1. mózgowe korelaty przetwarzania słów Flashcards

1
Q

słowa to…

A

podstawa reprezentacji symbolicznej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

język to…

A

metafory, które znaczą konkretne stany, obiekty i sytuacje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

elementy języka:

A

fonologia - dźwięki
semantyka - znaczenie (w tym morfologia)
syntaktyka - gramatyka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

klasy słów:

A

zamknięta - słowa funkcyjne, umożliwiają nieskończoną produktywność językową - zaimki, przyimki, spójniki

otwarta - słowa treściowe; rzeczowniki, przymiotniki, imiesłowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

neurolingwistyka

A

nauka mówiąca o procesach umysłowych i mózgowych odpowiadających za używanie języka przez człowieka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ERPY

A

event related brain potentials - komponenty potencjału wywołanego świadczące o poziomie zaawansowania przetwarzania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

P1, N1, P2 (erpy)

A

obróbka świadomościowa, najistotniejsze elementy, jeśli chodzi o rozpoznawanie znaczenia słowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

P3 (erpy)

A

związane z zapamiętywaniem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

LP (erpy)

A

odpamiętywanie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

teoria kohortowa

A

po pierwszych składowych słowa jesteśmy w stanie zidentyfikować treść całego słowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

procesowanie kaskadowe

A

już rozpoznawanie liter uruchamia proces przetwarzania leksykalnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

morfem

A

najmniejszy element języka przenoszący znaczenie; rdzeń wyrazu i jego znaczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

hipoteza leksemowa

A

może być wiele leksemów, ale każdorazowo jedno słowo; przechowujemy w umyśle każdą formę jednego słowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hipoteza dekompozycyjna

A

przechowujemy morfemy i każdorazowo doklejamy do nich końcówki fleksyjne (bardziej właściwa hipoteza)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

LTT

A

zadanie na decyzję leksykalną; badany musi jak najszybciej podjąć decyzję o poprawności językowej wyświetlanego elementu - istotny czas reakcji; im bardziej złożone, wielomorfemiczne słowo, dłuższy czas reakcji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

słowa wielomorfemiczne nieprzejrzyste semantycznie

A

zbitki słów o kategorii otwartej, słowa złożone z dwóch zbitek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

słowa przejrzyste i nieprzejrzyste semantycznie

A

przejrzyste, np. parowóz; nieprzejrzyste - takie, które mają sens w połączeniu, np. butterfly

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

jakie czynniki ułatwiają dostęp leksykalny

A

frekwencja słowa - im częściej spotykane słowo, tym łatwiej uzyskać do niego dostęp

czynnik wyobrażalności

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

interfejs analizy semantycznej

A

styk skroniowo-ciemieniowo-potyliczny lewej półkuli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

POT

A

pierwsza instancja wydobywania informacji, sygnał do uruchomienia procesu wydobywania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

rozpoznawanie słów zaczyna się w…

A

szerokim obszarze okołosylwiuszowskim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

czynnik wyobrażalności

A

im słowo lepiej wyobrażalne (pryma), tym lepiej przypominane; drugi czynnik obok frekwencji decydujący o wydobyciu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

konkretność

A

jak bardzo desygnat (wyobrażenie) odpowiada rzeczywistemu obiektowi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

ciąg asocjacji semantycznych

A

zestaw znaczeń na bazie skojarzeń, procesowanie samego znaczenia ułatwia nam dostęp do słowa (łatwiej wydobyć słowa oparte na brzmieniu)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
syntagma
ciąg wyrazów układających się w zdaniu, relacja syntagmatyczna vs paradygmatyczna (u Anglików częściej ta druga)
26
im wyższa frekwencja..
tym niższe oznaczenia na erpach (mniejszy wysiłek -> mniejsze amplitudy erpów)
27
im dłuższe słowo..
tym wyższe amplitudy wczesnych erpów (analiza interpretacyjna)
28
im krótsze słowo..
tym wyższe późniejsze amplitudy erpów (obróbka zadaniowa, świadomościowa)
29
paradygmat dopełniania znaczeń
trudności integracji w słowniku językowym znaczeń, jeśli były one wyjątkowo niestandardowe - przy niespodziewanym zakończeniu zdania, niepasującym do kontekstu, pojawia się odchylenie negatywne N400 - najbardziej dystynktywny korelat neurolingwistyczny
30
znaczenie konotacyjne
znaczenie naddane, wysycone zabarwieniem indywidualnym, wynikającym z uprzednich doświadczeń
31
EPN
early posterior negativity 200/250/300 ms; obszar skroniowo-potyliczny, wczesna obróbka leksykalno-semantyczna, reaguje na słowa wysycone emocjonalnie (bardziej na słowa negatywne i pozytywne niż na neutralne)
32
ELAN
early left anterior negativity 150/400 ms; możliwe, że artefakt; reaguje na zaburzenia szyku zdania; im większa nieprawidłowość, tym silniejsza amplituda
33
LAN
left anterior negativity 300/500 ms
34
P600
pozytywne wychylenie, bardzo późne, około 600/800 ms; late positive potentials (LP)
35
analiza treściowa jest
bilaterana, rozsiana korowo (narzędzia - tylnoskroniowo; zwierzęta - środkowoskroniowo; nazwiska - przednioskroniowo)
36
Hauk, Johnsrude, Pulvermuller (2004) – badania czasowników
ruch pojedynczej części ciała; kora pierwszorzędowa ruchowa ulegała pobudzeniu przy samym czytaniu słów związanych z ruchem
37
embodiment
teoria zakładająca, że cały język powstał po to, by móc przełożyć go na działania, „wprawić go w ruch”
38
pryncypium wyrażalności na fundamencie psychologii zostało przekute w...
hipotezę leksykalną (Cattell, Raymond)
39
neurofenomenologia
próby uchwycenia neuronalnych korelatów szczególnie mowy wewnętrznej (najbliżej umysłowości użytkownika języka, najbliżej subiektywności)
40
cecha dystynktywna
najmniejsza jednostka języka; dźwięczność, np. różnica brzmienia p i b
41
teoria Sapira-Whorfa
struktura języka wpływa na światopogląd lub poznanie jego użytkowników, a zatem postrzeganie ludzi jest względne w stosunku do ich języka mówionego
42
wokalizacje
sztywne (u szympansów ok. 30), ściśle uzależnione od kontekstu
43
aparat mowy
generator - przepona, płuca wibrator - krtań, fałdy głosowe rezonator - tchawica, klatka piersiowa, wnętrze krtani, gardła, jama ustna i nosowa aparat artykulacyjny - mięśnie krtani, język, wargi, podniebienie miękkie i twarde, dziąsła, zęby
44
ontogeneza języka
głużenie - ok. 3 msc gaworzenie - ok. 6 msc pierwsze słowa - ok. 12 msc ok. 50 złów - 18-20 msc wybuch słownictwa (200-300 słów) - 24 msc nauka czytania i pisania
45
koncepcja natywistyczna
rodzimy się z wrodzonym modułem językowym (Chomsky i Pinker - moduł nabywania języka LAD)
46
mózgowe podłoże języka
I połowa XIX w. - holizm vs lokacjonizm (teraz koneksjonizm)
47
półkula odpowiedzialna za mowę
lewa
48
ręczność a lokalizacja ośrodków mowy
96% praworęcznych - lewa półkula 70% leworęcznych - lewa półkula
49
pole Broki
w półkuli dominującej dla mowy (tylna część dolnego zakrętu czołowego); obszar ruchowy mowy i planów mowy. Pomaga organizować mowę ale jej nie wytwarza
50
artykulacja - część mózgu
kora ruchowa
51
afazja
całkowite lub częściowe zaburzenie zdolności językowych powstałe na skutek uszkodzenia mózgu
52
afazja Broki
- mowa spontaniczna ograniczona lub zniesiona - pojedyncze sylaby - rozumienie mowy zachowane - problemy przy złożonych wypowiedziach - problemy z powtarzaniem - pisanie i czytanie zaburzone - pacjent świadomy deficytów uszkodzenia podkorowe (istota biała, wzgórze, jądra podstawy), uszkodzona kora wyspy
53
badania Wernickego
problemy z rozumieniem mowy, lokalizacja uszkodzeń w płacie skroniowym, akcent na aspekt relacyjny (połączenia między strukturami)
54
pole Wernickego
środkowa i tylna część górnego zakręty skroniowego, okolica czuciowa dla mowy (rozumienie języka)
55
afazja Wernickego
- mowa spontaniczna zachowana, nasilona (sałata słowna, parafrazje ale artykulacja prawidłowa) - rozumienie głęboko upośledzone - powtarzanie i czytanie upośledzone - fluencja słowna normalna - zazwyczaj brak świadomości deficytów
56
lezje zakrętu kątowego
zakłócenia w przepływie informacji z kory wzrokowej - problemy z nazywaniem tego, co się widzi
57
inne typy afazji
1. Ruchowa - Broki 2. Czuciowa - Wernickego 3. Przewodzeniowa – rozumienie i produkcja zachowana, upośledzenie powtarzania (uszkodzony pęczek) 4. Transkorowa ruchowa – rozumienie i powtarzanie zachowane, upośledzenie produkcji 5. Podkorowa ruchowa – rozumienie zachowane, upośledzenie powtarzania i produkcji 6. Transkorowa czuciowa – powtarzanie zachowane, upośledzone rozumienie 7. Głuchota na dźwięki mowy (podkorowa czuciowa) – upośledzone powtarzanie i rozumienie
58
podstawowe struktury językowe "okołosylwiuszowskie"
jądra podstawy (jądro ogoniaste), wzgórze, wyspa, móżdżek
59
obrazowanie funkcji językowych
* Hearing – pole Wernickego * Seeing – kora wzrokowa, model interfejsu VWFA (visual word form area - obszar wzrokowej formy słowa) * Speaking – pierwszorzędowa kora ruchowa * Generating – chyba coś w czołowym, Broca?
60
organizacja sieci semantycznej - Collins i Loftus
węzły pojęciowe, brak struktury hierarchicznej, model rozprzestrzeniającej się aktywacji
61
model Hickoka i Poppela
dwa strumienie przetwarzania językowego: - brzuszny - mapowanie dźwięku na znaczenie - strumień CO - grzbietowy - mapowanie dźwięku na motorykę, wzorce artykulacyjne - strumień JAK
62
neuroplastyczność językowe
uczenie się drugiego języka - przyrost tkanki mózgowej (lewy dolny płat ciemieniowy)
63
asymetria funkcjonalna
* Lewa półkula – dominująca w funkcji językowej – mowa, gramatyka, syntaktyka * Prawa półkula – szczególne znaczenie w przetwarzaniu melodycznego, emocjonalnego oraz figuratywnego aspektu języka (prozodia, dowcipy, konotacje, metafory).