn voordelen van een losse bodem (bv kiezels)?

Answer 51

goede drainage (bij veel regenval)
bevat weinig voeding
warmt snel op –> druiven profiteren eerder van warmte

Question 52

Wat zijn kenmerken van een vaste, compacte bodem?

Answer 52

houdt vocht en voeding vast. Dit kan leiden tot veel druiven, maar ook TE veel: langzamere en onvolledige rijping.
Daarentegen: bij weinig neerslag droogt deze niet snel uit.

Question 53

Wat geldt qua bodemdiepte voor de meeste goede wijngaarden?

Answer 53

Liefst diep zodat wortels in arme grond toch nog voeding kunnen vinden (hard werken)
Uitzondering bv kalksteenbodem Côte d’Or die soms < 1 m diep zijn

Question 54

Wat is typisch aan de bodems in de Côte d’Or?

Answer 54

kalksteen, soms < 1 m diep

Question 55

Waarom heeft een wijndruif arme grond nodig?

Answer 55

Plant gaat veel bladeren en druiven aanmaken, maar met vaak weinig kleur- geur- en smaakstoffen

Question 56

Wat doet kalk in de bodem?

Answer 56

zorgt ervoor dat de opname van voeding en vocht beperkt blijft, waardoor druiven eerder beginnen te rijpen (en dus volledig rijp kunnen worden)

Question 57

Wat voor bodem is Albariza, waar komt deze voor en wat voor effect heeft deze op de kwaliteit van de druif?

Answer 57

witte, kalkrijke bodem die zonlicht weerkaatst
in Jerez/Andalusië
houdt water vast in diepe onderlagen: beschikbaar tijdens droge, hete zomer

Question 58

Wat voor bodem is Galestro, waar komt deze voor en wat voor effect heeft deze op de kwaliteit van de druif?

Answer 58

leisteenhoudende kleibodem
in Chianti vallei
in de kleibodem blijft water beschikbaar

Question 59

Wat voor bodem is Gore, waar komt deze voor en wat voor effect heeft deze op de kwaliteit van de druif?

Answer 59

verweerd graniet, rozegetinte zandhoudende bodem
Cru’s du Beaujolais
weinig vruchtbaar, daardoor beperkt rendement

Question 60

Wat voor bodem is Kimmerdige, waar komt deze voor en wat voor effect heeft deze op de kwaliteit van de druif?

Answer 60

kalkhoudende, fossielhoudende, mineraalrijke mergelbodem
in Chablis
beperkte opname van water en voeding

Question 61

Wat voor bodem is Llicorella, waar komt deze voor en wat voor effect heeft deze op de kwaliteit van de druif?

Answer 61

verweerde leisteen-kleibodem
in Priorat (Spanje)
arme, ondiepe bodem, daardoor laag rendement

Question 62

Wat voor bodem is Graves Garonnaises, waar komt deze voor en wat voor effect heeft deze op de kwaliteit van de druif?

Answer 62

kiezel
in Haut-Médoc
weinig vruchtbaar en goede drainage

Question 63

Wat is het voordeel van een kalkrijke mergelbodem en waar komt deze o.a. voor?

Answer 63

beperkte opname van water en voeding

in Côte d’Or, Bourgogne

Question 64

Wat is het voordeel van een kalkrijke kleibodem en waar komt deze o.a. voor?

Answer 64

beperkte opname van water en voeding

in Saint-Émilion

Question 65

Wat is het voordeel van een leisteen- of schistbodem en waar komt deze o.a. voor?

Answer 65

houdt warmte goed vast, temperatuur loopt sneller op

in Mosel

Question 66

Wat is de de invloed van plantdichtheid op de druivenplant?

Answer 66

hoe dichter de planten op elkaar staan, hoe harder ze moeten concurreren om voeding en vocht te krijgen

Question 67

Waar zie je hoge plantdichtheid?

Answer 67

Op voedselrijke en vochtige gronden: harder werken betekent hier sterkere planten

Question 68

Waar zie je (relatief) lage plantdichtheid?

Answer 68

Op voedselarme en droge gebieden zodat de planten elkaar niet dood-concurreren
Ook in gebieden waar ze machinaal willen oogsten

Question 69

Wat is een hoge plantdichtheid?

Answer 69

8.000 - 10.000 stokken per ha

Question 70

Wat is een lage plantdichtheid?

Answer 70

600 - 800 bv in La Mancha en Rueda

1.000 - 1.500 bv in South Australia

Question 71

Waarom zou je een wijnstok laag bij de grond houden (niet geleiden)?

Answer 71

profiteren van warmte uit de bodem

minder bladeren = minder vocht verdampen

Question 72

Wat is de consequentie van de wijnstok laag bij de grond houden (niet geleiden)?

Answer 72

lagere opbrengst

kan wel gunstig effect hebben op kwaliteit

Question 73

Waarom zou je een wijnstok hoger laten groeien en geleiden?

Answer 73

• positioneren van bladeren mogelijk om beter te profiteren van zonlicht, voor ventilatie, voor bescherming van druiven
• verkleint risico op bevriezing in het voorjaar
  om machinaal te kunnen oogsten

Question 74

Waar zie je met name hogere, geleide wijnstokken?

Answer 74

koele en gematigd warme streken

waar machinaal wordt gewerkt

Question 75

Waar zie je met name wijnstokken die dicht bij de grond gehouden worden?

Answer 75

droge, mediterrane klimaten, bv Zuid-Frankrijk, Spanje, Italië, Zuid-Afrika, Australië (waar niet machinaal wordt geoogst)

Question 76

Wat is een positieve consequentie van lage opbrengsten?

Answer 76

minder druiven: meer suiker voor deze druiven, hogere concentratie aan geur-, kleur- en smaakstoffen

Question 77

Wat is minimaal benodigde temperatuur waarop druif gaat uitlopen in de lente?

Answer 77

10 graden

Question 78

Wat is het grootste risico in de lente?

Answer 78

vorst: ontwikkeling komt niet of te laat op gang

Question 79

Wat zijn risico’s tijdens bloeiperiode?

Answer 79

• regen: kans op valse meeldauw (mildiou) - tast groene delen van de plant aan, en heeft invloed op kwantiteit en kwaliteit van de oogst
• hagel: plant beschadigt
• droogte: ontwikkeling stagneert

Question 80

Wat zijn risico’s tijdens zomer?

Answer 80

• te veel regen: kans op echte meeldauw (oïdium) - tast plant en schil van jonge druifjes aan
• te weinig regen: ontwikkeling stagneert
• te koud te heet: ontwikkeling stagneert

Question 81

Wat zijn risico’s tijdens herfst?

Answer 81

• regen: grijze rot (pourriture grise) door botrytris-schimmel
• hagel: verlies oogst
• te koud: onrijpe druiven

Question 82

Wat gebeurt er met de druif in de zomer?

Answer 82

druiven groeien
kleuromslag (véraison) - daarna nog 30-60 dagen voor:
rijping

Question 83

Wat zijn voorwaarden voor groei en rijping druiven in de zomer?

Answer 83

min. gemiddelde temperatuur 18-24 graden

milde regenval om vochtgehalte op peil te houden

Question 84

Wat gebeurt er met de druif in de vroege herfst?

Answer 84

rijping: suikers nemen toe, zuren af, tannine wordt rijp, steeltjes verhouten, kleurstof in de schil stijgt

Question 85

Wat zijn voorwaarden voor rijping druiven in de herfst?

Answer 85

temperatuur max. 22 graden

koele nachten

Question 86

Welke opties zijn er voor rijping druiven in de late herfst?

Answer 86

• overrijpen
• indrogen aan de rank (passerilage sur pied)
• aantasting door botrytis cinerea - edele rot
• bevriezing (eiswein)

Question 87

Welke voorwaarden zijn er voor overrijpen/indrogen aan de rank?

Answer 87

warme droge herfst

alleen druivenrassen met dikke schil waar kans op rot klein is

Question 88

Welke voorwaarden zijn er voor edele rot?

Answer 88

’s ochtends hoge luchtvochtigheid, in de loop van de dag warmte en/of milde wind om druiven te drogen

Question 89

Welke voorwaarden zijn er voor Eiswein?

Answer 89

droog en rustig najaar

vorst min. -8 graden

Question 90

Wat gebeurt er met de wijnplant in de winter?

Answer 90

winterslaap

Question 91

Wat zijn voorwaarden voor goed doorstaan winter door de wijnplant?

Answer 91

koele temperatuur, zodat bladeren vallen, plant geen actie vertoont en ongedierte dood gaat

Question 92

Wat zijn risico’s tijdens de winter?

Answer 92

• niet koel genoeg: plant krijgt geen rust, ziektes blijven bestaan
• langdurige vorst van -15 graden: plant vriest dood

Question 93

Wat is wintersnoei en waarom doe je dit?

Answer 93

terugsnoeien tot juiste vorm, alle overtollige takken weg

Question 94

Wanneer doe je vroege snoei en wat houdt dit in?

Answer 94

In de lente (maart/april/mei), te uitbundige groeiende twijgen wegsnoeien (= “dieven”), om te voorkomen dat plant gaat woekeren (energie bewaren)

Question 95

Wat doe je in de vroege zomer (juni/juli) met de plant?

Answer 95

twijgen geleiden om bladeren optimaal in de zon te zetten

Beschermen tegen ziektes en ongedierte

Question 96

Wanneer doe je groene snoei, en wat houdt dit in?

Answer 96

Hoogzomer (augustus), overtollige twijgen en blad snoeien om energie naar de druiven te sturen

Question 97

Wat is groene oogst en wanneer doe je die?

Answer 97

Sommige druiven verkleuren niet in de late zomer (augustus); deze worden weggehaald om te voorkomen dat er onrijpe druiven in de wijn komen - maken de wijn zuurder en stugger.
Als er teveel trossen zijn, worden er enkele weggehaald omdat anders alles onvoldoende rijp wordt.

Question 98

Wanneer wordt geoogst en hoe wordt het juist moment bepaald

Answer 98

Herfst: september/oktober

Moment wordt bepaald door wijnmaker a.h.v. rijpheid, suikergehalte en verhouding suiker-zuren