მონღოლები საქართველოში

Question 1

როდის მეფობდა ლაშა-იორგი?
ვისგან მიიღო ლაშა-გიორგიმ ჯვაროსნულ ლასქრობებში მონაწილეობის შეთავაზება?
როდის და რისთვის აპირებდა ის წასვლას? 
რამ შეუშალა ხელი? 
ვინ ადის მისი სიკვდილის შემდეგ ტახტზე? 
და ვინ მოგვითხრობს ლაშა-გიროგის შესახებ?

Answer 1

1213-23 წლები

რომის პაპ ჰონორიუსისგან.

1223 წელს იერუსალიმის გასათავისუფლებლად მუსლიმებისგან

1220 წელს ახალმა მტერმა (მარბიელი/სადაზვერვო ლაშქრობით) საქართველოს საზღვრებტან.

მისი და რუსუსდანი

მისი ისტორიკოსი ჟამთაააღმწერი.

Question 2

რომელ წლებში მეფობს რუსუდაი?

ვისზე გაათხოვეს მოუმზადებელი დედოფალი და რა ერქვათ მის შვილებს?

Answer 2

1223-45 წწ.

ერზურუმის გამგებლის შვილზე მეუღიზ-ად-დინზე
დავითი და თამარი

Question 3

როდის მოუწიათ ქარტველებს ხორეზმის შაჰ ჯალალ-ად-დინთან დაპირისპირება? 
რას აკეთებს ჯალალ-ად-დინი?
სად ებრძვან?
რა იყო შედეგი?
როდის მოკლეს ჯალალ-ად-დინი და რატომ?

Answer 3

1225 წელს

დამამცირებელ წერილს უგზავნის რუსუდანს

სომხეთის ტერიტორიაზე- გარნისთან.

ქართველები დმარცხდნენ.
მტერმა აიღო თბლისი და რუსუდანი ქუთაისში გაიხიზნა.
ჯალალ-ად-დინმა ყველა შესაძლო მოკავშირე დალაშქრა და მარტო დარჩა მონღოლების წინაშე.

1231 წელს, გაძარცის მიზნით იქნა მოკლული.

Question 4

როდის შემოდიან ხელახლა მონღოლები რას აკეტებენ? ვის სთხოვს დახმარებას რუსუდანი და რა პასუხს იღებს?

Answer 4

1235 წელი,მონღოლებმა დაარბიეს აღ. საქარტველო.

დახმარებას სთხოვს რომის პაპ გრიგოლ მე-9-ს და ის ტერიტორიულ სიშორეს მოიმიზეზებს.

Question 5

რომელი დიდებული არ დაემორჩილა თავიდან მონღოლებს?

Answer 5

ივანე ყვარყვარე ჯაყელ-ციხისჯვარელი.

Question 6

როდის აფორმებს რუსუდანი ზავს მონღოლებთან? რა პრობებია ზავის მიხ.? სად უშვებენ მონღოლები რუსუსდანის შვილს დავით მე-6-ს?

Answer 6

1243 წელს. საქართველო აღიარებდა მონღოლტა ყაენის უზენაესობას, უხდიდა ყოველწლიურ ხარკს-50 000 პერეპერას (ოეროს ფული) და მონღოლები ამტკიცებდნენ მეფეს.
ოქროს ურდოს ყაენთან- ბათუ ყაენთან, რომელიც მას ყარაყორუმში დიდ ყაენ მანგუსტან გაუშვებს.

Question 7

როდის გარდაიცვალა რუსუდანი და რახდება ამის მერე, რას აკეთებენ მონღოლები?

Answer 7

1245 წელს, აღ. საქართველო დარცა უმეფოდ
მონღოლებმა საქართვეელო დაყვეს 8 სამხედრო რეგიონად-დუმნებად და სათავეში ჩააყენეს ფეოდალები, რაც აძლიერებდა ერისთავთა ხელისოფლებას, ეს კი ეწინააღმდეგებოდა ქართულ სახელმწიფო ტრადიციებს. მათ ქვეყნის მტავრებთან ცალკე ურთიერთობა დაამყარეს და უკვე დაიკარგა ქვეყნის საერთო ინტერესი, ამიტომ აუცილებელი იყო ქვეყნის სამეფო ტახტის ლეგიტიმური მემკვიდრის მოძებნა.

Question 8

ვინ გაგზავნეს მონღოლების ყაენთან მეფედ დასამტკიცებლად დავით მე-6-ს მაგივრად?

Answer 8

დავით მე-7 (ლაშა-გიორგის უკანონო შვილი), რომელიც გახიზნული იყო რუმის სასულთნოში რუსუდანის ბრძანებით)

Question 9

რა მოხდა როდესაც დავით მე-7 ჩავიდა მონღოლების ყაენთან მეფედ დასამტკიცებლად?

Answer 9

იგი შეხვდა თავის მამიდაშვილს დავით მე-6-ს
დავით მე-6-ს მოხრეები ითხოვდნენ მის მეფედ დასმას, რადგან ტახტი მას კანონიერად, როგორც საქართველოს კანნიერი მეფის შვილს ეკუთვნოდა, ხოლო დავით მე-7-ს მომხრეები ითხოვდნენ მონღოლური სამართლის გამოყენებას რომლის მიხედვითაც არაკანონიერ შვილსაც შეეძლო ტახტის დაკავება. მოღოლებმა 1247 წელს ორივე დასვეს. და დავით მე-7-ს ულუ უწოდეს, ხოლო დავიტ მეექვსეს ნარინი. უპირატესობა- დავით მე-7 მიანიჭეს როგორც უფროსს.

Question 10

როდის ჩაატარეს აღწერა მონღოლებმა, რომლის მიხედვიტაც ბევრი გადასახადი დააწესეს? რომელი გადასახადი იყო ყველაზე მძიმე?
ვინ კრეფდა გადასახადებს?
რადგან არ დაბეგრეს საეკლესიო მიწები რას აეტებენ?

Answer 10

1254 წელს
სამხედრო ბეგარა- 9 საგლეხო ფუძიდან 1 მეომარი, ანუ სულ 90000 მეომარს უნდა ეომა მონღოლების გვერდით როცა დასჭირდებოდათ.
ბასკაკები (მონღოლი მოხელეები)
სახელმწიფო ეკლესიას ართმევდა მიწას და ურიგებდა ერთგულ ფეოდალებს, რაც იწვევდა დაპირისპირებას ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის,

Question 11

გაუსაძლისი პირობების გამო ვინ და როდის აჯანყდა?

Answer 11

1259 წელს- დავით ნარინი
1260 წელს- დავით ულუ
აჯანყებების მერე ორივე დასავლეთ საქართველოში გაიხიზნა

Question 12

ვინ დასვეს მონღოლებმა აღ. საქარტველოსი?

Answer 12

სომეხი-შადინი

Question 13

სახელმწიფოებრიობის დაკარგვის გამო აღმოსავლეთში რას აკეთებს დავიტ ულუ? რას აკეთებს ჰულაგუ?

Answer 13

მან გადაწყვიტა ილხანთა გამგებელთან ჰულაგუ ყაენთან შესარიგებლად წასვლა.
ამ პერიდში დაძაბული სიტუაციაა ოქროს ურდოსა და ილხანტა სამეფოს შორის.
ჰულაგუმ იმათგან ტავისდასაცავად მდ. ჩაღან უსუნზე ააგო საფორთიფიკაციო ზოლი-სიბა, სადაც ქართველები დააყენა შმოდგომიდან ზაფხულამდე, სარდლად-დავიტ ულუ.

Question 14

ვინ არის ოქროს ურდოს მთავარსარდალი? რას აკეთებს/ ვისთან დაეძაბა სიტუაცია დავიტ ულუს?

Answer 14

ბექრე-ყაენი. მან 2-ჯერ დალაშქრა საქარტველო.
სარგის ჯაყელტან (სამცხის მტავარი) რომელიც აჯანყებისას ახლდა, ასევე მონღოლტა ყაენტანაც. მან სამცხე პირდაპირ დაუქვემდებარა მონღოლტა ყაენს და იქ სეწყდა საქარტველოს მეფის იურიზდიქცია.

Question 15

რას აკეტებს დასავლეთში მყოფი დავით ნარინი?

Answer 15

ფრთხილ პოლიტიკას ეწევა. ცდილობს ანტიმონღოლური კოალიციის სექმნას, ამიტომ ეგვიპტეში აგზავნის ელჩობას 1264/65 და 1268 წლებში.

Question 16

ვინ ადის ტახტზე ორმეფოსბის მერე? რომელ წლებში მეფობდა? ვინ დაუსვეს მონღოლებმა რეგენტად?

Answer 16

დემეტრე მე-2 (დავით ულუს შვილი)
1270-89 წწ.
სადუნ მანკაბერდელი

Question 17

ვის მხარეს იბრძოდა ქართული ჯარი ეგვიტელი მამლუქების წინააღმდეგ? რომელ წლებში?

Answer 17

ილხანთა მხარეს 1277-81 წლებში.

Question 18

ვინ იყო ამ დროს ილხანთა ყაენი და ვინ აუჯანყდა მას? როგორ განვიტარდა მოვლენები?

Answer 18

არღუნ ყაენი
მას აუჯანყდა ბუღას მეთაურობით დიდებულები.
ბუღამ წააგო. დემეტრეს კარგი ურთიერთიბა ჰქონდა მასთან.
არღუნმა მოიწვია დემეტრე როგორც უღას მოკავშირე აჯანყებაში. მიუხედავად სამეფო დარბაზის გადაწყვეტილების, რომ მთიანეთშიი წასულიყო, იგი წავიდა არღუნთან და მან 1289 წელს ის სიკდილით დასაჯა.

Question 19

რომელი ტაძარი აშნდა დემეტრე ტავდადებულის დროს?

Answer 19

მეტეხის ტაძარი.

Question 20

ვინ არის დემეტრე მე-2-ის შვილი? როდის დასვეს მონროლებმა ერთ-ერთ მეფედ? და როდის ხდება ერთპიროვნული მმართველი?

Answer 20

გიორგი მე-5
1299 წელს
1318 წელს

Question 21

რომელ სახ. ექვემდებარება საქათველო გიორგი მე-5 დროს? რა ხდება იქ?

Answer 21

ილხანტა სამეფოს

შერყეულია სიძლიერე საყრდენი-ქართული ჯარი~

Question 22

ვისთან აქვს კარგი ურთიერთობა გიორგი მე-5-ს? როგორ იყენებს ამას?

Answer 22

ილხანტა ვეზირ ჩობანთან
მან ეს საქ. ინტერესებისთვის გამოიყენა
წესრიგი არადგინა ქართლში და გორიდან გარეკა ოსები. ასევე შეძლო დასავლეთ საქ. შემოერთებაც.

Question 23

რას აკეთებს გიორგი მე-5 მას შემდეგ, რაც სამცხის მთავარი სარგისი გარდაიცვალა?

Answer 23

მისი შვილი ყვარვყვარე 1334 წელს დაადგინა მთავრად, რითაც ხაზი გაუსვა საქარტველოს მეფის უზენაესობას და აღადგინა სამცხეში საქართველოს მეფის იურიზდიქცია.

Question 24

რომელი ორი საკანონმდებლო დოკუმენტი გამოსცა გიორგი მე-5-მ?

Answer 24

1) ძეგლისდება- მთიელებისთვის

2) “ხელმწიფის კარის გარიგება”- გაატარა ფინანსური რეფორმა, მოჭრა ფული ერთეული- გიორგაული თეთრი.

Question 25

რომელ რომის პაპთან ჰქონდა კარგი ურთიერთობა გიორგი მე-5-ეს?

რა მნიშვნელოვანი გაკეთდა ამ ურთიერთობის შედეგად?

Answer 25

იოანე 22-სთან
ქალაქ სმირნიდან თბილისში გადმოიტანეს სამისიონერო ცენტრი. რაც მიუთითებდა საქ. სიძლიერეზე და განვითარებაზე. ამან გაზარდა საქ. პრესტიჟი.
გიორგი მე-5-მ აღადგინა პოზიციები ტრაპიზონის იმპერიაში
ეგვიპტის სულტანმა ქართველებს დაუბრუნა იერუსალიმის ჯვრის მნასტერი და პრივილეგიები წმინდა მიწაზე.

Question 26

როდის დაიშალა ილხანთა სახელმწიფო? როდის შეწყვიტეს ქართველებმა მონღოლებისთვის ხარკის მიცემა?

Answer 26

1335 წელს

30იან წლებში. და ამით დასრულდა მონღოლტა ბატონობა საქართველოში