XIX w. Europa Flashcards
Kongres wiedeński cele
- przywrócenie ancien regime
- mial gwarantowac ze zadne panstwo nie wzrosnie do potegi
kongres widenski data
1814-15
cele poszczegolnych panstw podczas kongresu wiedenskiego
- UK: rownowaga sil
- Rosja i Austria: hegamonia
- Prusy: pozycja na arenie
- Francja: nie stracic ziem, uzyskac mimo przegranej wojnie
Przedstawiciele panstw
- Robert Stewart Castlereagh, Arthur Wellesley ks. Wellington
- car Aleksander I
- Klemens von Metternich
- Charles de Talleyrand
- Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern
zasady kongresu
- legityzmu: wladza krol pochodzi od boga, jest nienaruszalna
- rownowagi europejskiej
- restauracji: przywrocenie dawnych rodow
kongres tanczacy
nieformalny charakter
koncert mocarstw
decyzje o polsce, skaskonii, niemcach, wloszech, szwajcarii, niderlandy
lad powiedenski
uklad pol po kongresie az do iws
skutki po kongresie wiedenskim dla Francji, Szwajcarii, Niemczech, Rosji, Wloszech, Polsce
- powrócid do granic sprzed 1792 r. Po 100 dniach Napoleona podpisano 20.11.1815 r. II
pokój paryski. zmieniono to postanowienie i zmniejszono terytorium Francji do granic z
roku 1790 r. , Francja miała zapłacid wysoką kontrybucję, - tron przywrócono dynastii Burbonów ( zasiadł na nim Ludwik XVIII)
-miała byd paostwem wieczyście neutralnym
- zyskala Besarabie, Finlandie, czesc Ksiestwa Warszawskiego
– do Szwecji przyłączono Norwegię (jako rekompensatę za Finlandię) kosztem Danii,
- Związek Renski –> Zwiazek Niemiecki
- utrzymano podzial
- Prusy otrzymaly Gdansk i Torun, pomorze szwedzkie, Westfalie
- Panstwo koscielne papiezowi
- Austria tereny pol
- Neapol połączono z Sycylią tworząc Królestwo Obojga Sycylii (dynastia Burbonów),
- Piemont połączono z Sardynią tworząc Królestwo Sardynii (dynastia sabaudzka),
- Krolestwo Polskie
- Krk wolne miasto
- Niderlandy mialy byc silnym panstwiem nlisko Francji
- stanela na czele zwiazku
- czesc ks warszawskiego
- Lombardia, Tyrol
skutki po kongresie ogolne
- zakaz handlu niewolnikami
- nowy porzadek
- pokoj do 48
- swiete przymierze
swiete przymierze
Rosja austria prusy
tajne organizacje we wloszech
karbonariusze, Mlode Wlochy - Giuseppe Mazzini
francja po komgresie wiedenskim
Ludwik XVIII nadal konstytucje
Karol X Burbon
Rewolucja lipcowa
przyczyny:
- ordonanse wydane przez Karola X
przebieg: 27-29 1830r.
- protesty w walki
- na czele Marie Joseph de La Fayette
skutki:
- powolano na tron orleanskich Bourbonow, Ludwik Filip I
Jak powstala Belgia
przywodca niderlandow byl Wilhelm I. Byly roznice miedzy protestancka Holandią i katolicka Belgia, kons faworyzowala Holandie. Belgia - walonscy liberalowie i flamandzcy klerykalowie - unia. powstanie, niepodleglosc belgii 20 stycznia 1831r.
kto zasiadl na tronie belgijskim
Leopold I
Niepodleglosc grecji
organizacja niepodleglosciowa, Aleksander Ipsilantis, pierwsza proba nieudana, ucieczka.
Na Peloponezie ogloszona niepodleglosc na Zgromadzeniu Narodowym i przyjelo konstytucje. Turjca pogrom ludzi w odp. Turcja zdobyla w 1826 twierdze Missolungi.
Sytuacja sie zmienila gdy poparl powstancow car Mikolaj I, a UK i Francja nie mogly dac zgody na samodzielna interwencje.
1827 flota turecko- egipska zostala rozbita przez panstwa koalicji w bitwie pod Navarino. rosjanie zdobyli Adrianopol - pokoj w Adrianopolu 1829r.: niepodleglosc Grecji, potwierdzenie traktat londynski 1830 r.
Ruch solidarnosciowy z Grecja
fillhellenizm
tajne organizacje w Rosji
zwiazek ocalenia publicznego, dobra, nastepnie repubikanski zwiazek poludniowy, Pawel Pestel, zwiazek polnocny
powstanie dekabrystwo
okazja 1825r, smierc cara w list, 25 grudnia wybuch powstanie (dzien przysiegi wiernosci carowi).
skutki powstania dekabrystow
- rozbudowanie aparatu repsresji
- aresztowania
rewolucja orzemysłowa
proces gwałtownych przemian dotyczących gospodarki, stosunków społecznych i politycznych w Anglii w XVIII w. Przejście od produkcji manufakturowej (opartej na produkcji ręcznej) do przemysłu zmechanizowanego, maszynowego, który umożliwiał produkcję masową.
2 rewolucja przemylowa
1 polowa wiek pary 2 polowa wiek elektrycznosci
przyczyny rewolucji przemyslowej
- wzrost liczby ludności spowodował wzrost zapotrzebowania na towary,
- przekształcenie armii w armię poborową i wzrost jej liczebności spowodował wzrost
zamówień rządowych na mundury i broń, - rozwój oświecenia przyczynił się do stworzenia licznych wynalazków
- urbanizacja, szukanie pracy, klasa robotnicza
maszyna parowa
James Watt 1769
Dlaczego w Anglii rewolucja
- w Anglii było bardzo mało ograniczeń feudalnych, które hamowałyby rozwój gospodarczy, kraj ten miał stabilną sytuację polityczną i dbał o rodzimą produkcję np. wprowadził zakaz eksportu surowej wełny
- akumulacja kapitału
- ziemia, manufaktury i banki należały do właścicieli prywatnych, którzy byli zainteresowani
wzrostem swoich zysków, - w XVIII w. doszło do eksplozji demograficznej, lepsza higiena, szczepionki
szczepionka
Edward Jenner 1796
Niemiecki Zwiazek Celny zagłębia
Zaglebie Rurhy, Saary, Górnośląskie
Francja
- moda, luksusowe produkty, Miluza - francuski Manchaster, Zagłębie Północne, Loary
skutki rewolucji
- zmienia sie krajobraz, zanieczyszczenie
- spol: urbanizacja, nowe klasy spol, przestalo isteniec spoleczenstwo feudalne
liberalizm
- John Stuart Mill, Alexis de Tocqueville
liberalizm klasyczny
- swoboda jednostki
- przeciwko manarchii abs
- trojpodzial wladz
- brak zgody co do demokratyzacji panstwa
demokraci
liberalizm radykalsny
konserwatyzm
- przeciwko liberałom
- reakcjonizm, ancien regimé
- Edmund Burke
przyjkad partii kons
Tories -> The Cnservative Party
zla sytuacja robotnikow
- europa po wojnie nie miała pieniedzy na kupiwanie brytyjskich towarow
- zolnierze stracili prace
- rzad nie chcial buntow - Six Acts
poczatki ruchu rpbotniczego
ruch luddystow - Ned Ludd - niszczyciele maszyn
jakie nowe prawa robotnikow wprowadzona
20’ 30’ - zakaz nieletnich w kopalniach
- praca od 9 rz
- poniez 13 tylko 8h
- BHP
- zniesiono zakaz strajkow
Organizacja Zwiazkow Zawodowych
1833, Robert Owen
- powszechne prawa wyb
- coroczne wybory
- skorocenie dnia pracy do 8 h
socializm utopijny
praca na rzecz wspolnoty
saintsimonizm
Claude henri de Saint-Simon, nie chcial zmiany wlasnosci prywatnej
charles fourier
falanstery
czarysci
lib prawa wyb i popawa zycia robotnikow
Komunizm
socjalizm naukowy, marksizm, Karl Marx, Friedrich Engels
jak wyglad podzial spoleczenstwa w ameryce lacinskiej
- Elita - biali
- Kreole - nie mogli byc na wysokich stanowskiach
- metysi - nie mieli wplywu na zycie polityczne
- rdzenni amerykanie - handel rzemioslo
- afrykanscy niewolnicy
haiti, jak inaczej i jakie panstwa mialy kolonie
Santa Domingo, francja i hiszpania
gdzie wybuchla rewolucja i kto na czele Haiti
Toussaint Louverture
latino postac dekolonizacja, 1. proba
Francisco de Miranda, nie powiodla sie
jakie zmiany zaszly w koloniach podczas epoki napoleonskiej
junty (rady) –> kolonialisici zaczeli tworzyc rady miejskie gdzie zasiadali kreole
- wybuchaly protesty przeciwko hiszpanskiej arystokracji
- Kongresy Narodowe zaczely oglaszac niepodleglosci: Chile, Ekwador, Paragwaj, Kolumbia, Argentyna, Wenezuela