Δημόσιο Οικονομικό

Question 1

Ποιες ειναι οι μακροοικονομικές πολιτικές και που προβλέπονται.

Answer 1

Δεν υπάρχει συγκεκριμένο κεφάλαιο στο Σύνταγμα για την οικονομία:
1) Σ79: δημοσιονομική πολιτική
2) Σ80: νομισματική πολιτική

Question 2

Τι είναι η δημοσιονομική πολιτική;

Answer 2

Είναι οι οικονομικές αποφάσεις που λαμβάνει η κάθε κυβέρνηση. Μπορεί να αποφασίσει να δαπανήσει χρήματα, να παρέχει δημόσιες υπηρεσίες, να στηρίξει την οικονομία ή να μειώσει τις ανισότητες.
Η δημοσιονομική πολιτική αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό και η κριτική αυτής στον απολογισμό.
Το ενωσιακό δίκαιο επηρεάζει τόσο την δημοσιονομική πολιτική που το άρθρο 79Σ έχει καταλήξει να έχει κυρίως διαδικαστικό περιεχόμενο

Question 3

Τι ειναι η νομισματική πολιτική;

Answer 3

Δημόσια πολιτική που ελέγχει τον πληθωρισμό.
Η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών που αγοράζουμε, στόχος ο χαμηλός πληθωρισμός, σταθερά και προβλέψιμα επίπεδα.
Πλέον η νομισματική πολιτική ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΚΤ. Η τράπεζα της Ελλάδος λειτουργεί στο κομμάτι αυτό ως δορυφόρος της ΕΚΤ.

Question 4

Τι σημαίνει νομισματική κυριαρχία;

Answer 4

Σημαίνει ότι έχω το δικαίωμα να εκδώσω το νόμισμα που θέλω. 2 άξονες: εσωτερική (δυνατότητα έκδοσης νομίσματος) και εξωτερική (αναγνωρίζεται το δικαίωμά μου να εκδίδω ότι θέλω). Η Ελλάδα έχει εκχωρήσει τη νομισματική της κυριαρχία στην ένωση ήτοι στην ευρωζώνη. Το ευρώ είναι τόσο εθνικό όσο και ενιαίο νόμισμα.

Question 5

Τι ειναι η αρχή του νομιναλισμού;

Answer 5

Η ονομαστική αξία της χρηματικής ενοχής δεν μεταβάλλεται. Μια χρηματική οφειλή μιας συγκεκριμένης ποσότητας είναι αμετάβλητη στον χρόνο, τυχόν υποτίμηση ή ανατίμηση του νομίσματος δεν επηρεάζει το ύψος της.

Question 6

Τι ειναι ο προϋπολογισμός

Answer 6

Λογιστική απεικόνιση των εσόδων και των εξόδων του κράτους, τομείς στους οποίους θα δαπανηθούν οι πόροι για την επόμενη χρονιά. Αποτελεί την χάραξη της οικονομικής πορείας για το επόμενο έτος. Έχει την μορφή ιδιόμορφου τυπικού νόμου.

Question 7

Τι ειναι ο απολογισμός

Answer 7

Λογιστική απεικόνιση των αποτελεσμάτων της εκτέλεσης του προυπολογισμού για την παρελθούσα χρονιά. Μέσω αυτού συντελείται η έγκριση της υπέρβασης των πιστώσεων. Αποτελεί μέσο λογοδοσίας και ενημέρωσης του κοινοβουλίου.

Question 8

Τι ειναι ο ισολογισμός;

Answer 8

Αποτυπώνονται λογιστικά οι δημόσιες δοσοληψίες και η περιουσιακή κατάσταση κάθε κυβέρνησης. Μέσο δημόσιας λογοδοσίας, απαλλαγής της κυβέρνησης από την ευθύνη.

Question 9

δικαιολογείται παρέμβαση του κράτους στην οικονομία;

Answer 9

Η παρέμβαση του κράτους θα πρέπει να είναι περιορισμένη σε ύλη και τόπο σε περιόδους κρίσεων. Δεν είναι δυνατή η αυτορρύθμιση της αγοράς. Δεν υπάρχει απόλυτη οικονομία που μπορεί να λειτουργεί χωρίς κρατικό παρεμβατισμό. Παρεμβατισμός εγγενής με την έννοια της δημοκρατίας.

Question 10

Από που μπορούν να πηγάζουν οι αστοχίες της αγοράς;

Answer 10

Από το φυσικό μονοπώλιο, την ασύμμετρη πληροφόρηση, αλλά και τον κίνδυνο μετάδοσης προβλημάτων.

Question 11

Από που πηγάζει μια αποτυχία της αγοράς;

Answer 11

1) αποτυχία εποπτικής αρχής - supervisory
2) νομοθετική αποτυχία - regulatory
3) Enforcement failure - ορθή απονομή δικαιοσύνης
4) εσφαλμένη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική.

Question 12

Ποια άρθρα του Συντάγματος σχετίζονται με τη ρύθμιση σήμερα οικονομίας;

Answer 12

1) Σ5
2) Σ17
3) Σ106

Question 13

Αναλύσετε το άρθρο 5 το Συντάγματος

Answer 13

Στο άρθρο αυτό κατοχυρώνεται στην παρ. 1 η ελεύθερη προστασία της προσωπικότητας. Δεν υπόκειται σε αναθεώρηση με βάση το άρθρο 110 ούτε μπορεί να ανασταλεί η ισχύς του. Αποτελεί την κατευθυντήρια αρχή, γενική ρήτρα κατοχύρωσης δικαιωμάτων, εκεί κατοχυρώνονται και οι οικονομικές πτυχές της προσωπικότητας.
1975: ρητή αναφορά στην οικονομική ζωή της χώρας.
Τίθενται 3 περιορισμοί: Σύνταγμα, χρηστά ήθη, δικαιώματα άλλων. Και 106Σ για δημόσιο συμφέρον.

Question 14

Τι είδους δικαίωμα είναι και ποιες πτυχές της οικονομικής ελευθερίας προστατεύει το Σ5 παρ.1;

Answer 14

Αποτελεί αρνητικό δικαίωμα από την άποψη ότι ζητάει αποχή του κράτους από την επέμβαση στην εκδήλωση της προσωπικότητας των πολιτών.
1) επιχειρηματική ελευθερία: ίδρυση, σύσταση, διάλυση εταιριών της μορφής και του σκοπού που επιθυμώ, ελεύθερη συμμετοχή και λήψη αποφάσεων.
2) επαγγελματική ελευθερία: καλύπτει κάθε ανεξάρτητη και εξαρτημένη εργασία, ελέυθερη επιλογή επαγγέλματος
3) ελευθερία συμβάσεων: σεβασμός στην συναλλακτική ελευθερία των μερών και στην αρχή της αυτοδέσμευσης.
4) ελευθερία ανταγωνισμού (101-109 ΣΛΕΕ)

Question 15

Πώς προστατεύεται η ελευθερία του ανταγωνισμού;

Answer 15

ΣΛΕΕ 101-109: απαγόρευση συμφωνιών με αντι-ανταγωνιστικό περιεχόμενο, περιορισμοί στις κυρίαρχες εταιρίες (αποφυγή κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης), απαγόρευση κρατικών ενισχύσεων (επιλεκτικά πλεονεκτήματα).

Question 16

Ανάλυση 17Σ.

Answer 16

Καθιερώνεται το ατομικό δικαίωμα του καθενός να απολαμβάνει, να χρησιμοποιεί και να διαθέτει την ιδιοκτησία του, καλύπτει φυσικά και νομικά πρόσωπα όχι όμως το κράτος.
Διατυπώνεται με ιδιόμορφο τρόπο: παρέχει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και ταυτοχρόνως διασφαλίζει την προστασία του.
Κατά την κρατούσα άποψη αφορά μόνο τα εμπράγματα δικαιώματα, η ιδιοκτησία ερμηνεύεται περιοριστικά.

Question 17

Σε ποιες άλλες διατάξεις προστατεύεται η ιδιοκτησία;

Answer 17

17ΧΘΔΕΕ, 17ΟΗΕ, 1ο πρόσθετο πρωτόκολλο ΕΣΔΑ.
17ΧΘΔΕΕ: κάθε πρόσωπο δικαιούται να είναι κύριος των νομίμως κτηθέντων αγαθών του. Δεσμευτικό πρωτογενές δίκαιο εφαρμόζεται όταν η υπόθεση έχει στοιχεία ενωσιακού δικαίου, προστατεύει και τα ενοχικά δικαιώματα.
1ο πρόσθετο πρωτόκολλο: κάθε φυσικό πρόσωπο δικαιούται σεβασμό της περιουσίας του.

Question 18

Ποιες ειναι οι πτυχές του δικαιώματος στην ιδιοκτησία; Επιτρέπεται κατάργηση του Σ17;

Answer 18

Διατήρηση, χρήση, διάθεση, μετακίνηση, συντήρηση, μετατροπή ή μεταποίηση
Κρατούσα άποψη όχι, λόγω αγκίστρωσής του στο Σ5 ή το Σ7 παρ. 3 για δήμευση της περιουσίας.

Question 19

Σ106 ανάλυση

Answer 19

Παρ. 1: θετικό περιεχόμενο: το κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα της χώρας, έναυσμα για διάφορες μορφές ενίσχυσης.
Παρ. 2: αρνητικό περιεχόμενο. Η ιδιωτική πρωτοβουλία προστατεύεται ως θεσμός κατά τρόπο αρνητικό, δεν μπορεί να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβην της εθνικής οικονομίας. Έναυσμα για κρατική παρέμβαση.

Question 20

Που ρυθμίζεται το δίκαιο των κρατικών ενισχύσεων; Τι αποτελεί κρατική ενίσχυση;

Answer 20

ΣΛΕΕ 107 παρ.1: αφορά την παρέμβαση του κράτους στην οικονομία με κρατικούς πόρους. Προϋποθέσεις:
1) Πλεονέκτημα - τι θα είχε γίνει αν δεν στο είχα δώσει
2) Κρατικοί πόροι - όχι ιδιωτική τσέπη
3) καταλογισμός στο κράτος - όργανο του κράτους και η δικαστική απόφαση
4) επιλεκτικότητα - όχι οριζόντιο μέτρο
5) νόθευση ανταγωνισμού - σε δυναμώνω σε σχέση με τον ανταγωνιστή σου
6) επηρεασμός διακρατικού εμπορίου - όχι εντελώς τοπικό μέτρο.

Question 21

Ποια είναι η διαδικασία για την χορήγηση κρατικής ενίσχυσης;

Answer 21

1) προληπτικός έλεγχος: πρώτα γνωστοποιείς
2) περιμένεις έγκριση της επιτροπής stand still obligation
3) αν την χορηγήσεις πριν κανείς αυτά θα διαταχθεί σίγουρα κάποια ανάκτηση
4) απόφαση πλήρως εγκριτική, απορριπτική ή με όρους.

Question 22

Τι ειναι η Τράπεζα;

Answer 22

Πιστωτικό ίδρυμα που δέχεται καταθέσεις και εκδίδει δάνεια. Επιχείρηση που λειτουργεί ως έμπορος. Έχει εκ του νόμου το μονοπώλιο να δέχεται καταθέσεις (αν το κάνει κάποιος άλλος είναι παράνομο).

Question 23

Πώς λαμβάνει μια Τράπεζα εξασφάλιση; Είναι αναγκαίο;

Answer 23

Λαμβάνει εξασφάλιση είτε με υποθήκη (ακίνητα) είτε με ενέχυρο (σε κινητά πράγματα ή ανώνυμους τίτλους) είτε με άλλη μορφή εγγύησης.
Η Τράπεζα δεν υποχρεούται να λάβει εξασφάλιση, συνήθως όμως όταν δεν το κάνει έχει υψηλότερο επιτόκιο. Το να μη βάζει καθόλου εξασφάλιση ΔΕΝ είναι αποδεκτό.

Question 24

Ποιοι είναι οι μέτοχοι σε μία Τράπεζα;

Answer 24

Αν ειναι Α.Ε. Είναι εισηγημένη στο χρηματιστήριο, άρα μέτοχος μπορεί να είναι οποιοσδήποτε αγοράζει μετοχές στην τιμή του χρηματιστηρίου. Οι μέτοχοι καθίστανται επενδυτές, ενώ οι μεγαλύτεροι μέτοχοι είναι συνήθως οι ιδρυτές.

Question 25

Ποιοι είναι οι καταθέτες; Τι σημαίνει κίνδυνος καταθέσεων;

Answer 25

Καταθέτες είναι οι επιχειρήσεις, το δημόσιο, άλλες τράπεζες και ιδιώτες.
Κίνδυνος καταθέσεων: δυνητική αστοχία της αγοράς: όλοι οι καταθέτες θα αναλάβουν τα χρήματά τους της ίδια στιγμή (bank run - bank panic).

Question 26

Ποια μέτρα προληπτικής ρύθμισης και εποπτείας χρειάζεται να λάβει μια Τράπεζα για να λειτουργήσει;

Answer 26

Αυστηρές προϋποθέσεις για να αποφεύγονται οι κρίσεις και η έκθεση των τραπεζών σε κινδύνους
1) Λήψη άδειας, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις από αυτόν που τους εποπτεύει (ειδική διοικητική άδεια και άδεια ως Α.Ε.)
2) Εγγραφή στο εκάστοτε Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων (στην Ελλάδα ΤΕΚΕ)
3) Υλοποίηση επιχειρηματικού σχεδίου: λήψη μέτρων για την έκθεση στους κινδύνους, οι κανόνες αφορούν την κεφαλαιακή επάρκεια, την εταιρική διακυβέρνηση, την ρευστότητα κ.α.

Question 27

Τι χρειάζεται να κάνει μια τράπεζα για να λάβει άδεια;

Answer 27

1) υποβολή αίτησης με την οποία η ύπαρξη αρχικών κεφαλαίων (ελάχιστο κεφάλαιο ορίζεται στον νόμο)
2) έλεγχος μετόχων και ειδική αξιολόγηση του Δ.Σ.
3) έλεγχος καταστατικού: να αναφέρονται ρητά οι εργασίες που πρέπει να παράσχει η Τράπεζα, πρέπει να προβλέπεται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ η αποδοχή καταθέσεων και η παροχή δανείων.

Question 28

Τι ειναι ο επόπτης; Ποιες ειναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ένας καλός επόπτης;

Answer 28

Οι εποπτικές αρχές είναι διοικητικές αρχές επιφορτισμένες με την επίβλεψη της τήρησης των κανόνων.
Ο επόπτης πρέπει να είναι ανεξάρτητος, να λογοδοτεί, να έχει επαρκές και εξειδικευμένο προσωπικό, να αμοίβεται επαρκώς. Χρειάζεται αυστηρό κυρωτικό πλαίσιο αλλά και κανονιστικό πλαίσιο που θα του δίνει επαρκείς εξουσίες για επιβολή κυρώσεων.

Question 29

Πώς ασκείται η εποπτεία των Τραπεζών στην ευρώπη;

Answer 29

Με τον SSM, Single Supervisory Mechanism, ενιαίος εποπτικός μηχανισμός.
- Όταν αναφερόμαστε στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (ΕΕΜ) εννοούμε το σύστημα τραπεζικής εποπτείας στην Ευρώπη, το οποίο περιλαμβάνει την ΕΚΤ και τις εθνικές εποπτικές αρχές των συμμετεχουσών χωρών. (Η ανεξάρτητες αρχές αν κάπου υπάρχουν)
- αποτελεί έναν από τους 2 πυλώνες της Τραπεζικής ένωσης, ο άλλος είναι ο ενιαίος μηχανισμός εξυγίανσης.
- λειτουργεί με βάση κανονισμό ο οποίος έχει εκοδθεί σύμφωνα με το άρθρο 127 παρ. 6 ΣΕΕ

Question 30

Υπάρχει μηχανισμός που παρακολουθεί την αλληλεπίδραση οικονομίας-Τραπεζών;

Answer 30

Ναι! European systemic risk board, έχει αναλάβει την μακροπροληπτική επίβλεψη

Μεταξύ των κύριων καθηκόντων του ΕΣΣΚ περιλαμβάνονται:

η συλλογή και ανάλυση πληροφοριών για τον εντοπισμό συστημικών κινδύνων,
η έκδοση προειδοποιήσεων όταν οι συστημικοί κίνδυνοι θεωρούνται σημαντικοί,
η έκδοση συστάσεων για τη λήψη μέτρων με σκοπό την αντιμετώπιση των κινδύνων που έχουν εντοπιστεί,
η παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις προειδοποιήσεις και συστάσεις του,
η συνεργασία και ο συντονισμός με τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές και τα διεθνή φόρα.

Question 31

Τι γίνεται μετά την εμφάνιση της κρίσης;

Answer 31

Πρόληψη και Διαχείριση Κρίσεων
- εγγύηση καταθέσεων, ταμείο εγγύησης καταθέσεων και επενδύσεων.

Question 32

Ποιος ειναι ο φορεάς που εγγυάται τις καταθέσεις στην ελλάδα;

Answer 32

Το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) είναι ο φορέας διαχείρισης του συστήματος εγγύησης των τραπεζικών καταθέσεων και επενδυτικών υπηρεσιών και Ταμείο Εξυγίανσης πιστωτικών ιδρυμάτων. Ο φορέας δεν επιτρέπεται να χρηματοδοτείται παρά μόνο από τις Τράπεζες (ΟΧΙ από το Δημόσιο).
- Η εγγύηση καταθέσεων ΔΕΝ είναι απεριόριστη.
- 100.000 ανά καταθέτη, ανά λογαριασμό, ανά τράπεζα. Πάνω από αυτό το όριο πας στην σειρά κατάταξης των πιστωτών.
- Η κατάθεση καλύπτεται και η αποζημίωση πληρώνεται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.
- Πληροφόρηση καταθετών.

Question 33

Τι εξουσίες έχει ο επόπτης; Τι γίνεται αν δεν ενεργήσει σωστά;

Answer 33

• Έχει την εξουσία να επιβάλλει πρόστιμα και κυρώσεις. Αποτελούν ατομικές διοικητικές πράξεις που υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο (προσφυγές ουσίας). Υπόκεινται σε όλες τις θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τα σχετικά δικαιώματα
• Οι κυρώσεις διαμορφώνονται συνήθως ως ποσοστό επί του τζίρου.
• Αν δεν ενεργήσει σωστά έχει ευθύνη ως διοικητική αρχή, δεν εξαιρείται. ταυτόχρονο υπόκειται και σε λογοδοσία.
• Σε ακραίες παραβιάσεις δικαιολογείται και η καθαίρεση.

Question 34

Τι είναι η εξυγίανση Τραπεζών;

Answer 34

Οι μεγάλες Τράπεζες είναι too big to fail. Αν πτωχεύσουν δεν θα έχουμε σύστημα εγγύησης καταθέσεων για να τις καλύψουμε. Άρα πρέπει να είτε να προβούμε σε κρατική ενίσχυση είτε να τις εξυγιάνουμε.
- O επόπτης πρέπει να έχει πάρει απόφαση ότι η Τράπεζα είναι η προσεγγίζει την αφερεγγυότητα.
- Στέλνει ειδοποίηση στον srm - srm (resolution autority)
- η τράπεζα πάει στο resolution authority
- το resolution authority εξετάζει αν υπάρχει κάποιο άλλο εποπτικό μέτρο ή ευκαιρία στην αγορά (market opportunity)
- η λήψη μέτρου εξυγίανσης θα πρέπει να δικαιολογείται από λόγο δημοσίου συμφέροντος (αν δεν υπάρχει, δηλαδή άμα δεν θα δημιουργηθεί συστημικό πρόβλημα να την κλείσουμε την κλείνουμε και δεν μας νοιάζει)

Question 35

Τι γινεται άμα υπάρχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που μας λένε ότι αξιζει να σώσουμε την τράπεζα;

Answer 35

• 1η εναλλακτική: ανακεφαλαιοποίηση από πιστωτές (bail in)
• 2η : σπάμε σε καλή και κακή, το κακό κομμάτι πάει σε εκκαθάριση, το καλό μεταφέρεται είτε σε μία άλλη τράπεζα είτε φτιάχνεται μια μεταβατική bridge bank. αυτή λειτουργεί ως resolution fund που παίρνει τα καλα κομμάτια και πρέπει να τα πουλήσει σε 2 χρόνια (ανήκει στο ΤΕΚΕ)

Question 36

Τι είναι το ELA;

Answer 36

Δανεισμός έσχατης προσφυγής
Η εθνική τράπεζα υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα το μπλοκάρει η ΕΚΤ μπορεί να δώσει ρευστότητα σε μια τράπεζα που εχει πρόβλημα
Θεμελιώδης δραστηριότητα των κεντρικών τραπεζών

Question 37

Τι ειναι η επιτροπή της Βασιλείας;

Answer 37

Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία:
Διεθνές forum, που εδρεύει στην Βασιλεία της Ελβετίας. Πρωταρχικό καθήκον της είναι η καθιέρωση κατευθυντήριων γραμμών και ορθών πρακτικών για την προληπτική ρύθμιση των Τραπεζών.
Ισχυροποίηση ρύθμισης, εποπτείας και ορθών πρακτικών σε παγκόσμιο επίπεδο με στόχο την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Την ιδιότητα του μέλους μπορούν να αποκτήσουν μόνον φορείς που ασκούν άμεση τραπεζική εποπτεία και κεντρικές τράπεζες. Η ε.ε. Εκπροσωπείται από την ΕΚΤ και τον ενιαίο εποπτικό μηχανισμό.
Οι κανόνες που παράγει θέτουν ήπιο δίκαιο (comply or explain, name and shame όχι κυρωτικές επιπτώσεις)

Question 38

τι ειναι το esm (European stability mechanism)

Answer 38

Ταμείο χρημοτοπιστωτικης σταθερότητας, είναι μέτοχος των Τραπεζών. Ιδρύθηκε το 2012 για να παρέχει βοήθεια στις χώρες που βρίσκονταν σε κρίση

Question 39

Τι ειναι το financial stability board;

Answer 39

Διεθνής οργανισμός που παρακολουθεί και κάνει συστάσεις σχετικά με το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ιδρύθηκε μετά τη σύνοδο κορυφής της G20 στο Λονδίνο τον Απρίλιο του 2009 ως διάδοχος του Φόρουμ Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.