1. mózgowe korelaty przetwarzania słów

Question 1

słowa to…

Answer 1

podstawa reprezentacji symbolicznej

Question 2

język to…

Answer 2

metafory, które znaczą konkretne stany, obiekty i sytuacje

Question 3

elementy języka:

Answer 3

fonologia - dźwięki
semantyka - znaczenie (w tym morfologia)
syntaktyka - gramatyka

Question 4

klasy słów:

Answer 4

zamknięta - słowa funkcyjne, umożliwiają nieskończoną produktywność językową - zaimki, przyimki, spójniki

otwarta - słowa treściowe; rzeczowniki, przymiotniki, imiesłowy

Question 5

neurolingwistyka

Answer 5

nauka mówiąca o procesach umysłowych i mózgowych odpowiadających za używanie języka przez człowieka

Question 6

ERPY

Answer 6

event related brain potentials - komponenty potencjału wywołanego świadczące o poziomie zaawansowania przetwarzania

Question 7

P1, N1, P2 (erpy)

Answer 7

obróbka świadomościowa, najistotniejsze elementy, jeśli chodzi o rozpoznawanie znaczenia słowa

Question 8

P3 (erpy)

Answer 8

związane z zapamiętywaniem

Question 9

LP (erpy)

Answer 9

odpamiętywanie

Question 10

teoria kohortowa

Answer 10

po pierwszych składowych słowa jesteśmy w stanie zidentyfikować treść całego słowa

Question 11

procesowanie kaskadowe

Answer 11

już rozpoznawanie liter uruchamia proces przetwarzania leksykalnego

Question 12

morfem

Answer 12

najmniejszy element języka przenoszący znaczenie; rdzeń wyrazu i jego znaczenia

Question 13

hipoteza leksemowa

Answer 13

może być wiele leksemów, ale każdorazowo jedno słowo; przechowujemy w umyśle każdą formę jednego słowa

Question 14

hipoteza dekompozycyjna

Answer 14

przechowujemy morfemy i każdorazowo doklejamy do nich końcówki fleksyjne (bardziej właściwa hipoteza)

Question 15

LTT

Answer 15

zadanie na decyzję leksykalną; badany musi jak najszybciej podjąć decyzję o poprawności językowej wyświetlanego elementu - istotny czas reakcji; im bardziej złożone, wielomorfemiczne słowo, dłuższy czas reakcji

Question 16

słowa wielomorfemiczne nieprzejrzyste semantycznie

Answer 16

zbitki słów o kategorii otwartej, słowa złożone z dwóch zbitek

Question 17

słowa przejrzyste i nieprzejrzyste semantycznie

Answer 17

przejrzyste, np. parowóz; nieprzejrzyste - takie, które mają sens w połączeniu, np. butterfly

Question 18

jakie czynniki ułatwiają dostęp leksykalny

Answer 18

frekwencja słowa - im częściej spotykane słowo, tym łatwiej uzyskać do niego dostęp

czynnik wyobrażalności

Question 19

interfejs analizy semantycznej

Answer 19

styk skroniowo-ciemieniowo-potyliczny lewej półkuli

Question 20

POT

Answer 20

pierwsza instancja wydobywania informacji, sygnał do uruchomienia procesu wydobywania

Question 21

rozpoznawanie słów zaczyna się w…

Answer 21

szerokim obszarze okołosylwiuszowskim

Question 22

czynnik wyobrażalności

Answer 22

im słowo lepiej wyobrażalne (pryma), tym lepiej przypominane; drugi czynnik obok frekwencji decydujący o wydobyciu

Question 23

konkretność

Answer 23

jak bardzo desygnat (wyobrażenie) odpowiada rzeczywistemu obiektowi

Question 24

ciąg asocjacji semantycznych

Answer 24

zestaw znaczeń na bazie skojarzeń, procesowanie samego znaczenia ułatwia nam dostęp do słowa (łatwiej wydobyć słowa oparte na brzmieniu)

Question 25

syntagma

Answer 25

ciąg wyrazów układających się w zdaniu, relacja syntagmatyczna vs paradygmatyczna (u Anglików częściej ta druga)

Question 26

im wyższa frekwencja..

Answer 26

tym niższe oznaczenia na erpach (mniejszy wysiłek -> mniejsze amplitudy erpów)

Question 27

im dłuższe słowo..

Answer 27

tym wyższe amplitudy wczesnych erpów (analiza interpretacyjna)

Question 28

im krótsze słowo..

Answer 28

tym wyższe późniejsze amplitudy erpów (obróbka zadaniowa, świadomościowa)

Question 29

paradygmat dopełniania znaczeń

Answer 29

trudności integracji w słowniku językowym znaczeń, jeśli były one wyjątkowo niestandardowe - przy niespodziewanym zakończeniu zdania, niepasującym do kontekstu, pojawia się odchylenie negatywne N400 - najbardziej dystynktywny korelat neurolingwistyczny

Question 30

znaczenie konotacyjne

Answer 30

znaczenie naddane, wysycone zabarwieniem indywidualnym, wynikającym z uprzednich doświadczeń

Question 31

EPN

Answer 31

early posterior negativity
200/250/300 ms; obszar skroniowo-potyliczny, wczesna obróbka leksykalno-semantyczna, reaguje na słowa wysycone emocjonalnie (bardziej na słowa negatywne i pozytywne niż na neutralne)

Question 32

ELAN

Answer 32

early left anterior negativity
150/400 ms; możliwe, że artefakt; reaguje na zaburzenia szyku zdania; im większa nieprawidłowość, tym silniejsza amplituda

Question 33

LAN

Answer 33

left anterior negativity
300/500 ms

Question 34

P600

Answer 34

pozytywne wychylenie, bardzo późne, około 600/800 ms; late positive potentials (LP)

Question 35

analiza treściowa jest

Answer 35

bilaterana, rozsiana korowo (narzędzia - tylnoskroniowo; zwierzęta - środkowoskroniowo; nazwiska - przednioskroniowo)

Question 36

Hauk, Johnsrude, Pulvermuller (2004) – badania czasowników

Answer 36

ruch pojedynczej części ciała; kora pierwszorzędowa ruchowa ulegała pobudzeniu przy samym czytaniu słów związanych z ruchem

Question 37

embodiment

Answer 37

teoria zakładająca, że cały język powstał po to, by móc przełożyć go na działania, „wprawić go w ruch”

Question 38

pryncypium wyrażalności na fundamencie psychologii zostało przekute w…

Answer 38

hipotezę leksykalną (Cattell, Raymond)

Question 39

neurofenomenologia

Answer 39

próby uchwycenia neuronalnych korelatów szczególnie mowy wewnętrznej (najbliżej umysłowości użytkownika języka, najbliżej subiektywności)

Question 40

cecha dystynktywna

Answer 40

najmniejsza jednostka języka; dźwięczność, np. różnica brzmienia p i b

Question 41

teoria Sapira-Whorfa

Answer 41

struktura języka wpływa na światopogląd lub poznanie jego użytkowników, a zatem postrzeganie ludzi jest względne w stosunku do ich języka mówionego

Question 42

wokalizacje

Answer 42

sztywne (u szympansów ok. 30), ściśle uzależnione od kontekstu

Question 43

aparat mowy

Answer 43

generator - przepona, płuca
wibrator - krtań, fałdy głosowe
rezonator - tchawica, klatka piersiowa, wnętrze krtani, gardła, jama ustna i nosowa
aparat artykulacyjny - mięśnie krtani, język, wargi, podniebienie miękkie i twarde, dziąsła, zęby

Question 44

ontogeneza języka

Answer 44

głużenie - ok. 3 msc
gaworzenie - ok. 6 msc
pierwsze słowa - ok. 12 msc
ok. 50 złów - 18-20 msc
wybuch słownictwa (200-300 słów) - 24 msc
nauka czytania i pisania

Question 45

koncepcja natywistyczna

Answer 45

rodzimy się z wrodzonym modułem językowym (Chomsky i Pinker - moduł nabywania języka LAD)

Question 46

mózgowe podłoże języka

Answer 46

I połowa XIX w. - holizm vs lokacjonizm (teraz koneksjonizm)

Question 47

półkula odpowiedzialna za mowę

Answer 47

lewa

Question 48

ręczność a lokalizacja ośrodków mowy

Answer 48

96% praworęcznych - lewa półkula
70% leworęcznych - lewa półkula

Question 49

pole Broki

Answer 49

w półkuli dominującej dla mowy (tylna część dolnego zakrętu czołowego); obszar ruchowy mowy i planów mowy. Pomaga organizować mowę ale jej nie wytwarza

Question 50

artykulacja - część mózgu

Answer 50

kora ruchowa

Question 51

afazja

Answer 51

całkowite lub częściowe zaburzenie zdolności językowych powstałe na skutek uszkodzenia mózgu

Question 52

afazja Broki

Answer 52

• mowa spontaniczna ograniczona lub zniesiona
• pojedyncze sylaby
• rozumienie mowy zachowane
• problemy przy złożonych wypowiedziach
• problemy z powtarzaniem
• pisanie i czytanie zaburzone
• pacjent świadomy deficytów
  uszkodzenia podkorowe (istota biała, wzgórze, jądra podstawy), uszkodzona kora wyspy

Question 53

badania Wernickego

Answer 53

problemy z rozumieniem mowy, lokalizacja uszkodzeń w płacie skroniowym, akcent na aspekt relacyjny (połączenia między strukturami)

Question 54

pole Wernickego

Answer 54

środkowa i tylna część górnego zakręty skroniowego, okolica czuciowa dla mowy (rozumienie języka)

Question 55

afazja Wernickego

Answer 55

• mowa spontaniczna zachowana, nasilona (sałata słowna, parafrazje ale artykulacja prawidłowa)
• rozumienie głęboko upośledzone
• powtarzanie i czytanie upośledzone
• fluencja słowna normalna
• zazwyczaj brak świadomości deficytów

Question 56

lezje zakrętu kątowego

Answer 56

zakłócenia w przepływie informacji z kory wzrokowej - problemy z nazywaniem tego, co się widzi

Question 57

inne typy afazji

Answer 57

1. Ruchowa - Broki
2. Czuciowa - Wernickego
3. Przewodzeniowa – rozumienie i produkcja zachowana, upośledzenie powtarzania (uszkodzony pęczek)
4. Transkorowa ruchowa – rozumienie i powtarzanie zachowane, upośledzenie produkcji
5. Podkorowa ruchowa – rozumienie zachowane, upośledzenie powtarzania i produkcji
6. Transkorowa czuciowa – powtarzanie zachowane, upośledzone rozumienie
7. Głuchota na dźwięki mowy (podkorowa czuciowa) – upośledzone powtarzanie i rozumienie

Question 58

podstawowe struktury językowe “okołosylwiuszowskie”

Answer 58

jądra podstawy (jądro ogoniaste), wzgórze, wyspa, móżdżek

Question 59

obrazowanie funkcji językowych

Answer 59

• Hearing – pole Wernickego
• Seeing – kora wzrokowa, model interfejsu VWFA (visual word form area - obszar wzrokowej formy słowa)
• Speaking – pierwszorzędowa kora ruchowa
• Generating – chyba coś w czołowym, Broca?

Question 60

organizacja sieci semantycznej - Collins i Loftus

Answer 60

węzły pojęciowe, brak struktury hierarchicznej, model rozprzestrzeniającej się aktywacji

Question 61

model Hickoka i Poppela

Answer 61

dwa strumienie przetwarzania językowego:
- brzuszny - mapowanie dźwięku na znaczenie - strumień CO
- grzbietowy - mapowanie dźwięku na motorykę, wzorce artykulacyjne - strumień JAK

Question 62

neuroplastyczność językowe

Answer 62

uczenie się drugiego języka - przyrost tkanki mózgowej (lewy dolny płat ciemieniowy)

Question 63

asymetria funkcjonalna

Answer 63

• Lewa półkula – dominująca w funkcji językowej – mowa, gramatyka, syntaktyka
• Prawa półkula – szczególne znaczenie w przetwarzaniu melodycznego, emocjonalnego oraz figuratywnego aspektu języka (prozodia, dowcipy, konotacje, metafory).