09-BRUŠENJE I OSTALI ABRAZIVNI POSTUPCI

Question 1

Šta obuhvataju abrazivni postupci?

Answer 1

obuhvataju postupke obrade kod kojih se
*odnošenje materijala sa predmeta obrade ostvaruje primjenom tvrdih, abrazivnih zrna koja su obično vezana u jednu cjelinu i čine rezni alat nedefinisane rezne geometrije, i to su postupci fine i završne obrade površina.

Question 2

Konvencionalni abrazivni postupci su:

Answer 2

Brušenje
Honovanje
Lepovanje
Superfiniš
Poliranje

Question 3

Koji je značaj abrazivnih postupaka sa tehnoekonomskog aspekta?

Answer 3

− mogu se koristiti za obradu svih vrsta materijala, počev od mekih metala do zakaljenih čelika i tvrdih nemetalnih materijala kao što su keramika i silicijum,
− može se postići izuzetno fini kvalitet obrađene površine, vrijednost hrapavosti do 0.025 µm,
− moguće je postići vrlo visoku tačnost dimenzija i oblika.

Question 4

Šta je brušenje?

Answer 4

Brušenje je postupak obrade odnošenjem materijala velikim brojem abrazivnih zrna,
povezanim vezivom u jednu cjelinu što predstavlja rezni alat koji se okreće velikim brzinama

Kod brušenja ALAT, odnosno brusno tocilo, izvodi GLAVNO KRUŽNO KRETANJE

Kod brušenja, OBRADAK izvodi POMOĆNO (KRUŽNO ILI PRAVOLINIJSKO) KRETANJE.

Kod brušenja, ALAT izvodi DOPUNSKO PRAVOLINIJSKO KRETANJE.
Kod većine operacija obrade brušenjem
postoji i DODATNO POMOĆNO pravolinijsko kretanje, koje može da izvodi alat ili obradak.

Question 5

Kako dijelimo proizvodne operacije kod brušenja?

Answer 5

Operacije kod brušenja se dijele u zavisnosti od:

1) OBLIKA POVRŠINE
2) POLOŽAJA RADNE POVRŠINE
3) NAČIN OSLANJANJA I STEZANJA PREDMETA
4) PRAVAC POMOĆNOG KRETANJA

Question 6

Proizvodne operacije brušenja ( ZAVISNOST OD OBLIKA POVRŠINE)?**

Answer 6

− brušenje okruglih površina ili okruglo brušenje,
− brušenje ravnih površina ili ravno brušenje,
− brušenje složenih površina.

Question 7

Proizvodne operacije brušenja ( zavisnosti od položaja radne površine)?

Answer 7

U zavisnosti od položaja radne površine alata odnosno površine kojom alat izvodi
obradu, razlikuje se:
− obodno brušenje, kada se obrada izvodi obodnom površinom alata,
− čeono brušenje, kada se obrada izvodi čeonom površinom alata i
− profilno brušenje, kada se obrada izvodi alatom složenog oblika.

Question 8

Proizvodne operacije brušenja ( zavisnosti načina oslanjanja i stezanja predmeta obrade)?

Answer 8

U zavisnosti od načina oslanjanja i stezanja predmeta obrade u toku
obrade razlikuje se:
− brušenje između šiljaka,
− sa steznom glavnom,
− sa stezanjem na radni sto mašine,
− brušenje bez šiljaka

Question 9

Proizvodne operacije brušenja ( avisnosti od pravca pomoćnog kretanja)?

Answer 9

U zavisnosti od pravca pomoćnog kretanja, brušenje može biti:
− brušenje sa pomoćnim uzdužnim kretanjem ili uzdužno odnosno aksijalno brušenje i
− brušenje sa pomoćnim poprečnim kretanjem ili poprečno odnosno radijalno brušenje.

Question 10

Objasni brušenje ravnih površina!

Answer 10

Brušenje RAVNIH površina se može izvršiti OBODOM ili ČELOM tocila, jer glavno radno vreteno mašine može
biti postavljeno HORIZONTALNO ili VERTIKALNO ili POD ODREĐENIM UGLOM u odnosu na obrađivanu površinu

kod ravnog brušenja, ALAT vrši GLAVNO KRUŽNO KRETANJE

kod ravnog brušenja, OBRADAK vrši POMOĆNO PRAVOLINIJSKO KRETANJE

Posebno, kod OBODNOG ravnog bušenja, ALAT ili OBRADAK vrše DOPUNSKO PRAVOLINIJSKO KRETANJE

Question 11

Objasni brušenje okruglih površina!

Answer 11

Brušenje OKRUGLIH površina može biti SPOLJAŠNJE ili UNUTRAŠNJE.

kod okruglog brušenja, ALAT vrši GLAVNO KRUŽNO KRETANJE

kod okruglog brušenja, POMOĆNO KRETANJE se vrši na dva načina.
1) KRUŽNO POMOĆNO koje vrši OBRADAK, i 2) PRAVOLINIJSKO POMOĆNO, koje vrši (KOD SPOLJAŠNJEG) obradak i (KOD UNUTRAŠNJEG) alat ili obradak.

Question 12

Šta spada u brušenje složenih površina?

Answer 12

brušenje navoja, zuba zupčanika, brušenja ožljebljenih vratila, oštrenja reznih alata

Question 13

Objasni alat za obradu brušenje ( BRUSNO TOCILO)

Answer 13

1) Tocilo se sastoji od velikog broja abrazivnih odnosno brusnih zrna nepravilnog oblika, sa većim brojem
oštrih ivica, koje u kontaktu sa
obradkom vrše odnošenje materijala.
2) S obzirom da u odnošenju materijala
istovremeno učestvuje veliki broj brusnih
zrna, tocilo pripada mnogosječnim
alatima i ono ima oštricu nedefinisane geometrije.

Question 14

Od čega se sastoji brusno tocilo?

Answer 14

rusno tocilo se sastoji iz tri osnovne komponente:
− sredstva za brušenje, odnosno abrazivnih ili brusnih zrna,
− vezivnog materijala i
− pora.

Question 15

Definiši sredstva za brušenje?

Answer 15

Sredstvo za brušenje čine sitna brusna zrna koja predstavljaju elemente za rezanje.
Brusna zrna mogu biti od prirodnog ili vještačkog materijala.
U metaloprerađivačkoj industriji više se primjenjuju vještački materijali da bi dobili zrna željenih karakterisitka.
Od vještačkih materijala za izradu brusnih zrna koriste se: aluminijum oksid – korund (Al2O3), silicijum karbid
(SiC), bor karbid (BC), kubni bor nitrid (CBN) te polikristalni dijamant (PCD).

Question 16

Definiši vezivni materijal?**

Answer 16

Vezivni materijal je materijal koji obezbjeđuje povezivanje brusnih zrna u jednu kompaktnu i funkcionalnu cjelinu.
Zadatak vezivnog materijala je da (čvrsto obuhvati) brusna zrna te da ih (uslijed zatupljenja otpusti) kako bi zrna pod uticajem centrifugalne sile i sredstva za hlađenje (mogla napustiti zonu obrade) i tako otkriti (nova neistrošena zrna).

Vezivni materijal može biti organskog i neorganskog porijekla. Organska vezivna sredstva su smola, guma, kaučuk itd. Od neorganskih vezinih materijala u primjeni su keramičko vezivo, magnezitno, metalno itd.

Question 17

Koja je uloga pora?**

Answer 17

Pore služe za smještaj odvojenih čestica
materijala odnosno strugotine te za transport
sredstva za hlađenje u zonu obrade.

Question 18

Šta su osnovne karakteristike brusnih tocila?**

Answer 18

− geometrijski oblik i dimenzije tocila ,
− tvrdoća i struktura tocila.
− materijal i veličina brusnih zrna,
- vrsta vezivnog materijala

Question 19

Kakva brusna tocila mogu biti prema geometrijskom obliku?

Answer 19

Prema geometrijskom obliku tocila mogu biti: koturasta,
lončasta, konusna, lisnata, tanjirasta, tocila sa drškom,
profilna itd.

Question 20

Kako se dijele brusilice prema namjeni?

Answer 20

• brusilice za ravno brušenje,
• brusilice za unutrašnje i spoljašnje okruglo brušenje,
• brusilice za brušenje bez šiljaka,
• specijalne brusilice, kao što su brusilice za oštrenje alata itd.

Question 21

Podjela brusuilica za RAVNO ?

Answer 21

• brusilice sa horizontalnim glavnim vretenom, odnosno brusilice za obodno ravno brušenje i
• brusilice sa vertikalnim glavnim vretenom, odnosno brusilice za čeono ravno brušenje.

Question 22

Podjela brusilica za OKRUGLO?

Answer 22

− brusilice za spoljašnje okruglo brušenje
− brusilice za unutrašnje okruglo brušenje
Kao i za brušenje IZMEĐU šiljaka, i brušenje BEZ šiljaka.

Question 23

Parametri obrade brušenjem?

Answer 23

Osnovni elementi režima obrade pri brušenju su:

a) brzina rezanja (V, m/min), odnosno broj obrtaja tocila (n, min-1),
b) broj obrtaja obradka (nr, min-1) kod okruglog brušenja ili broj hodova obradka (nL,min-1) kod ravnog brušenja,
c) aksijalni posmak (fa, mm) kod okruglog uzdužnog brušenja ili radijalni posmak (fr,mm) kod radijalnog brušenja ili poprečni posmak (fp, mm) kod ravnog brušenja,
d) dubina rezanja (a, mm).

Question 24

Podjela ostalih abrazivnih postupka ( OBRADE GLAČANJEM)?

Answer 24

ubrajaju se honovanje, superfiniš, lepovanje i

poliranje, koriste se u cilju postizanja superfine obrade.

Question 25

Šta je honovanje?

Answer 25

Honovanje je postupak završne obrade koji se koristi za superfinu obradu i za povećanje nosivosti,služi isključivo za završno „dotjerivanje“ oblika i
smanjenje hrapavosti obrađene površine.

Question 26

Od čega se sastoji alat za honovanje?

Answer 26

Alati za honovanje se sastoje iz dva osnovna dijela: tijelo alata i brusnih segmenata.
Brusni segmenti se izrađuju od istog
materijala kao i brusna tocila.
Brusni segmenti su najčešće zalijepljeni posebnim ljepilom na metalne nosače ili se pričvršćuju zavrtnjima na tijelo za honovanje.

Question 27

Šta je superfiniš?

Answer 27

Superfinišom se odstranjuju samo vrhovi neravnina na predhodno obrađenim površinama i uglavnom se
primjenjuje poslije obrade brušenjem.

Alati za superfiniš mogu biti izrađeni u dva oblika: u obliku brusnog segmenta ili u obliku
brusne trake

Question 28

Šta je lepovanje?

Answer 28

Lepovanje je abrazivni postupak obrade koji se svrstava u najfinije postupke obrade
odvajanjem materijala.

Lepovanje se koristi za obradu glatkih osovina i ravnih ploča različitog oblika koje su
malih dimenzija, koristi se u proizvodnji sočiva, etalona i drugih dijelova koji zahtjevaju
superfinu obradu

kod lepovanja se koristi abrazivna suspenzija sa vrlo finim abrazivnim zrnima između alata za
lepovanje i obradka. Dakle, kod lepovanja abrazivna odnosno brusna zrna su slobodna,
nisu vezana u jednu cjelinu.

Postupak obrade lepovanjem izvodi se tako što se veći broj obradaka postavi u tzv. podmetače sa
otvorima za obradke koji se nalaze između dvije ploče, tako da površine obradka koje se obrađuju
dolaze u kontakt sa pločama

Question 29

Šta je poliranje?

Answer 29

Poliranje je postupak obrade koji se koristi za uklanjanje ogrebotina iz predhodne obrade i za
dobijanje površina sa visokim sjajem.Kao alati za poliranje najčešće se upotrebljavaju diskovi od
platna, kože, pa čak i od papira.

Za poliranje koriste se fina abrazivna zrna, a za vezivni materijal životinjska mast.

Question 30

Objasniti kada koristimo postupak brusenja?**

Answer 30

Ovaj postupak se primjenjuje tek kada se drugim postupcima obrade ne može postići zahtjevana tačnost oblika i mjera te hrapavost obrađene površine obratka.

Question 31

Postupak brusenja je slisan postupku obrade glodanjem, ali sa dvije osnovne razlike. Koje su to razlike?**

Answer 31

Kod brušenja rezni alat ima enormno veliki broj reznih ivica.
Rezne ivice nemaju definisanu reznu geometriju.

Question 32

Od cega zavisi glavno vrijeme obrade kod postupaka obrade ravnog brusenja?

Answer 32

Zavisi od : broja prolaza, dužine radnog hoda, koeficijenta trošenja tocila, broj hodova obradka i aksijalnog pomaka

Question 33

Navedi divje razlike između unutrašnjeg brušenja i honovanja?

Answer 33

1) ALAT - kod honovanja je u kontaktu sa čitavom površino obrade a kod unutrašnjeg brušenja sa malim lučnim dijelom.
2) Honovanje prilikom obrade ne stvara toliko zagrijavanja kao brušenje

Question 34

Objasni kretanja kod superfiniša?

Answer 34

Alat izvodi glavno pravolinijsko oscilatorno kretanje

Pomoćno kretanje je pravolinijsko uzdužno kretanje alata i kružno kretanje obradka