1. mózgowe korelaty przetwarzania słów Flashcards

1
Q

słowa to…

A

podstawa reprezentacji symbolicznej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

język to…

A

metafory, które znaczą konkretne stany, obiekty i sytuacje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

elementy języka:

A

fonologia - dźwięki
semantyka - znaczenie (w tym morfologia)
syntaktyka - gramatyka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

klasy słów:

A

zamknięta - słowa funkcyjne, umożliwiają nieskończoną produktywność językową - zaimki, przyimki, spójniki

otwarta - słowa treściowe; rzeczowniki, przymiotniki, imiesłowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

neurolingwistyka

A

nauka mówiąca o procesach umysłowych i mózgowych odpowiadających za używanie języka przez człowieka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ERPY

A

event related brain potentials - komponenty potencjału wywołanego świadczące o poziomie zaawansowania przetwarzania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

P1, N1, P2 (erpy)

A

obróbka świadomościowa, najistotniejsze elementy, jeśli chodzi o rozpoznawanie znaczenia słowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

P3 (erpy)

A

związane z zapamiętywaniem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

LP (erpy)

A

odpamiętywanie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

teoria kohortowa

A

po pierwszych składowych słowa jesteśmy w stanie zidentyfikować treść całego słowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

procesowanie kaskadowe

A

już rozpoznawanie liter uruchamia proces przetwarzania leksykalnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

morfem

A

najmniejszy element języka przenoszący znaczenie; rdzeń wyrazu i jego znaczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

hipoteza leksemowa

A

może być wiele leksemów, ale każdorazowo jedno słowo; przechowujemy w umyśle każdą formę jednego słowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hipoteza dekompozycyjna

A

przechowujemy morfemy i każdorazowo doklejamy do nich końcówki fleksyjne (bardziej właściwa hipoteza)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

LTT

A

zadanie na decyzję leksykalną; badany musi jak najszybciej podjąć decyzję o poprawności językowej wyświetlanego elementu - istotny czas reakcji; im bardziej złożone, wielomorfemiczne słowo, dłuższy czas reakcji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

słowa wielomorfemiczne nieprzejrzyste semantycznie

A

zbitki słów o kategorii otwartej, słowa złożone z dwóch zbitek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

słowa przejrzyste i nieprzejrzyste semantycznie

A

przejrzyste, np. parowóz; nieprzejrzyste - takie, które mają sens w połączeniu, np. butterfly

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

jakie czynniki ułatwiają dostęp leksykalny

A

frekwencja słowa - im częściej spotykane słowo, tym łatwiej uzyskać do niego dostęp

czynnik wyobrażalności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

interfejs analizy semantycznej

A

styk skroniowo-ciemieniowo-potyliczny lewej półkuli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

POT

A

pierwsza instancja wydobywania informacji, sygnał do uruchomienia procesu wydobywania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

rozpoznawanie słów zaczyna się w…

A

szerokim obszarze okołosylwiuszowskim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

czynnik wyobrażalności

A

im słowo lepiej wyobrażalne (pryma), tym lepiej przypominane; drugi czynnik obok frekwencji decydujący o wydobyciu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

konkretność

A

jak bardzo desygnat (wyobrażenie) odpowiada rzeczywistemu obiektowi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

ciąg asocjacji semantycznych

A

zestaw znaczeń na bazie skojarzeń, procesowanie samego znaczenia ułatwia nam dostęp do słowa (łatwiej wydobyć słowa oparte na brzmieniu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

syntagma

A

ciąg wyrazów układających się w zdaniu, relacja syntagmatyczna vs paradygmatyczna (u Anglików częściej ta druga)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

im wyższa frekwencja..

A

tym niższe oznaczenia na erpach (mniejszy wysiłek -> mniejsze amplitudy erpów)

27
Q

im dłuższe słowo..

A

tym wyższe amplitudy wczesnych erpów (analiza interpretacyjna)

28
Q

im krótsze słowo..

A

tym wyższe późniejsze amplitudy erpów (obróbka zadaniowa, świadomościowa)

29
Q

paradygmat dopełniania znaczeń

A

trudności integracji w słowniku językowym znaczeń, jeśli były one wyjątkowo niestandardowe - przy niespodziewanym zakończeniu zdania, niepasującym do kontekstu, pojawia się odchylenie negatywne N400 - najbardziej dystynktywny korelat neurolingwistyczny

30
Q

znaczenie konotacyjne

A

znaczenie naddane, wysycone zabarwieniem indywidualnym, wynikającym z uprzednich doświadczeń

31
Q

EPN

A

early posterior negativity
200/250/300 ms; obszar skroniowo-potyliczny, wczesna obróbka leksykalno-semantyczna, reaguje na słowa wysycone emocjonalnie (bardziej na słowa negatywne i pozytywne niż na neutralne)

32
Q

ELAN

A

early left anterior negativity
150/400 ms; możliwe, że artefakt; reaguje na zaburzenia szyku zdania; im większa nieprawidłowość, tym silniejsza amplituda

33
Q

LAN

A

left anterior negativity
300/500 ms

34
Q

P600

A

pozytywne wychylenie, bardzo późne, około 600/800 ms; late positive potentials (LP)

35
Q

analiza treściowa jest

A

bilaterana, rozsiana korowo (narzędzia - tylnoskroniowo; zwierzęta - środkowoskroniowo; nazwiska - przednioskroniowo)

36
Q

Hauk, Johnsrude, Pulvermuller (2004) – badania czasowników

A

ruch pojedynczej części ciała; kora pierwszorzędowa ruchowa ulegała pobudzeniu przy samym czytaniu słów związanych z ruchem

37
Q

embodiment

A

teoria zakładająca, że cały język powstał po to, by móc przełożyć go na działania, „wprawić go w ruch”

38
Q

pryncypium wyrażalności na fundamencie psychologii zostało przekute w…

A

hipotezę leksykalną (Cattell, Raymond)

39
Q

neurofenomenologia

A

próby uchwycenia neuronalnych korelatów szczególnie mowy wewnętrznej (najbliżej umysłowości użytkownika języka, najbliżej subiektywności)

40
Q

cecha dystynktywna

A

najmniejsza jednostka języka; dźwięczność, np. różnica brzmienia p i b

41
Q

teoria Sapira-Whorfa

A

struktura języka wpływa na światopogląd lub poznanie jego użytkowników, a zatem postrzeganie ludzi jest względne w stosunku do ich języka mówionego

42
Q

wokalizacje

A

sztywne (u szympansów ok. 30), ściśle uzależnione od kontekstu

43
Q

aparat mowy

A

generator - przepona, płuca
wibrator - krtań, fałdy głosowe
rezonator - tchawica, klatka piersiowa, wnętrze krtani, gardła, jama ustna i nosowa
aparat artykulacyjny - mięśnie krtani, język, wargi, podniebienie miękkie i twarde, dziąsła, zęby

44
Q

ontogeneza języka

A

głużenie - ok. 3 msc
gaworzenie - ok. 6 msc
pierwsze słowa - ok. 12 msc
ok. 50 złów - 18-20 msc
wybuch słownictwa (200-300 słów) - 24 msc
nauka czytania i pisania

45
Q

koncepcja natywistyczna

A

rodzimy się z wrodzonym modułem językowym (Chomsky i Pinker - moduł nabywania języka LAD)

46
Q

mózgowe podłoże języka

A

I połowa XIX w. - holizm vs lokacjonizm (teraz koneksjonizm)

47
Q

półkula odpowiedzialna za mowę

A

lewa

48
Q

ręczność a lokalizacja ośrodków mowy

A

96% praworęcznych - lewa półkula
70% leworęcznych - lewa półkula

49
Q

pole Broki

A

w półkuli dominującej dla mowy (tylna część dolnego zakrętu czołowego); obszar ruchowy mowy i planów mowy. Pomaga organizować mowę ale jej nie wytwarza

50
Q

artykulacja - część mózgu

A

kora ruchowa

51
Q

afazja

A

całkowite lub częściowe zaburzenie zdolności językowych powstałe na skutek uszkodzenia mózgu

52
Q

afazja Broki

A
  • mowa spontaniczna ograniczona lub zniesiona
  • pojedyncze sylaby
  • rozumienie mowy zachowane
  • problemy przy złożonych wypowiedziach
  • problemy z powtarzaniem
  • pisanie i czytanie zaburzone
  • pacjent świadomy deficytów
    uszkodzenia podkorowe (istota biała, wzgórze, jądra podstawy), uszkodzona kora wyspy
53
Q

badania Wernickego

A

problemy z rozumieniem mowy, lokalizacja uszkodzeń w płacie skroniowym, akcent na aspekt relacyjny (połączenia między strukturami)

54
Q

pole Wernickego

A

środkowa i tylna część górnego zakręty skroniowego, okolica czuciowa dla mowy (rozumienie języka)

55
Q

afazja Wernickego

A
  • mowa spontaniczna zachowana, nasilona (sałata słowna, parafrazje ale artykulacja prawidłowa)
  • rozumienie głęboko upośledzone
  • powtarzanie i czytanie upośledzone
  • fluencja słowna normalna
  • zazwyczaj brak świadomości deficytów
56
Q

lezje zakrętu kątowego

A

zakłócenia w przepływie informacji z kory wzrokowej - problemy z nazywaniem tego, co się widzi

57
Q

inne typy afazji

A
  1. Ruchowa - Broki
  2. Czuciowa - Wernickego
  3. Przewodzeniowa – rozumienie i produkcja zachowana, upośledzenie powtarzania (uszkodzony pęczek)
  4. Transkorowa ruchowa – rozumienie i powtarzanie zachowane, upośledzenie produkcji
  5. Podkorowa ruchowa – rozumienie zachowane, upośledzenie powtarzania i produkcji
  6. Transkorowa czuciowa – powtarzanie zachowane, upośledzone rozumienie
  7. Głuchota na dźwięki mowy (podkorowa czuciowa) – upośledzone powtarzanie i rozumienie
58
Q

podstawowe struktury językowe “okołosylwiuszowskie”

A

jądra podstawy (jądro ogoniaste), wzgórze, wyspa, móżdżek

59
Q

obrazowanie funkcji językowych

A
  • Hearing – pole Wernickego
  • Seeing – kora wzrokowa, model interfejsu VWFA (visual word form area - obszar wzrokowej formy słowa)
  • Speaking – pierwszorzędowa kora ruchowa
  • Generating – chyba coś w czołowym, Broca?
60
Q

organizacja sieci semantycznej - Collins i Loftus

A

węzły pojęciowe, brak struktury hierarchicznej, model rozprzestrzeniającej się aktywacji

61
Q

model Hickoka i Poppela

A

dwa strumienie przetwarzania językowego:
- brzuszny - mapowanie dźwięku na znaczenie - strumień CO
- grzbietowy - mapowanie dźwięku na motorykę, wzorce artykulacyjne - strumień JAK

62
Q

neuroplastyczność językowe

A

uczenie się drugiego języka - przyrost tkanki mózgowej (lewy dolny płat ciemieniowy)

63
Q

asymetria funkcjonalna

A
  • Lewa półkula – dominująca w funkcji językowej – mowa, gramatyka, syntaktyka
  • Prawa półkula – szczególne znaczenie w przetwarzaniu melodycznego, emocjonalnego oraz figuratywnego aspektu języka (prozodia, dowcipy, konotacje, metafory).