Yunit II Kasaysayan ng Pagsasalin sa Bibliya Flashcards
Bakit hindi maiiwasang mabanggit ang Bibliya kapag pagsasaling-wika ang pinag-usapan?
- Dahil sa paksa nito, lalo na sa Matandang Tipan (old testament) na tumatalakay sa tao - sa kanyang pinagmulan, sa kanyang layunin, at sa kanyang destinasyon.
- Sa loob ng di na halos mabilang na henerasyon, ito ang naging sanggunian ng tao hinggil sa katuturan ng kanyang pagkabuhay.
- Dito rin hinahanap ng tao ang mga panuntunang dapat niyang sundin upang mabigyan ng katuturan ang kanyang pagkabuhay sa daigdig na ito.
Basically..
Ang mga doktrina ng Bibliya ay nakakahubog nang malaki sa katauhan ng tao at laganap ang impluwensya nito sa buong mundo na kung saan iba’t iba ang linggwahe ng mga lipunan sa iba’t ibang parte nito.
Mga dahilan kung bakit naiiba ang Bibliya sa karaniwan sa larangan ng pagsasaling-wika.
- Anopa’t ang kasiyahang nahahango sa Bibliya ay nasasalig sa tibay ng pananampalataya o paniniwala ng isang nilalang sapagkat ang relihiyon ay hindi pang-inte lektuwal Kundi pang-emosyon. Tinatanggap ng isang Kristyano ang mga doktrina ng kanyang relihiyon nang hindi na niya itinatanong kung bakit. (happiness gained from the text is based the strength of ones faith bc religion is emotional not intellectual; A Chritian accepts its doctrines without question)
- Di-mapasusubaling kataasan ng uri ng pagkakasulat nito. (unquestionable quality of writing)
- Nangangailangan ang isang tagasaling-wika ng Bibliya ng ibayong pag-iingat at pambihirang kakayahan sa pagsasalin sapagkat bawat salita o lipon ng mga salita, lalo na ang mga idyoma, ay nangangailangan ng masusing pag-aaral at paglilirip tungkol sa tunay na diwang nakapaloob sa teksto. (requires extra care and exceptional skills to be translated because each word or group of words, especially idioms, requires a thorough study and interpretation of the true meaning contained in the text)
Ang Bibliyang kinagisnan natin, gaya ng pagkakaalam natin, kahit sa anong wika nasusulat, ay isang ______. Ang orihinal na manuskrito o teksto nito ay sinasabing _________.
salin
wala na
Ang nakatalang kauna-unahang teksto ng _______________ _______ na nasusulat sa wikang __________ ng _______ ay naging laganap noong mga _______ ______, A.D.
Matandang Tipan
wikang Aramaic ng Ebreo
unang siglo
Mga salin ng Bibliya:
1. ni ________ sa wikang Griyego noong ikatlong siglo (300 A.D.) na nakilala sa tawag na ____________
2. ni ________ sa wikang Latin noong ikaapat na siglo (400 A.D.) na nakilala sa tawag na ________
- Origen; Septuagint
- Jerome; Vulgate
isa sa iilan-ilang kinikilalang pinakamahusay na tagasaling-wika sa Bibliya noong kanyang kapanahunan
Jerome
Tatlong dinakilang salub ng Bibliya
- Jerome - Latin
- Luther - Aleman
- Haring James - Ingles (ng Inglatera na lalong kilala sa taguring Authorized Version)
Ang gumawa ng kauna-unahang salin sa Ingles ng Bibliya
John Wycliffe (ika-14 na siglo)
1. 1st ver - 1382
2. 2nd ver - 1390 na inedit ni John Purvey
(1526) Isa ring nagsalin ng Bibliya sa Ingles buhat sa wikang Griyego sataluotaman ni Erasmus.
William Tyndale
(1530) Lumitaw na salin buhat sa Ebreo ni ____________
Pentateuch
Sa katotohanan ay hindi natapos ni Tyndale ang kanyang pagsasalin ng Matandang Tipan. Ito ay ipinagpatuloy ni ______ __________ na gumamit ng sagisag-panulat na ________ ________.
Makaraan ang dalwang taon, ito ay nirebisa ni _________ __________
John Rogers = Thomas Matthew
Richard Taverner
Nagkaroon ng __________ noong 1538 na ang lahat ng simbahan ay dapat magkaroon ng isang Bibliya upang magamit ng lahat. Upang matugunan ang pangangailangang ito ay muling nirebisa ni _____________ ang Bibliya ni Matthew. Ang nirebisang Bibliya na naging popular nang mahabang panahon sapagkat ito’y nagtataglay ng mga ________.
kautusan
Coverdale
Salmo (Psalms)
Lumitaw noong 1560. Ang dakilang ___________ _______ na isinagawa nina ___________ _______________ at ______ _______ atbp upang makatulong sa pagpalaganap ng __________________.
Geneva Bible
William Whittingham at John Knox
Protestantismo
Ang Geneva Bible ay itinaguri ding __________ _______ dahil sa bahaging sumusunod sa ________ ___, ___: “and they sowed __________ leaves together and made themselves ________.”
Breeches Bible
Genesis III, 7
fig-tree leaves, breeches
ang unang Bibliya ay nakilala sa tawag na
Douai Bible
Ang ___________ _______ (new testament) ay nalathala diumano sa Rheims noong _______, at ang ___________ _______ (old testament) naman ay noong _______.
Bagong Tipan - 1582
Matandang Tipan - 1609
Noong 1603, si _________ ________ ay nagdaos ng isang _____________ na dinaluhan ng mga arsobispo at iba pang pari sa __________. __________ ______ arsobispo at pari ang hinirang ni Haring James upang bumuo ng _____ na siyang gagawa ng isang salin ng Bibliya na higit na maayos kaysa mga naunang salin.
Haring James
kumperensya
Hampton
apatnapu’t pitong (47)
lupon
Ang ginamit ng lupon bilang pinakasaligang salin
Bishop’s Bible
Naging panuntunan ng lupon, batay sa kagustuhan ni Haring James, na ang kanilang isasagawang pagsasalin ay kailangang maging _________ sa orihinal na diwa at kahulugan ng ____________________.
Dito nga nakilala ang tinatawag na __________ ________ na naging malaganap at popular at waring hindi malalampasan pang ibang susunod na salin habang ang wikang Ingles ay buhay.
matapat
Banal na kasulatan
Authorized Version
Subalit tulad din naman ng mga unang salin, ang Autorized Version ay tumanggap din ng mga puna habang lumalakad ang panahon kayat noong 1870 ay nagmungkahi si _______ _____________ na rebisahin ang nasabing salin. Tumagal ng labinlimang taon ang pagrebisa sa Autorized Version. Noong 1881 ay inilimbag ang nirebisang salin nito na nakilala sa tawag na _________ __________ ________.
Obispo Winchester
English Revised Version
Marahil, hangat may relihiyon ang mga Kristyano ay hindi mapuputol ang mga pagsasalin sa Bibliya, lalo na kung isasaalang-alang natin ang kalikasan ng tao— _________ _________ at laging naghahangad na _______________________________.
walang kasiyahan (never satisfied)
higit na mabuti kaysa dati
May mga pangkat, halimbawa, na nagsasagawa ng pagsasalin sa Bibliya na walang ibang nag-uudyok kundi ang kagustuhang ______________. Sila’y naniniwala na ang mga naunang salin ng Bibliya ay kakikitaan ng _______________ _____ at ______________ ________ dahil marahil sa hindi gaanong maunawaan ang tunay na kahulugan ng orihinal.
Ang mga iyon sa kanila, ay maaaring iwasto sa kasalukuyan dahil sa _____________________ ng karunungan ng tao at pagkakaroon ng mga _______________ ____________na nagagamit sa pag-aaral sa mga relika ng unang panahon. Kaya ngat may mga pagsasaling-wika na ang tanging layon ay ang ____________ ang mga maling pagpapakahulugan sa diwa ng ilang bahagi ng orihinal.
magsaliksik (research)
napakaraming mali
malalabong bahagi
mabilis na pag-unlad
makabagong instrumento
maiwasto
Limitasyon ng pagsalin ng Bibliya
- May kahirapang magkaroon ng mapagbabatayang orihinal na bersyon na teksto sa wikang Ebreo (difficulty in having a reliable original text version in the Hebrew language)
- napasasakamay ng mga tagapagsalin ay hindi na mga orihinal kundi mga salin na rin ng salin ng salin at ang mga ito’y karaniwang nagkakaiba-iba ng pakahulugan sa ilang bahagi ng Bibliya (translators have in their hands no longer originals but translations of translations of translations and these usually have different meanings in some parts of the Bible)
Ang __________________ maituturing na pinakahuling salin ng Bibliya sa taong 1970 na inilimbag ng ____________________________.
Ito ay 20 taong pinagtiyagaang ihanda ng itinuturing ng simbahang ___________ na pinakadalubhasang pangkat ng mga tagasalingwika at mga iskolar.
The New English Bible
Oxford University Press
Orthodox
