Zloty Wiek Rzeczpospolitej Flashcards
Spoleczenstwo RP w XVI w. to spoleczenstwo…
stanowe
Wymien stany w kolejnosci malejacej
szlachta, duchowienstwo, mieszczanstwo i chopi
wyjasnij pojecie noblizacji
nadanie szlachectwa osobom z różnych stanów społecznych
wyjasnij pojecie indygenat
przyznanie cudzoziemskiemu szlachcicowi szlachectwa polskiego
wymien warstwy szlachty
golota, zagrodowa (zasciankowa), srednia, magnateria
jaki rodzaj gospodarki rozwinął się w rp?
Gospodarka folwarczno – pańszczyźniana
wymien warstwy mieszczanstwa
patrycjat, pospolstwo, plebs,
kim byli ludzie luzni?
ludzie na marginesie, zebracy, zlodzieje
Jakie było największe miasto rp?
Gdańsk
wymien czynniki zewnetrzne na rozwoj takiej gospodarki
- wzrost popytu na zboze w europie zach spowodowane rozwojem miast, powstaniem nowych centrow handlowych, wzrost liczby ludnosci zajmujacych sie rolnictwem
- zboze w europie wsch bylo tansze
podaj czynniki wewnetrzne na rozwoj takiej gospodarki
- rozwoj miast i rynku w xv i xvi
- spadla wartosc pieniadza a czynsz za dzierzawienie ziemi byl taki sam wiec szlachcie oplacalo sie przejsc na rent odrobkowa
- przejscie od ruszenia pospolitego do wojsk najemnych
- zakladanie folwarkow i ich powiekszanie
- odzyskanie dostepu do morza
wymien skutki pozytywne takiej gospodarki
- wzrost arealu gruntow ornych
- rozwoj miast lezacych nad rzekami i portow lub zwiazanych z jarmarkami
- wzorst znaczenia polski w europie
wymien skutki negatywne takiej gospodarki
- poddanstwo osobiste, gruntowe i sadowe
- ubozenie chlopow
- ograniczenie praw stanowych miesczan, przez przejecie przez slachte kontroli nad handlem
dlaczego miasta byly slabe?
- organizacja cechowa,
- ograniczene prawa mieszczan na rzecz szlachty
podaj cechy handlu wewnetrzenego
brak jednolitego systemu celnego i systemy miar i wag
co polska eskportowala?
zboze, bydlo, drewno, plotno lniane
co polska importowala?
- tkaniny z turcji i italii
- wino z wegier
- sukno z niemien anglii
- kruszec na monety
gdzie handlowano?
jarmarki
przywilej koszycki
1374 r., zwolnienie z podatkow
przywilej czerwiński
1422 r., nietykalnosc majatkowa
przywilej warcki
1423 r., prawo do wykupow gosp soltyckich
przywilej jedlnienski
1430 r., nietykalnosc osobista bez wyroku sad, neminem captivabimus
przywilej cerekwicko - nieszawski
1454 r., nakladanie dodatkowych podatkow wylacznie za zgoda szlachty
przywilej piotrkowski
1469 r. ograniczenie praw i mozliwsoci rozwoju mieszczan i chlopow
parlament w polsce to
sejm walny
sejm walny sklada sie z
krol senat izba poselska
co wysylal krol przed sejmem
instrukcje krolewskie; stan panstwa i sprawy ktore beda poruszane na sejmie
rada krolewska przeksztalcila sie w
senat
kto zasiadal w senacie
magnaci; urzednicy centralni
wymien urzednikow centralnych w senacie
arcybiskupi, biskupi, wojewodzi, kasztelanowie, ministrownie, (nie hetmani)
gdzie i przez kogo byli wybieralni poslowie zasadajacy w izbie poselskiej
poslowie wybierani na sejmikach przedsejmowych
do czego musieli sie stosowac poslowie?
do instrukcji poselskiej
wymien sejmiki ziemskie
przedsejmowy, relacyjny, kapturowy
wymien sejmy
sejm ordynaryjny - co 2 lata, sejm ekstraordynaryjny - w razie wybuchu wojny, sejmy w okresie bezkrolewia
krol umiera. co dalej?
smierc krola - zastepuje go interrex - sejm konwokacyjny, czas i miejsce wyboru nowego krola - sejm elekcyjny, wysluchanie poselstw kandydatow - sejm koronacyjny, krol podpisuje artykuly henrykowskie i pacta convecta
krolewszczyzna def
dobra ziemskie nalezace do krola, ktore oddawano w dzierzawe
kim byl najlepszy kandydat po bezpotomnej smierci jana olbrachta?
ksiaze litewski Aleksander
co wprowadzil Aleksander Jagiellonczyk
przywilej mielnicki - zwiekszal role senatu, ustawa o inkomaptybiliach, nihil novi
poczatek demokracji szlacheckiej, rok
Nihil Novi 1505 r.
zona Zygmunta Starego
Bona Sforza
do czego dazyla zona i Z Stary
do wzmocnienia pozycji krola
Jakie zmiany wprowadzila Bona
zwiekszenie dochodow skarbu krola, elekcja Zygmunta Augusta za zycia Starego - chec wprowadzenia monarchii dziedzicznej
czego domagala sie szlachta
uznania przez krola elekcyjnosci tronu
bunt szlachty przeciwko krolowi w Lwowie
rokosz lwowski
antymagnacki program szlachty
ruch egzekucyjny
wymien 3 rzedstawicieli ruchu egzekucyjnego
mikolaj siemiecki, hiernim ossolinski, rafal leszczenski
program ruchu egzekucyjnego
egzekucja krolewszczyzny, ujednolicenie prawa, polaczenie scisla unia z litwa, prawnie zagwarantowana tolerancja religijna, zmniejszenie znaczenia KK
czym jest wojsko kwarciane
wojsko stale na ktore jest przeznaczone 1/4 dochodow
wymien przyczyny wojny z moskwa
zbieranie ziem ruskich, konflikt z Listwą
podaj przebieg wojny z moskwa w latach 1500-1503
Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk, moskwa wkroczyla na ziemie litewskie, zakonczylo sie rozejmem - moskwa otrzymala ziemie siewierska, czernichowska i czesc smolenskiej
podaj przebieg wojny z moskwa w latach 1507-1522
Zygmunt Stary, W 1514 roku Moskwa zajela Smolensk, dlaszy podboj Litwy, bitwa pod Orsza, odzyskanie Smolenska, 1515 r zjazd w Wiedniu - zerwanie sojuszu moskiewsko habsurskiego, rozejm moskwa otrzymala zdobyte ziemie
W jaki sposob i dlaczego RP byla zagrozona w XVI w?
Turkowie, Habsburgowie - tron wegierski i czeski, Moskwa - przejecie ziemi litewskich, zakon krzyzacki - niepodleglosc