Yunit II Long Quiz Flashcards
1
Q
Mga Simulain sa Pagsasaling-wika (Principles of Translation)
A
- Ang isang salin ay dapat magtaglay ng katumbas na mga SALITA sa orihinal. (literal)
- Ang isang salin ay dapat magtaglay ng katumbas na DIWAg orihinal. (idyomatiko)
- Ang isang salin ay dapat maging HIMIG ORIHINAL kapag binasa.
- Ang isang salin ay dapat MAKILALANG SALIN kapag binasa.
- Dapat MANATILI sa isang salin ang ESTILO ng orihinal na AWTOR.
- Dapat LUMITAW sa isang salin ang ESTILO ng TAGAPAGSALIN.
- Ang isang salin ay dapat maging HIMIG KAPANAHON ng orihinal na AWTOR.
- Ang isang salin ay dapat maging HIMIG KAPANAHON ng TAGAPAGSALIN.
- Ang isang salin ay MAARING may bawas, dagdag, o pagbabago sa diwa.
- Ang isang salin ay HINDI DAPAT bawasan, dagdagan, o bagusin sa diwa.
- Ang pagsasalin ng isang tula ay dapat maging PATULA rin.
- Ang pagsasalin ng isang tula ay dapat maging PASALAYSAY o TULUYAN.
2
Q
Ilang Bagay na Dapat Tandaan Hinggil sa Wika Kapag Nagsasaling-wika
A
- Bawat wika ay nakaugat sa kultura ng mga taong likas na gumagamit nito.
- Bawat wika ay may kani-kaniyang natatanging kakanyahan.
- Ang isang salin, upang maituturing na mabuting salin, ay kailangang maunwaan at tanggapin ng pinag-uukulang pangkat na gagamit nito.
- Bigyan ng higit na pagpapahalaga ang uri ng Filipino na kasalukuyang sinasalita ng bayan.
- Ang mga daglat at akronim, gayundin ang mga pormula, na masasabing unibersal na ang gamit ay hindi na kailangang baguhin pa upang umayon sa baybay ng katumbas sa Filipino.
- Kung may pagkakataon na higit sa isa ang maaring ipanumbas sa isang katawagang isinasalin, na ang lahat naman ay pawang tatanggapin ng gagamit sa salin, gamitin ang alinman sa tinatanggap na katumbas at pagkatapos ay ilagay sa talababa ang iba bilang mga kahulugan.
- Sa pagsasalin ay laging isaisip ang pagtitipid sa mga salita.
- Kung walang maitumbas na salita sa isang salitang isinasalin, o kaya’y walang eksatong katumbas na maibigay, ay maaaring gawin ang alinman sa mga sumusunod;
(A) hiramin ang salitang isinasalin at baybayin ito nang ayon sa ating palabaybayan
(B) alamin ang mga sinonimo o kakahulugan ng salita at baka sakaling mas madaling tumbasan ang isa sa mga iyon
(C) alamin ang katumbas na salita sa Kastila at baka higit na madali itong hiramin
(D) alamin kung may katumbas ang salita sa alinman sa mga prinsipal na wikang katutubo at siyang hiramin
(E) lumikha - Kung magkakaroon ng ibang pakahulugan sa itutumbas na salita, humanao ng ibangg maaaring ipalit dito
- Hangga’t magagawa ay iwasan ang paggamit ng panunumbas na salita na may kaanyo sa ibang wika sa Pilipinas ngunit hindi kakahulugan (homonimo).
- Kung may kahirapang isalin ang pamagat, isalit ito pagkatapos maisalin ang buong teksto ng materyakes na isinasalin.
- Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang isang salita kapag ito’y maging bahagi ng pangungusap.
- May mga pagkakataon na ang isang kaisipan na ipinapahayag nang tahasan sa Ingles ay kailangan gamitan ng eupemismong salita sa Filipino upang hindi maging pangit sa pandinig.
- Ang kawalan ng lubos na tiwala sa likas na kakayahan ng wikan pinagsasalinan ay nauuwi sa panggagaya o paghihiram hindi lang ng mga salita kundi pati mga idyoma, katutubong paraan ng pagpapahayag , balangkas, ng pangungusap sa wiking isinasalin.
- Sapagkat hindi pa estandardiso ang wikang Filipino, sikaping ang ga salitang gagamitin sa salin ay yaong mga salitang mauunawaan at tatanggapin ng higit na nakakarami.
- Bigyan ng higit na pagpapahalaga ang wikang kasalukuyang sinasalita ng bayan kaysa wikang nakasulat.
- Sa pagpili nga salita, isipin lagi kung alin ang sa palagay ng tagapagsalin ay higit na gamitin.
- Isaalang-alang ang kaisahan sa porma ng mga salitang hinihiram sa ibang wika.
- Bawat wika ay may kani-kaniyang natatnging kakanyahan.
- Ang sariling kakanyahan ng wikang isinasalin ay hindi kailangang ilipat sa pinagsasalinang wika.
2
Q
Mga Simulain sa Pagsasaling-wika (summary)
- Magtaglay ng katumbas na
- Himig
- Estilo
- Kapanahon
- Pagbabago sa Diwa
- Pagsasalin ng Tula
A
- Magtaglay ng katumbas na
- salita (literal)
- diwa (idyomatiko) - Himig kapag binasa
- orihinal
- makilalang salin - Estilo
- manatili ang estilo ng orihinal na awtor
- lilitaw ang estilo ng tagapagsalin - Himig kapanahon
- ng orihinal na awtor
- ng tagapagsalin - Pagbabago sa Diwa
- maaaring may bawas, dagdag, o pagbabago
- hindi dapat bawasa, dagdagan, o baguhin - Pagsasalin ng Tula
- maging patula rin
- maging pasalaysay o tuluyan
3
Q
Antas ng Pgsasalingwika
- Gumagamit ng karaniwang pangungusap na madaling maynawaan ng karaniwang mambabasa
- Mataas na uri; nagpapahalaga sa timbang na bigat ng impormasyon at estilo ng pagkakasulat
- Nagpapahalaga sa idyomatiks at simbolong kultural sa pagpili ng mga itinutumbas na salita
- Nakapokus sa ugnayan ng impormasyong pang-agham at epekto nito sa institusyong panlipunan
- Pagpapahalaga sa bagong kaisipan, estilo o paraan ng paglikha ng sining
6 Nakatutok sa pagpapakahulugan kaysa pagtutumbas ng mga salin
A
- Karaniwang Salin
- Pampanitikan
- Idyomatiko
- Teknikal at Pang-agham
- Malikhaing Pagsasalin
- Mapanuring Pagsasalin
4
Q
Ilang Bagay na Dapat Tandaan Hinggil sa Wika Kapag Nagsasaling-wika (summary)
A
- Kultura
- Kakanyahan
- Mabuting salin
- Wikang ginagamit ng bayan
- Mga daglat at akronim
- Maraming maaring ipanumbas
- Pagtitipid sa salita
- Walang katumbas na salita
- Pag-iwas sa maling pakahulugan
- Homonimo
- Pamagat
- Konteksto ng salita
- Eupemismo
- Panggagaya
- Di estandardisong Filipino
- Wikang sinasalita ng bayan
- Pagssuri ng salita
- Porma ng salita
- Kakanyahan ng wika
- Sariling kakanyahan
5
Q
Pamagat ng kanilang mga aklat:
- Gentzler
- Eugene Nida
- Theodore Savory
- Alfonso O. Santiago
A
- Contemporary Translation Theories
- Toward a Science of Translating
- The Art of Translation
- Sining ng Pagsasalingwika
6
Q
Ayon sa kanya, ang pagsasalin ay isang proseso ng paglilipat ng mga salita o mensahe sa kalapit na katumbas na diwa na gamit ang ibang wika.
A
Griarte
7
Q
- Ayon sa kanya, ang pagsasalin ay paglalahad sa tumatanggap ng wika ng pinakamalapit na natural na katumbas ng mensahe ng simulang wika.
- Una ay KAHULUGAN at pangalawa ay ESTILO.
- Ayon din sa kanya, ang pagsasalin ay isang AGHAM
A
Eugene Nida
8
Q
Ayon sa kanya
- ang gawaing pagsasalin ay halintulad sa proseso ng pagguhit at pagpinta
- ang pagsasalin ay isang SINING
A
Theodore Savory
9
Q
Ayon sa kanya, ang pagsasalin ay parehong maka-AGHAM at makaSINING
A
Alfonso O. Santiago
10
Q
Isang Griyego na kinilalang unang tagasaling-wika
A
Andronicus
11
Q
Tatlong Pangunahing Katangian ng Tagasalin (Nida at Savory)
A
- Kaalaman sa dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin
(grammar, sentence structure, literary devices, register) - Kaalaman sa paksang isasalin
(ex. about medicine, must have knowledge abt the med field) - Kaalaman sa kultura ng dalwang bansang kaugnay sa pagsasalin
(understanding of customs, beliefs, history; some concepts may not have direct translations)
12
Q
Ang unang katangian (Kaalaman sa Gramatika) ay nahahati sa dalawa
A
- Sapat na kaalaman sa gramatika at kayarian ng pangungusap ng dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin (grammar & sentence structure)
- Sapat na kakayahan sa pampanitikang paraan ng pagpapahayag (literary devices)
13
Q
Tumutukoy sa iba’t ibang antas ng wika (pormal, kolokyal, atbp) na ginagamit sa iba’t ibang konteksto
A
Register
For example, if the target audience is familiar with Filipino cuisine, a more literal translation using descriptive phrases might suffice. However, if the target audience is unfamiliar with these terms, the translator might opt for a more general translation, focusing on the concept of a young coconut’s texture rather than specific terms.
14
Q
A
