Zaawansowane metody radioterapii Flashcards
Techniki 2D
Techniki bazujące na obrazach 2D - zdjęciach rentgenowskich. Pacjent jest traktowany jako jednorodna bryła prostopadłościenna.
Techniki 3D
Techniki bazujące na obrazach 3D - badania tomografii komputerowej.
Są to techniki konformalne, w których kształt izodozy terapeutycznej jest dopasowany do kształtu obszaru tarczowego.
IMRT
Intensity Modulated Radiotherapy - coraz częściej stosowana technika konformalna, która pozwala na lepsze dopasowanie izodozy terapeutycznej do kształtu obszaru tarczowego, poprzez modyfikacje rozmiaru i intensywności wiązki.
Modyfikator rozkładu dawki - dynamiczny kolimator wielolistkowy dMLC
3D-CRT
Conformal Radiotherapy - tradycyjna technika konformalna.
Modyfikator kształtu wiązki - statyczny kolimator wielolistkowy sMLC lub osłony indywidualne,
Modyfikator rozkładu dawki - kliny
RapidArc (VMAT)
Technika rozwijająca się.
Modyfikator dawki - kolimator wielolistkowy (chyba dynamiczny) dMLC.
Ramię akceleratora obraca się w trakcie napromieniania z jednoczesnym ruchem listków MLC.
Techniki 4D
To klasyczne techniki konformalne 3D, w których dodatkowym parametrem jest czas. W tej technice staramy się uwzględnić ruchy fizjologiczne pacjenta np. ruchy oddechowe.
Np. TK + napromienianie w fazie wydechu
Symulacja wirtualna VSim
Wykorzystuje trójwymiarowe obrazy tomograficzne z oznaczonym konturem ciała pacjenta - można odtworzyć profil 3D pacjenta na podstawie skanów CT
Na co pozwala symulacja wirtualna VSim
- określenie odpowiedniej liczby wiązek promieniowania,
- właściwego kąta nachylenia gantry,
- określenie kształtu wiązki do zastosowania w procesie terapeutycznym,
- oznakowanie punktów referencyjnych
Voxel Monte Carlo Method
Ośrodek rozpraszający jest podzielony na sześcienne podobjętości (voksele)
Macro Monte Carlo Method
Ośrodek rozpraszający jest podzielony na sferyczne podobjętości (subvolumes).
Analizowane jest prawdopodobieństwo zajścia interakcji pomiędzy kwantem/cząstką promieniowania a ośrodkiem
syngo RT Dosimetrist
Oprogramowanie umożliwiające konturowanie organów i nowotworów przy użyciu zaawansowanych algorytmów i narzędzi
IGRT
Image Guided Radiation Therapy dotyczy procesu dokonywania częstego obrazowania w trakcie radioterapii, mającego na celu wspomaganie radioterapii na jej różnych etapach za pomocą technik obrazowania.
Np.:
- weryfikacja ułożenia pacjenta oraz ewentualna modyfikacja / korekta
Zastosowanie IGRT
- ocena i wyznaczenie GTV oraz CTV,
- adaptacja planowania w trakcie terapii,
- poprawne pozycjonowanie pacjenta,
- korekta ruchów,
- ocena wyników leczenia
Tomoterapia
Technika radioterapii polegająca na napromienianiu kolejnych warstw (przekrojów) pacjenta przy zastosowaniu wiązki wachlarzowej.
Wykorzystywana wiązka: X
Cechy tomoterapii
- pacjent jest wsuwany do rotującego pierścieniowego gantry,
- wykorzystywana jest wiązka wachlarzowa,
- optymalizacja dawki na nowotwór, minimalizacja dawki na narządy krytyczne,
- jednoczesny ruch stołu (wzdłuż) i rotujący gantry => spiralna wiązka
Zalety tomoterapii
- ciągłe napromienianie => zmniejszenie średniej dawki,
- dokładne określenie wielkości, kształtu wiązki,
- obrazowanie + leczenie,
- megawoltowe obrazowanie CT,
Wada tomoterapii
- każdy przekrój otrzyma dawkę, nie tak jak w przypadku zastosowania ograniczonej liczby wiązek
TBI
Total Body Irradiation - technika pozwalająca na napromienianie całego ciała człowieka, najczęściej stosuje się osłonę na region płuc.
Technika ta jest stosowana jako uzupełnienie do chemioterapii białaczki, w celu osłabienia układu odpornościowego, co pozwoli na zwiększenie prawdopodobieństwa przyjęcia przeszczepu szpiku kostnego.
IORT
Intraoperative radiation therapy - radioterapia śródoperacyjna, polega na dostarczeniu dawki promieniowania w obrębie guza po otworzeniu pacjenta (personel opuszcza sale). Dzięki temu zmniejszona zostaje ekspozycja tkanek zdrowych, a także zmniejsza się czas na regenerację nowotworu.
Radioterapia stereotaktyczna
Nowoczesna technika stosowana głównie w przypadku leczenie chirurgicznego, gdy nowotwór znajduje się blisko organu krytycznego np. mózgu.
Wyróżniamy:
- radiochirurgię stereotaktyczną (stereotactic radiosurgery SRS)
- stereotaktyczną radioterapię frakcjonowaną (1-5 frakcji)
CyberKnife
- nóż cybernetyczny (rodzaj robota) o wysokiej precyzji,
- ramię robota posiada możliwość obrotu ramienia w kilku osiach (ma 6 stopni swobody),
- na ramieniu umieszczony jest akcelerator fotonów,
- aparatura wyposażona w systemy korekty ułożenia i śledzenia toru oddechowego
- krótki czas leczenia - kilka seansów
CyberKnife jest metodą małoinwazyjną bo:
- nie narusza ciągłości tkanek,
- nie wymaga anestezji,
- nie wymaga rehabilitacji pacjenta
GammaKnife
- wysokospecjalistyczne urządzenie zarezerwowane dla neurochirurgii,
- w głowicy znajduje się 201 źródeł promieniowania gamma Co-60,
- sterowany komputerowo układ kształtujący wiązkę,
- obszar guza: do 4cm,
- niezbędne jest unieruchomienie pacjenta za pomocą stereotaktycznej ramy
Idea metody GammaKnife
Jest spostrzeżenie, że pojedyncze wiązki promieniowania są zbyt słabe aby w trakcie przenikania uszkodzić mózg. Dopiero w ściśle określonym miejscu następuje skupienie poszczególnych wiązek i uzyskanie wystarczająco dużej dawki.
