Wirusy Flashcards
Jakie cechy diagnostyczne pozwalają odróżnić wirusy od bakterii:
cechy wirusów:
- bezwzględne pasożytnictwo - namnażanie tylko wewn. gospodarza
- małe rozmiary (20-300nm)
- 1 rodzaj kwasu nukleinowego w genomie (DNA (zazwyczaj 2n) lub RNA (zazwyczaj 1n))
- antybiotyki nie działają (brak metabolizmu)
- obecność białka wiążącego receptor (kapsyd/osłonka)
- brak struktur typowo kom. np. rybosomów
cechy zmienności wirusa grypy:
- dryf genetyczny (przesuniecie Ag) - MUTACJE PUNKTOWE - powszechne i częste
- skok Ag - WYMIANA SEGMENTÓW GENOMU - pandemie
- rekombinacje genetyczne np. włączanie niewirusowego RNA do genomu wirusa
Diagnostyka CMV
● Izolacja wirusa: -materiał kliniczny: mocz, popłuczyny z gardła, krew, wydzielina szyjki macicy; - zakażenia hodowli komórkowych pochodzenia ludzkiego, efekt cytopatyczny po 2-3 tygodniach;
● Wykrywanie antygenu pp65: IF;
● Wykazanie wirusowego DNA: PCR;
● Badanie serologiczne: ELISA, OWD;
● Wykazanie wielojądrzastych komórek olbrzymich z wtrętami w: ślinie, komórkach osadu moczu, pośmiertnie w komórkach rożnych narządów;
Opisz wirus grypy
- rodzina: Ortomyksowirusy
- kuliste/owalne, jednoniciowe RNA
- 80-120nm
- osłonka z wypustkami HA i NA
- białka zewnętrzne M i NP
- 8 podtypów antygenowych HA i 10 NA
Markery w diagnostyce HBV
okres intubacji - HBsAg
ostra choroba - HBsAg, anty HBc IgM
wczesna rekonwalescencja: anty HBc IgM
późna rekonwalescencja: anty-HBs, anty HBc IgG
w przewlekłym WZW typu B: HBsAg(+)>6mies.
HAV
Rodzina Picornaviridae
Średnica wirionu [nm] 27
Kwas nukleinowy RNA
Okres wylęgania [dni] 15-49
Wirus w kale, zakażenia fekalno-oralne +
Zakażenie przez krew, drogą płciową rzadko
Zakażenie okołoporodowe i wertykalne -
Zakażenie rodzinne +
Nosicielstwo (przewlekłe) -
Ryzyko przewlekłego zapalenia wątroby, marskości wątroby, pierwotnego raka wątroby -
Szczepionka +
Występowanie w Polsce +
Przebieg zakażenia U dzieci do 6 r.ż. bezobjawowe (90%), rzadko żółtaczka, objawy dyspeptyczne i grypopodobne;
U starszych głównie objawowe, w 70% żółtaczka
Czas trwania choroby 2-3 tygodnie u dzieci;
3-6 miesięcy u dorosłych
HBV
Rodzina Hepadnaviridae
Średnica wirionu [nm] 42
Kwas nukleinowy DNA
Okres wylęgania [dni] 28-160
Wirus w kale, zakażenia fekalno-oralne -
Zakażenie przez krew, drogą płciową +
Zakażenie okołoporodowe i wertykalne +
Zakażenie rodzinne +
Nosicielstwo (przewlekłe) +
Ryzyko przewlekłego zapalenia wątroby, marskości wątroby, pierwotnego raka wątroby +
Szczepionka +
Występowanie w Polsce +
Przebieg zakażeniaa)ostre zakażenie
bezobjawowe- częściej niż objawowe, może wystąpić podwyższona aktywność enzymów wątrobowych;
objawowe;
Z żółtaczką: po okresie objawów wstępnych pojawia się żółtaczka, bilirubinuria, podwyższona aktywność AspAT i AlAT; bezżółtaczkowe: złe samopoczucie, brak apetytu, podwyższona aktywność enz. wątrobowych, czasem bilirubinemia i ciemne zabarwienie moczu;
b) Utajone zakażenie - utrzymywanie się DNA HBV w hepatocytach i czasem w surowicy krwi, ujemne HBsAg, w jądrach zakażonych komórek jest kowalentnie domknięty, kolisty DNA HBV; reaktywacja wirusa w stanach immunosupresji;
c) Przewlekłe - Przetrwałe zakażenie HBV, HBs Ag w surowicy >6 m-cy, zmiany martwiczo-zapalne; z wiekiem spada ryzyko przejścia zapalenia w zakażenie przewlekłe (noworodki 90%, dorośli do 10%);
Czas trwania choroby Bardzo różnie
Co to szczepionka atenuowana i w jakich chorobach bakteryjnych jest stosowana?
Szczepionka atenuowana –szczepionka stworzona z sztucznie wychodowanych patogenów o małej wirulencji z zachowaną pełno immunogennością; patogeny są żywe, ale niezdolne do wywołania choroby, natomiast przeciwciała na nie powstają
Przykład: BCG – atenuowany szczep Mycobacterium bovis stosowany jako szczepionka w zapobieganiu gruźlicy.
odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna, żółta goroączka
Co to efekt cytopatyczny?
replikacja wirusa --> zahamowanie transkrypcji RNA i syntezy białek gospodarza -->toksyczny wpływ białek wirusa -->zmiany morfologiczne i degeneracyjne komórki Total destruction Subtotal destruction Focal degeneration Swelling and clumping Foamy degeneration Syncytium Inclusion bodies
Metody diagnostyki Rotavirusa.
- metoda referencyjna - wykazywanie wirionów w kale (ME)
- wykrywanie Ag w kale
- metoda immunoenzymatyczna
- aglutynacja lateksu opłaszczonego przeciwciałami
- testy immunochromatograficzne
- elektroforeza RNA w żelu poliakrylamidowym
- techniki molekularne: detekcja i typowanie G i P
Budowa HIVa
- retrowirus
- budowa kulista
- 2 jednakowe, pojedyncze (niekomplementarne) nici RNA
- białkowo-lipidowa osłonka z glikoproteinami: gp41 i gp120
- enzymy: odwrotna transkryptaza, integraza i proteaza
- 2 typy: HIV-1 i HIV-2
Jakimi drogami dostają się wirusy do OUN + przykłady
- Drogą gałązek nerw. - wzdłuż nn. obwodowych - wirus wścieklizny, Herpes B czy polio
- Drogą nerwu ocznego – wirus HHV,
- Drogą krwionośną – po wiremii lub w komórkach krwi – pikornawirusy (w makrofagach), LCM (Lymphocytic choriomeningitis), wirus świnki, CMV (limfocyty)
Opisz białka powierzchniowe wirusa grypy
1) HA – hemaglutynina – aglutynuje erytrocyty
- kieruje adsorbcję wirusa do receptora komórki
- warunkuje integrację z receptorem, penetrację i odpłaszczenie
- czynnik wirulencji
2) NA – neuraminidaza – hamuje nieswoiste inhibitory w otoczeniu wirusa
- upłynnia śluz degradując kwas sialowy
- Udział w uwalnianiu wirusów potomnych
Powikłania po różyczce w czasie ciąży
- niska masa urodzeniowa
- zaburzenia rozwojowe: wady serca i naczyń, wady narządów wzroku (małoocze, zaćma), mikrocefalia, głuchota, opóźnienie rozwoju psychicznego
- hepatosplenomegalia
- zapalenie wątroby, opon i mózgu
- później: cukrzyca, problemy z tarczycą, postępujące zapalenie mózgu
profilaktyka: szczepionka atenuowana MMR
Diagnostyka wirusa grypy
● materiał kliniczny (pobrany do 48h od objawów) : wymazy z gardła, nosa; wydzielina dróg oddechowych
● Izolacja wirusa : na zarodku kurzym/ hodowla komórkowa
● ELISA/ IF do wykrywania wirusa bezpośrednio w materiale klinicznym lub po namnożeniu (Ag)
● Wykazanie poziomu przeciwciał w OZHA
● RT-PCR różnicowanie wirusów A i B, identyfikacje typów HA 1,2,3 (badanie referencyjne potwierdzające zakażenie); jest najdokładniejsze, wynik 1-6h
Budowa wirusów DNA
Wirion - pojedyncza aktywna jednostka wirusa
- kapsyd - płaszcz białkowy, okrywa kwas nukleinowy; zbudowany z łańcuchów białkowych (kapsomerów)
- kwas nukleinowy niesie informację genetyczną niezbędną do replikacji oraz koduje białka strukturalne (kapsomery) i ewentualnie enzymy (np. odwrotną transkryptazę).
Kwas nukleinowy +kapsyd = nukleokapsyd.
Kwas nukleinowy może być pojedynczy albo podwójny.
Opcjonalna osłonka lipidowa i wirusów uwalniających się przez pączkowanie - frgament bł. komórki gospodarza
Wyróżnia się dwa jej rodzaje symetrii przestrzennej wirusów:
- symetrię kubiczną, 20 jednakowych trójkątnych ścianek
- symetrię helikalną, śrubowato zawinięty nukleokapsyd;
Etapy replikacji wirusów w komórce gospodarza
- ADSORPCJA
○ na komórce setki receptorów
○ po wniknięciu wirusa kom. odporna na zakażenie innymi ( interferencja) - WNIKANIE
○ endocytoza - wirus wpukla się z receptorem
○ fuzja - wirus traci osłonkę, wnika nukleokapsyd - ODPŁASZCZENIE
○ zostaje sam kwas nukleinowy - EKLIPSA
○ transkrypcja, translacja, replikacja genomu
○ efekty cytopatyczne
○ różne okresy trwania - DOJRZEWANIE
○ tworzenie zakaźnego wirionu : NAGIE - w jądrze/cytoplazmie ; INNE - przechodzą przez błonę i tworzą osłonkę - UWALNIANIE
○ pączkowanie - wirusy osłonkowe
○ liza komórki - wirusy nagie
Co to jest okres latencji i 3 przykłady wirusów, które przechodzą okres latencji.
Latencja wirusów – mechanizm obronny wirusa, jego genom znajduje się w postaci episomalnej lub zintegrowanej z genomem komórki, stadium utajone - kom. dzieląc się namnaża również wirusa, może trwać nawet dziesiątki lat, wirus w tym czasie jest niewykrywalny i nieszkodliwy, np. papillomawirusy, herpeswirusy (EBV, HCMV, HHV3)
Sposoby przenoszenia choroby cytomegalii
a) zakażenia egzogenne: ● kropelkowa ● kontakt z zakażonymi wydzielinami ● seksualna ● okołoporodowa ● zakażenie wrodzone ● mlekiem zakażonej matki ● jatrogenna
b) zakażenia endogenne (reaktywacja latentnej postaci wirusa)
● w okresie ciąży
● po przeszczepie narządu
● w wyniku wielokrotnych transfuzji
● u osób z niedoborami immunologicznymi (m. in. w AIDS)
Objawy wścieklizny u człowieka
● U ludzi dominują uczucie mrowienia wokół miejsca pokąsania, gorączka, ból potylicy, zmęczenie.
● Możliwe halucynacje i torsje.
● Widoczne mimowolne skurcze mięśni (konwulsje), ślinotok, światłowstręt, wodowstręt.
● Śmierć następuje po około 1 tyg. od wystąpienia objawów. Śmierć w wyniku skurczowego stanu mięśni.
Zakażenia oportunistyczne w AIDS.
Zakażenie oportunistyczne – endogenne zakażenie charakterystyczne dla osobników o obniżonej odporności (u człowieka głównie spowodowane przez AIDS), ale także wskutek immunosupresji (przy transplantacjach) oraz przy stosowaniu antybiotyków (niszczenie flory fizjologicznej). Czynnikiem tych zakażeń są głównie patogeny uznawane do niedawna za niechorobotwórcze (np. zakażenia florą rezydentną).
- bakteryjne powtarzające się zapalenia płuc
- nawracająca bakteriemia wywołana przez Salmonelle
- gruźlica
- rozsiane mykobakteriozy
- kandydozy
- zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jiroveci
- histoplazmoza pozapłucna
- kokcydioidomykoza pozapłucna
- kryptokokoza pozapłucna
- zakażenia HSV
- cytomegalia (poza wątrobą, śledzioną i węzłami chłonnymi)
- PML
- nowotwory: mięsak Kaposiego, chłoniaki
Swoiste i nieswoiste sposoby zapobiegania WZW A
uodparnianie bierne: podanie ludzkiej gammaglobuliny - zapobieganie lub łagodzenie przebiegu zakażenia przez 3-6 miesięcy
szczepionka: zabity wirus
higiena: izolacja chorych, usuwanie nieczystości, dezynfekcje, kontrola ujęć wody
HBV profilaktyka swoista i nieswoista
Bierne uodparnianie - stosowanie swoistej gammmaglobuliny u osób:
- narażonych bezpośrednio na zakażenie
- noworodków urodzonych przez matki HBsAg(+)
- utrzymujących kontakty płciowe z zakażonym partnerem
Szczepienia:
- Szczepinki rekombinowane
- noworodki, dawkowanie 0,1,6
- z wagą urodzeniową <2000g, dawkowanie 0,1,2,12
Jakie jednostki chorobowe występują przy uaktywnieniu się wirusa varicella zoster?
- ospa wietrzna: wysypka (superinfekcja skóry), płuc lub kości; powikłania w OUN (ataksja móżdżkowa, zapalenie mózgu, opon, pop. zap. rdzenia), zapalenie płuc, stawów, trombocytopenia
- półpasiec: reaktywacja wirusa z okolic tylnych korzeni nn. rdzenia lub czuciowych zwojów nerw. - neuralgia, zapalenie opon i mózgu, półpasiec oczny i uszny, neurogenna dysfunkcja pęcherza moczowego, porażenie zwieraczy moczowych i odbytu, półpasiec uogólniony
