Ορισμοί (ΠΑΡΑΓΩΓΑ!) Flashcards
Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ)
Δείκτης που αποδίδει την χρηματική αξία του συνόλου των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στην οικονομία ενός κράτους κατά τη διάρκεια μιας
συγκεκριμένης περιόδου
ΑΕΠ κατά κεφαλήν
Μέτρηση που αναλύει την
οικονομική παραγωγή ενός κράτους ανά κάτοικο.
ΑΕΠ/Πληθυσμός χώρας
Εμπορικό Ισοζύγιο Συναλλαγών
Η διαφορά μεταξύ της αξίας των εισαγωγών
και των εξαγωγών ενός κράτους για μία χρονική περίοδο.
=Μεγαλύτερο μέρος Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών
ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ = Εξαγωγές > Εισαγωγές
ΕΛΛΕΙΜΑ = Εισαγωγές > Εξαγωγές
Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών
Περιλαμβάνει Εμπορικό Ισοζύγιο Συναλλαγών, καθαρό εισόδημα από εξωτερικό και καθαρές μεταβιβάσεις εγχώριας οικονομίας (ξένη βοήθεια + εμβάσματα)
Ελλειμματικό ΙΤΣ ΟΧΙ απαραίτητα δείγμα κακής οικονομίας.
Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI)
Aποσκοπεί στην αξιολόγηση της ανάπτυξης ενός
κράτους μέσα από την ποιότητα ζωής των ατόμων χωρίς να επικεντρώνεται αποκλειστικά στην οικονομική ανάπτυξη.
Αναδεικνύεται μέσα από τρεις βασικούς άξονες, την υγιή ζωή, την πρόσβαση στην εκπαίδευση και τις αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Υγιής Ζωή= Προσδόκιμο ζωής
Πρόσβαση σε εκπαίδευση= Μέσα Χρόνια Φοίτησης
Αξιοπρεπείς Συνθήκες Διαβίωσης= ΑΕΠ κατά κεφαλήν
Νόμος Προσφοράς και Ζήτησης
Θεμελιώδες θεώρημα της οικονομικής
επιστήμης, σύμφωνα με το οποίο για κάθε τιμή ενός αγαθού οι αγοραστές είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν μία συγκεκριμένη ποσότητα (Ζήτηση) και οι πωλητές να πωλήσουν μια συγκεκριμένη ποσότητα του αγαθού αυτού (Προσφορά).
ΤΙΜΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ = Προσφορά=Ζήτηση
Οικονομική Μεγέθυνση
≠ Ύφεση
Βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών μιας
οικονομίας, την ενίσχυση του επιχειρησιακού περιβάλλοντος και τη βελτίωση των κρατικών
λογαριασμών μεταξύ άλλων.
Μία οικονομία θεωρείται πως βρίσκεται σε αναπτυξιακή τροχιά όταν για παραπάνω από ένα τρίμηνο το πραγματικό ΑΕΠ αυξάνεται.
Εθνικό ποσοστό ανεργίας
Ποσοστό του αριθμού των ατόμων εκτός
απασχόλησης (που ανήκουν στο εργατικό δυναμικό) ως προς το συνολικό εργατικό
δυναμικό. Αναγνωρίζεται ευρέως ως βασικός δείκτης της απόδοσης της αγοράς εργασίας ενός κράτους.
Υπάρχουν επιπτώσεις ως προς τους μισθούς, την αγοραστική δύναμη ανέργου, συνολικό προϊόν εθνικής οικονομίας, μετανάστευση εργατικού δυναμικού.
= Άνεργοι/Εργατικό Δυναμικό
Εργατικό Δυναμικό = αυτοί που θέλουν και μπορούν να εργαστούν
Μακροχρόνια ανεργία
Αναφέρεται σε πολίτες που βρίσκονται εκτός απασχόλησης για
χρονικό διάστημα τουλάχιστον 12 μηνών.
= Μακροχρόνως άνεργοι/Άνεργοι
Ανεργία νέων
Αριθμός ατόμων εκτός απασχόλησης ηλικίας 15 με 24
ετών, που έχουν εισέλθει στην αγορά εργασίας και εκφράζεται ως ποσοστό επί του εργατικού
δυναμικού της αντίστοιχης ηλικιακής ομάδας.
=Άνεργοι 15-24 / Εργατικό δυναμικό 15-24
Δημόσιο χρέος
Σύνολο της οφειλής του δημόσιου τομέα σε
χρηματικές μονάδες. Πρακτικά προκύπτει από το άθροισμα των ελλειμμάτων που παρουσιάζει ο κρατικός προϋπολογισμός.
Παρά την αρνητική χροιά που ενδέχεται να έχει η έννοια «δημόσιο χρέος», αποτελεί σημαντική πηγή οικονομικής ανάπτυξης. Επίσης, αποτελεί ασφαλή τρόπο για να συμβάλλει η ξένη και εγχώρια αποταμίευση στην ανάπτυξη ενός κράτους μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων ή άλλων αξιογράφων με χαμηλά επιτόκια.
Οι επενδυτές συνήθως μετρούν το επίπεδο κινδύνου συγκρίνοντας το χρέος με τη συνολική οικονομική παραγωγή μιας χώρας, γνωστή ως Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ). Ανώτατο ποσοστό θεωρείται το 100%. Έπειτα, αυξάνονται τα επιτόκια λόγω υψηλού κινδύνου πτώχευσης.
Τραπεζικά ιδρύματα
Συγκεκριμένοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί που
δέχονται καταθέσεις από νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μετατρέπουν μέρος αυτών των καταθέσεων σε δανεισμό, αλλά και παρέχουν μεγάλο φάσμα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (μετατροπή
συναλλαγμάτων και η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων).
Λιανικά: παρέχουν βασικές τραπεζικές υπηρεσίες απευθείας στα νοικοκυριά και στους ιδιώτες, όπως η παροχή διαφόρων ειδών καταθετριών τραπεζικών
λογαριασμών, τα προσωπικά και στεγαστικά δάνεια, οι πιστωτικές κάρτες και οι θυρίδες.
Εμπορικά: παρέχουν παρόμοιες υπηρεσίες με τα λιανικά σε επιχειρήσεις
Επενδυτικά: ανεξάρτητα ιδρύματα
που παρέχουν σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις σύνθετες χρηματοοικονομικές
υπηρεσίες με στόχο την αύξηση των κεφαλαίων τους (δημιουργία ομολογιακών και μη δανείων, η συμβολή στις διαδικασίες δημιουργίας ή αύξησης μετοχικών
κεφαλαίων και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες σε συγχωνεύσεις και εξαγορές).
Επιχειρήσεις FinTech
Νεοφυείς επιχειρήσεις που παρέχουν
χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, όπως η διευκόλυνση συναλλαγών και η παροχή δανείων
μεταξύ άλλων, με την χρήση αποκλειστικά της τεχνολογίας. Έτσι, εξασφαλίζονται χαμηλότερα κόστη.
Ορισμένα παραδείγματα είναι ο
δανεισμός μέσω crowdfunding, η άμεση πληρωμή οφειλών μέσω αρκετών λογαριασμών και η μεταφορά κεφαλαίων μεταξύ λογαριασμών.
Είδη Τραπεζικών Καταθετικών Λογαριασμών
Καταθέσεις Ταμιευτηρίου= καταθετικοί λογαριασμοί που απευθύνονται
σε φυσικά πρόσωπα, τα οποία μέσω αυτών μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα αποθεματικά
κεφάλαιά τους για την διεξαγωγή καθημερινών συναλλαγών. Παρέχουν χαμηλά επιτόκια αλλά δυνατότητα άμεσης ανάληψης ή χρήσης του κατατεθειμένου κεφαλαίου. Δεν γίνεται υπερανάληψη ούτε παρέχονται τραπεζικές επιταγές.
Καταθέσεις Όψεως: Τραπεζικοί καταθετικοί λογαριασμοί που απευθύνονται σε επιχειρήσεις για την διεξαγωγή συναλλαγών, την αγορά πρώτων υλών ή την πληρωμή πάγιων λογαριασμών, εκδίδοντας
πάντα τραπεζικές επιταγές. Αποδίδουν χαμηλά έως
μηδενικά επιτόκια, αλλά δίνουν την δυνατότητα χρήσης του διαθέσιμου κεφαλαίου. Ορισμένοι λογαριασμοί όψεως παρέχουν την δυνατότητα υπερανάληψης, δηλαδή την άντληση κεφαλαίων μεγαλύτερων των κατατεθειμένων και μετατροπή των επιπρόσθετων κεφαλαίων σε χρεωστικό υπόλοιπο.
Καταθέσεις Τρεχούμενων Λογαριασμών: Έντοκοι λογαριασμοί με τους
οποίους οι ιδιώτες μπορούν να πραγματοποιούν γρήγορα τις συναλλαγές τους. Είναι παρόμοιοι με τους λογαριασμούς καταθέσεων όψεως, αλλά απευθύνονται σε ιδιώτες και παρέχουν την δυνατότητα υπερανάληψης,
Ανώτατο Όριο Κάλυψης Καταθέσεων
Κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαθέτει συστήματα εγγύησης των καταθέσεων τα οποία αποζημιώνουν τους καταθέτες (έως ένα καθορισμένο όριο) σε περίπτωση που πτωχεύσει η τράπεζα τους και οι καταθέσεις τους καταστούν μη διαθέσιμες.
Το ανώτατο όριο κάλυψης του συνόλου των καταθέσεων ενός καταθέτη σε ένα πιστωτικό ίδρυμα ορίζεται σε εκατό χιλιάδες ευρώ εντός Ε.Ε.
Δημοσιονομική Πολιτική
Αφορά τις αποφάσεις που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για να επηρεάσουν την πραγματική οικονομία, κυρίως μέσω των κρατικών δαπανών και της φορολογίας. Τα μέτρα της Δημοσιονομικής Πολιτικής εφαρμόζονται συνήθως για την προώθηση ισχυρής και βιώσιμης ανάπτυξης, την μείωση της ανεργίας και την
σταθεροποίηση των τιμών και των μισθών.
Οικονομική Πολιτική = Δημοσιονομική + Νομισματική πολιτική
Κρατικά Έσοδα και Δαπάνες
Κρατικά Έσοδα= Κεφάλαια που “μεταφέρονται” από το σύνολο της οικονομίας στα κρατικά ταμεία, κυρίως μέσω της φορολογίας, αλλά και τις αποκρατικοποιήσεις και τις μεταβιβάσεις.
Κρατικές Δαπάνες= Κεφάλαια που
διοχετεύονται από το κράτος στο σύνολο της οικονομίας, για παράδειγμα μέσω των κρατικών επενδύσεων σε υποδομές, τους μισθούς του δημοσίου και τις δαπάνες για το εκπαιδευτικό σύστημα, την
υγεία, την εθνική άμυνα μεταξύ άλλων.
Αν οι Κρατικές Δαπάνες υπερβαίνουν τα Κρατικά
Έσοδα, η κυβέρνηση για να καλύψει αυτό το κενό οφείλει είτε να χρησιμοποιήσει διαθέσιμα
κεφάλαια από προηγούμενα έτη, είτε να δανειστεί (ή ένα συνδυασμό των δύο). Ωστόσο, και
οι δύο συγκεκριμένες επιλογές δεν μπορούν να θεωρηθούν βιώσιμες μακροπρόθεσμα.
Κρατικό Επίδομα και Επιχορήγηση
Οικονομική ενίσχυση που παρέχεται από την κυβέρνηση σε ιδιώτες ή επιχειρήσεις με την μορφή εισφορών ή φορολογικών ελαφρύνσεων με στόχο την βελτίωση της προσφοράς ορισμένων αγαθών και
υπηρεσιών ή την στήριξη ιδιωτών και επιχειρήσεων που βρίσκονται σε δυσμενή θέση.
Στόχος αυτών των πολιτικών είναι η ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των ιδιωτών, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, αλλά και ο περιορισμός των επιπτώσεων
δυσμενών γεγονότων στην πραγματική οικονομία.
Διαφορά Δημοσιονομικού και Πρωτογενούς πλεονάσματος
Η διαφορά του Δημοσιονομικού και Πρωτογενούς Πλεονάσματος/Ελλείμματος, έγκειται στο
γεγονός πως το πρώτο λαμβάνει υπόψιν τις υποχρεώσεις σε τόκους και χρεολύσια. Τα
πρωτογενή αποτελέσματα δεν λαμβάνουν υπόψιν τις υποχρεώσεις του εκάστοτε κράτους,
αλλά επικεντρώνονται στην σχέση Κρατικών Εσόδων και Κρατικών Δαπανών.
Για παράδειγμα, αν τα Κρατικά Έσοδα ανέρχονται στα €10 εκατομμύρια και τα Κρατικά Έξοδα στα €9 εκατομμύρια, τότε το πρωτογενές αποτέλεσμα του εκάστοτε κράτους θα είναι ίσο με
€1 εκατομμύριο και το εκάστοτε κράτος θα έχει Πρωτογενές Πλεόνασμα. Αν το κράτος όμως χρειάζεται να πληρώσει και τόκο ύψους €2 εκατομμυρίων για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους του, τότε το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό και το κράτος θα εμφανίσει
Δημοσιονομικό Έλλειμμα ύψους €1 εκατομμυρίου.
Επεκτατική και Περιοριστική Δημοσιονομική Πολιτική
Επεκτατική Δημοσιονομική Πολιτική: χρήση κρατικών πόρων για την επένδυση σε νέα δημόσια
έργα, την παροχή επιδομάτων και επιχορηγήσεων ή/και την μείωση της φορολογίας, η εκάστοτε κυβέρνηση επιδιώκει μέρος των κεφαλαίων που δαπανά, άμεσα ή έμμεσα, να χρησιμοποιηθούν στην πραγματική οικονομία της.
Περιοριστική Δημοσιονομική Πολιτική: αύξηση της φορολογίας, μείωση των κρατικών
επενδύσεων και γενικότερα των Κρατικών Δαπανών.
Νομισματική Πολιτική
Αποτελείται από ένα σύνολο αποφάσεων που λαμβάνονται από τις Κεντρικές Τράπεζες, με στόχο την αύξηση ή την μείωση του κόστους και της
διαθεσιμότητας του χρήματος σε μία οικονομία. Το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ για να ασκήσει νομισματική πολιτική είναι τα τρία βασικά της επιτόκια (το επιτόκιο διευκόλυνσης
οριακής χρηματοδότησης, το επιτόκιο πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και το επιτόκιο
διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων).
Έτσι, επηρεάζει έμμεσα το κόστος δανεισμού στην οικονομία, δηλαδή τα επιτόκια τα οποία χρεώνουν οι
εμπορικές τράπεζες στους πελάτες τους και κατ’ επέκταση επηρεάζει τις καταναλωτικές δαπάνες και τις επενδύσεις.
Στόχος της ΕΚΤ και της νομισματικής της πολιτικής είναι η σταθερότητα των τιμών και, πιο συγκεκριμένα, ο στόχος αυτός εκφράζεται ως η επιδίωξη για συμμετρική διατήρηση του ρυθμού του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα.
Κεντρική Τράπεζα
Ανεξάρτητος δημόσιος οργανισμός που είναι υπεύθυνος για την χάραξη της νομισματικής πολιτικής της οικονομίας, συνήθως ενός κράτους. Ο
καταστατικός στόχος των Κεντρικών Τραπεζών οφείλει να είναι η διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών.
Η Κεντρική Τράπεζα λειτουργεί ως η τράπεζα των εμπορικών τραπεζών και για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ανεξαρτησία της από τις κυβερνήσεις, καθώς και ο μη κερδοσκοπικός της χαρακτήρας. Μέσω του καθορισμού των βασικών επιτοκίων, το πιο
σύνηθες εργαλείο μιας Κεντρικής Τράπεζας, αλλά και των πράξεων ανοικτής αγοράς επηρεάζει άμεσα την ροή χρήματος και πιστώσεων σε μία οικονομία.