EGZAMIN Flashcards
Podaj przykłady wykorzystania promieniowania w diagnostyce i/lub radioterapii
Promieniowanie alfa: BNCT,
Promieniowanie Beta+: cyklotrony, PET-CT,
Promieniowania Beta-: radioterapia, testy oddechowe,
Promieniowanie X: badania pośmiertne chorób neurodegeneracyjnych
Promieniowanie w zakresie IR: termografia dynamiczna
Izotop radonu 222Rn:
- jest emiterem promieniowania alfa,
- umożliwia ruchy mas powietrza,
- w zależność od podłoża gruntowego zmienia się jego stężenie w budynkach
Pole bliskie ultradźwięków
Pole bliskie (strefa Fresnela), występuje w obszarze gdzie odległość jest mała w porównaniu ze stosunkiem źródła (r) do długości fali (λ). Długość pola bliskiego wynosi
𝐿 =𝑟^2/𝜆 = 𝑟^2𝑓/𝑐 [m]
Pole dalekie ultradźwięków
Strefa Fraunhofera - wiązka ma kształt stożka. Rozwartość wiązki w polu dalekim dla płaskiego przetwornika kołowego zleży od jego promienia i długości fali
𝑠𝑖𝑛𝜃𝑅=1,22*𝜆/𝑑=𝑐/𝑓𝑑
Dawka quasi-progowa jest:
Miarą zdolności naprawczych komórek w zakresie niskich dawek promieniowania
Kąt akceptacji:
- to kąt graniczny,
- charakteryzuje światłowód,
- od jego wartości zależy apertura numeryczna
Techniki wykorzystujące planowanie odwrotne
- tomoterapia,
- dynamiczne IMRT,
- statyczne IMRT,
- cyber knife,
- gamma knife
- ICRT
Techniki wykorzystujące planowanie konwencjonalne - “w przód”
- 3D-CRT,
- Statyczne IMRT,
- teleradioterapia
Krzywa przeżywalności to:
- pozwala na wyznaczenie średniej dawki letalnej,
- zależy od rodzaju promieniowania,
- zależy od rodzaju komórek
Dlaczego naczynia włosowate nie pękają?
Prawo Laplace’a dla naczyń krwionośnych tłumaczy to zjawisko:
- naczynia włosowate mają bardzo cienkie ścianki, dlatego nie pękają,
- warunek: ciśnienie P jest jednakowe we wszystkich kierunkach,
- delta P = T/R, gdzie T to siły napinające ścianki, R to promień,
- ciśnienie jest STAŁE, dlatego im mniejszy promień tym mniejsze T, dlatego nie pękają
Wymień elementy akceleratora medycznego, które pozwalają odpowiednio ukształtować wiązkę (rysunek)
Zasada działania:
1. wygenerowanie elektronów przez działo elektronowe
2. przyspieszenie cząstek w rurze akceleracyjnej (w tym przypadku - przyspieszenie przy użyciu klistronu)
3. magnes zakrzywiający zakrzywia tor ruchu elektronów, w celu wyprowadzenia wiązki
4. kształtowanie wiązki promieniowania przy użyciu układu filtrów
5. modyfikacja pola promieniowania przy użyciu kolimatorów (ograniczenie energetyczne wiązki)
Skutki stochastyczne
są bezprogowe
Efekt Comptona jest
efektem dominującym w teleradioterapii
PIK Bragga jest
charakterystyczny dla jonów ciężkich
SYMULATOR
umożliwia sprawdzenie poprawności ułożenia pacjenta
Osłona rozbieżna
zapewnia większą dokładność
Odbicie dyfuzyjne
- opisuje teoria Kubelki- Munka,
- występuje podczas oddziaływania promieniowania z organizmem
Laser barwnikowy
- pozwala na zmianę emitowanej długości fali,
- w skład rezonatora wchodzi pryzmat
Fotokoagulacja to
- wolne grzanie,
- pozwala na tamowanie krwawienia,
- niszczenie białek
Efekt oddziaływania ultradźwięków to:
a) Kawitacja- powstawanie miejscowej próżni
b) Zwiększanie dyfuzji przez błony półprzepuszczalne
c) Poparzenia dla natężeń >10kW/m2
d) Efekt mechaniczny- zmiana wytrzymałości
Czas relaksacji podłużnej
- charakteryzuje wymianę energii pomiędzy układem spinów jądrowych a otoczeniem,
- opisuje relaksację spin- sieć,
- skraca się ze wzrostem ilości wody w tkance (??)
Tomografia optyczna:
- jest to technika bezinwazyjna i bezkontaktowa,
- oparta o metodę spektralną jest szybsza
Wymień 5R radioterapii:
- NAPRAWA (repair) - naprawa uszkodzeń subtelnych i potencjalnie letalnych
- REDYSTRYBUCJA (redistribution) - desynchronizacja; powrót do wyjściowej liczby komórek w poszczególnych fazach cyklu komórkowego
- REPOPULACJA (repopulation) - wzrost bezwzględnej liczby komórek zdolnych do podziału w czasie trwania napromieniowaniu lub po napromieniowaniu
- REOKSYGENACJA (reoxygenation) - poprawa utlenowania komórek klonogennych po napromienieniu
- PROMIENIOWRAŻLIWOŚĆ (radiosensitivity) - wrażliwość komórek na napromienienie, mierzona stopniem utraty ich zdolności do nieograniczonych podziałów
Średnia dawka letalna:
D37 - dawka która redukuje liczbę komórek do 37%, mierzona na prostoliniowym odcinku krzywej przeżywalności,
- miara wrażliwości komórek na promieniownie,
- dla większości komórek dzielących się, średnia dawka letalna to 2 Gy, dla szczególnie wrażliwych to 0,5-1 Gy
Wielkości skalujące się z masą
Kerma 𝐾=𝑑𝐸/𝑑𝑚 [ 𝐺𝑦 ]
Zjawisko piezoelektryczne wykorzystywane w ultrasonografii:
- jest nieparzyste,
- jest liniowe,
- jest odwrotne
- polega na pojawianiu się ładunków na powierzchni kryształu pod wpływem naprężeń mechanicznych,
W ultrasonografii działanie sond wytwarzających fale akustyczne oparte jest na zjawisko piezoelektrycznym.
Kawitacja:
To powstawanie miejscowej próżni
Mniej krwi płynie przez zimne stopy, ponieważ:
Dla niskich temp. lepkość wzrasta, co zwiększa opór przepływu krwi
Wskaż zdania prawdziwe:
- Najważniejszą siłą działającą na ludzkie ciało jest siła grawitacji,
- Utrzymanie pozycji stabilnej: Suma wektorów wszystkich sił w środku ciężkości musi być równa zero,
- Siła działająca na nogę jest sumą wektorową siły od podłoża, ciężaru ciała i ciężaru nogi
Uzupełnij zdania - moduł Younga…
- dla kości jest zbliżony do BETONU,
- dla mięśni (kolagenu) jest zbliżony do STALI
Wskaż zdania prawdziwe:
- Pęcherzyki nie pokryte surfaktantem zapadają się i nie można oddychać z powodu zbyt małej poda…. płuc
- Napięcie powierzchniowe zależy od grubości warstwy surfaktantów – im grubsza, tym mniejsze napięcie powierzchniowe
- Podczas wdechu grubość surfaktantu maleje, a napięcie powierzchniowe rośnie, co daje większe (…) ciśnienie (prawo Laplace’a)
Rozdzielczość osiowa to:
- najmniejsza odległość dwóch punktów leżących wzdłuż osi wiązki, rozróżnialnych jako osobne
Wskaż zdania prawdziwe:
c) zmiana częstotliwości fali odbieranej w stosunku do nadawanej charakteryzuje prędkość przepływu krwi
Luminacja energetyczna to:
b) moc promieniowania emitowanego z jednostki powierzchni źródła w jednostkowy kąt bryłowy [W/sr*m^2]
Laser barwnikowy (wskaż zdania prawdziwe):
a) Ośrodkiem czynnym są barwniki rozpuszczone w nieaktywowanym ośrodku przezroczystym, np. rodamina, fluoresceina w kuwecie,
d) Może być pompowany lampą błyskową lub innym laserem
e) Elementy optyczne umożliwiają przestrajanie długości emitowanej fali
Wskaż zdania prawdziwe:
a) Na granicy ośrodków o różnych współczynnikach załamania, w zależności od tekstury granicznej może nastąpić odbicie zwierciadlane i/lub odbicie dyfuzyjne
b) Do opisu odbicia dyfuzyjnego stosuję się teorię Kubelki-Munka
c) Odbicie dyfuzyjne to wielokrotne odbicia i rozproszenia na niejednorodnościach w objętości tkanki
Efekt Comptona (wskaż zdania prawdziwe):
b) To zjawisko, w którym padający foton przekazuje elektronowi część swojej energii,
d) Dominuje nad innymi efektami fizycznymi w zakresie energii stosowanych w medycynie dla pierwiastków lekkich
Tomoterapia (wskaż zdania prawdziwe):
a) To technika teleradioterapii polegająca na napromienieniu kolejnych warstw (przekrojów) pacjenta,
e) Daje mniejszą dawkę na nowotwór, minimalizuję dawkę na narządy krytyczne
f) Dają możliwości dokładnego pozycjonowania pacjenta
Czas relaksacji podłużnej:
Opisuje procesy relaksacji w metodzie rezonansu jądrowo-magnetycznego
Technika IMRT (Intensity - Modulated Radiation Therapy):
Wymaga użycia kolimatora wielolistkowego
Izocentrum to:
miejsce w przestrzeni przez które przechodzi centralny promień wiązki promieniowania
Podaj 3 metody modyfikacji wiązki:
- wagowanie dawki,
- zastosowanie osłon,
- zastosowanie niesymetrycznych szczęk kolimatorów lub kolimatorów wielolistkowych
Wymień po 3 detektory stosowane w dozymetrii indywidualnej i w środowisku pracy:
Indywidualne:
- TLD,
-filmowy,
-półprzewodnikowy,
-alaninowy
W środowisku pracy:
-gazowe,
-komora jonizacyjna,
-licznik proporcjonalny,
-licznik Geigera- Mullera,
-scyntylacyjne
W skład promieniowania wtórnego wchodzi:
- promieniowanie rozproszone koherentnie
- promieniowanie rozproszone niekoherentnie
- promieniowanie anihilacyjne (elektron + pozyton =2 fotony)
- promieniowanie hamowania (elektronów)
- promieniowanie fluorescencyjne (absorpcja -> wzbudzenie)
Dawka skuteczna [Sv] to
Iloczyn dawki równoważnej i współczynnika wagowego tkanki
Co to jest skala Hounsfielda:
Liniowe przekształcenie pierwotnego pomiaru liniowego współczynnika osłabienia
Gy:
J/kg
Promieniowanie stosowane w diagnostyce
gamma
Jak zależy lepkość krwi od temperatury
w niskiej temp lepkość rośnie co utrudnia przepływ krwi
Ultradźwięki zakres:
20 kHz - 1 GHz
moze być chyba od 16 kHz i guess?
Techniki holterowskie ekg:
- umożliwiają ocenę pracy serca podczas znormalizowanego wysiłku,
- wykorzystuje przenośne rejestratory zasilane bateryjnie,
- zapis sygnału, którego analiza dokonywana jest po zakończeniu badania
