Bakterie Flashcards
Mikroyologia
Cechy wspólne bakterii z rodziny enterobacteriacae.
a. Najczesciej wystepujace mikroorganizmy w klinice
b. ich środowiskiem naturalnym jest przewód pokarmowy
c. krótkie pałeczki z zaokrąglonymi końcami
d. Nie wytwarzaja przetrwalnikow
e. względne beztlenowce -szybko rosnące
f. Niektore wytwarzaja otoczki - np. K. pneumoniae
g. Niektore sa ruchliwe - perytrychalne
h. Fermentują glukoze
i. Sa katalazo dodatnie i oksydazo ujemne
j. Redukuja azotany do azotynow
k. Posiadaja bardzo skomplikowana budowe antygenowa: (antygen somatyczny O, rzęskowy H i otoczkowy K)
l. Wydzielaja bakteriocyny
m. Agar MacConkeya jest ważnym podłożem różnicującym
Choroby wywoływane przez S. aureus
Zakażenia skórne Zakażenia głębokie Choroby od toksyn
Liszajec Zapalenie szpiku i kości Zatrucia pokarmowe
Zapalenie mieszków włosowych Zapalenie płuc Zapalenie złuszczające skóry (SSSS)
Czyrak Ostre zapalenie wsierdzia Zespół wstrząsu toksycznego (TSS)
Jęczmień Zapalenie stawów
Ropnie i czyrak mnogi Posocznica, bakteriemia
Zanokcica Ropnie narządów wewn.
Zapalenie opon mózg.
Zapalenie żył
Według jakich zasad powinno się prawidłowo pobierać krew na badanie bakteriologiczne?
● Przygotować jałową strzykawkę i igły lub system próżniowy, sterylne rękawiczki, zestaw do odkażania skóry oraz płynne podłoża do hodowli bakterii tlenowych i beztlenowych, ogrzane do temp. 37 stopni.
● Przed pobraniem upewnić się, że butelki z podłożem nie wykazują jakichkolwiek oznak uszkodzenia i rozkładu.
● Założyć stazę i ocenić palpacyjnie przebieg żyły, następnie zdezynfekować ręce i nałożyć jałowe rękawiczki.
● Starannie zdezynfekować skórę w miejscu wkłucia i wkłuć się do żyły po wyparowaniu środka dezynfekcyjnego - nie dotykać zdezynfekowanego miejsca.
● 1-5 ml od dziecka, 10-20 od dorosłego
● Miejsce wkłucia zakleić jałowym opatrunkiem.
● system otwarty - najpierw nanieś próbkę do butelki beztlenowej zamknięty system - pierwszą należy pobrać butelkę tlenową.
● Po dodaniu krwi do podłoża należy dokładnie wymieszać. Unikać zbędnych czynności (np. przelewania do probówek itp.)
● Należy dokładnie zapoznać się z przepisami dotyczącymi posługiwania się stosownym podłożem lub systemem hodowli krwi.
● Chronić przed ochłodzeniem, do lab. w ciągu 48 h
Metody diagnostyczne krętka bladego.
Bezpośrednie (ze zmiany pierwotnej lub wezła ch. obok):
-badanie mikroskopowe w ciemnym polu widzenia (trudno odróżnić od innych krętków)
-barwienie srebrem - preparaty sekcyjne
-badanie immunofluorescencyjne - bardziej czułe, w przypadku podejrzenie kiły i ujemnych wyników badań serologicznych
Pośrednie:
-testy serologiczne (Ig na bakterie)
-nieswoiste (przesiewowe) - VDRL, USR, RPR - wynik potwierdza się testami krętkowymi
-swoiste
Co to jest zakażenie oportunistyczne i kiedy może do niego dojść?
zakażenie oportunistyczne – wywołane przez mikroorganizmy należące do
prawidłowej flory fizjologicznej np. S. epidermidis
-stan niedoboru immunologicznego (spadek odporności, immunosupresja, antybiotyki)
-leczenie antybakteryjne,
-urazy przenikające na skutek wypadków lub zabiegów chirurgicznych np. pooperacyjne ropnie brzuszne, pourazowe zapalenie otrzewnej
Opisz budowę ściany komórkowej bakterii Gram+
-worek mureinowy (nawet 40 warst)
-błonowe kw. lipotejcholowe - zakotwiczone w błonie cytoplazmatycznej
-błonowe kw. tejcholowe ściany komórkowej związane kowalencyjnie z mureiną
-białka związane z ścianą kom. (białko A, czynnik CF, białko wiążące fibronektynę, białko M)
bł.cytoplazmatyczna+białka PBP +kw.tejcholowe i lipotejcholowe + peptydoglikan(20-80 um)
Jak prawidłowo pobierać mocz na badanie bakteriologiczne?
-mocz należy oddać do jałowego pojemnika
-mocz z środkowego strumienia, z pierwszej porannej mikcji
-przed oddaniem moczu należy umyć zewn. narządy płciowe
-próbkę trzeba dostarczyć do laboratorium jak najszybciej (1-2 godzin), ew. można przechowywać do 4h w temp 4-8 stopni
Jeżeli pobieramy z cewnika to bezpośrednio po jego wymianie, odkażając wcześniej wejście cewnika i odrzucając pierwszą porcje moczu. Można też pobrać z nakłucia nadłonowego.
Opisz czynniki zjadliwości Staphylococcus aureus
Enzymy:
Katalaza - H202 –>H2O + O2
Koagulazy – krzepnięcie osocza
„Clumping factor”(CF-czynnik) - zlepianie kom. w obecności osocza
Hialuronidaza – hydroliza kw. hialuronowego
Leukocydyna – toksyczna na neutrofile
Lipazy
Hemolizyny - liza erytrocytów, uszkodzenie płytek
DNA-za – niszczenie kw. nukleinowych
Penicylinaza - oporność na penicylinę
Białka:
BiałkoA – blokuje fagocytozę
Toksyny:
Enterotoksyny gronkowcowe – zatrucia pokarmowe
Toksyna epidermolityczna - pęcherze, SSSS, liszajec
Toksyny zespołu wstrząsu toksycznego 1 i 2 - wstrząs toksyczny
Toksyna pirogenna - gorączka
W jakich stadiach przebiega borelioza?
-zmiana skórna-rumień wędrujący, w ciągu kilku tygodni od momentu ukłucia przez kleszcza (u 25-50%). Migracja krętków w skórze.
•chłoniak limfocytarny skóry – rzadko, niebolesna zmiana występująca na płatku ucha, sutku bądź mosznie.
•Objawy nieswoiste przypominają grypę: złe samopoczucie, uczucie zmęczenia, bóle głowy, gorączka, dreszcze, sztywność karku, bóle mięśni i stawów.
•U osób nieleczonych mogą pojawić się objawy ze strony ukł. nerwowego i/lub ukł. krążenia, we wczesnym stadium choroby i po długim czasie od zakażenia. W późnym stadium choroby może dochodzić do zapalenia stawów.
•Zmiany przewlekłe: zanikowe zapalenie skóry, zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne z uszkodzeniem OUN lub obwodowego UN manifestujące się zapaleniem nerwu twarzowego.
•Zaburzenia pamięci i funkcji poznawczych.
•Leczenie: wczesną formę boreliozy leczy się doustnie amoksycyliną, doksycykliną lub cefuroksymem
•Neuroboreliozę oraz postać obejmującą mięśnie szkieletowe leczy się długo podając dożylnie penicylinę G lub ceftriakson
Co to jest Miano Coli?
Miano mikroorganizmów – najmniejsza objętość badanego materiału, w którym znajduje się przynajmniej jedna żywa komórka mikroorganizmu wskaźnikowego. Wyznaczamy stopień skażenia dzięki temu.
Powszechnie używa się miano coli, gdyż tej bakterii jest najwięcej w ludzkim kale + ma długą żywotność. Miano to najmniejsza objętość wody w której znajdziemy bakterię.
Normy dla wody pitnej:
● studziennej > 50 cm³
● wodociągowej > 100 cm³
Choroby wywoływane przez Clostridium
C.perfringens Zgorzel gazowa, zatrucie pokarmowe, bakteriemia, zakażenie tkanek miękkich Egzotoksyny, enterotoksyna (sporulacja)
C. tetani
laseczka tężca Tężec miejscowy, tężec mięśni głowy, tężec uogólniony Tetanospazmina (neurotoksyna), szczepienie anatoksyną
C. botulinum Botulizm (np. zatrucie jadem kiełbasianym), botulizm niemowląt (miód) Egzotoksyna –botulina, 9 rodz., A-F neurotoksyny
C. difficile Rzekomobłoniastezapalenie okrężnicy, biegunka poantybiotykowa CytotoksynyA i B, toksyna binarna
Jakie reakcje patologiczne wywołuje endotoksyna bakteryjna?
Lipopolisacharyd składa sie z :
- Antygenu O
- Rdzenia wielocukrowego
- Lipid A
LPS odpowiada za:
- wytwarzanie i sekrecje cytokin
- IL 1 i TNF alfa powodują zwiększoną syntezę prostaglandyny E2 w podwzgorzu co powoduje gorączkę
- agregacje i rozpad trombocytów
- Aktywacja czynnika VII - wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
- spadek ciśnienia
- wstrząs septyczny
- Wstrząs endotoksyczny
- Jest pirogenikiem
- Aktywuje makrofagi
- Aktywuje dopelniacz
- Zwiększa agregacje plytek
- Obniża ciśnienie krwi
- Zwiększa ilosc interferonu
- Powoduje nekrozę tkanek
- Przedwczesne urodzenia i poronienia
Metody diagnostyki gruźlicy utajonej.
- próba tuberkulinowa TST (NTP) - utrudniona, gdyż determinanty antygenowe białek zawartych w tuberkulinie są obecne w większości pratków, włącznie z M.bovis BCG.
- nowoczesne testy immunologiczne IGRA - ocena in vitro uwalniania IFN-gamma przez lim.T w obecności swoistych dla M.tuberculosis rekombinowanych antygenów ESAT-6 i CFP-10. Sprawdzanie uwalniania IFN-gamma:
1) ELISA - pomiar stężenia
2) ELISPOT - określenie liczby limfocytów uwalniających IFN-gamma
Sposoby wymiany materiału genetycznego bakterii.
Koniugacja bakterii – horyzontalny transfer genów, przekazywanie DNA w postaci plazmidu, wymiana genów między baketriami, możliwość nabycia nowych cech, z użyciem pili koniugacyjnych, bakterie łączą się fizycznie, a potem rozłączają, proces wieloetapowy
Transformacja – jest to proces wnikania DNA do komórek (na przykład fragmenty
DNA z nieżywych osobników)do komórek może wnikać tylko DNA z bakterii blisko spokrewnionych, w przeciwnym przypadku zostanie rozpoznany przez enzymy degradujące DNA i zniszczony
Transdukcja – przekazywanie DNA bakteryjnego pomiędzy komórkami przez wirusy
bakteryjne (bakteriofagi)
-zakażenie lizogenne - bakterie zyskują nowy zestaw genów należących do profagów, zdarza się, że chorobotwórcza jest tylko bakteria zakażona wirusem (posiada gen kodujący toksynę lub adhezynę)
-przekazanie materiału genetycznego innej bakterii, który przez pomyłkę trafił do kapsydu bakteriofaga
Co to jest posiew redukcyjny i w jakim celu się go stosuje?
Posiew redukcyjny - laboratoryjna metoda hodowania bakterii. Posiew po wieloboku. Przeprowadza sie go na podlozu stalym (agarowe lub Davies’a. Umożliwia wyizolowanie czystego szczepu danego gatunku bakterii (wzrost bakterii w postaci pojedynczych kolonii).
Podaj rodzaje podłóż i wymień przykłady.
ZE WZGLĘDU NA KONSYSTENCJE : płynne, półpłynne (0,3% agaru), stałe (agar).
ZE WZGLĘDU NA SKŁAD I FUNKCJE: proste, wzbogacone, specjalne, wybiórcze, różnicujące, transportowe, transportowo-wzrostowe.
PRZYKŁADY: Lowensteina-Jensena(wybiórcze prątki gruźlicy), MacConkeya (wybiórczo-różnicujące Enterobacteriaceae), Chapmana(wybiórczo-różnicujące gronkowce)
Opisz krótko diagnostykę helicobacter.
Diagnostyka
o Materiał: wycinki błony śluzowej żołądka
o Zakrzywione, mikroaerofilne pałeczki, hodowla 5 dni, podłoża wzbogacone
o Wysoka aktywność ureazy – oddechowe testy ureazowe
o Testy PCR ( próbki z kału)
o Różnice w składzie kwasów tłuszczowych wykorzystywane do różnicowania podtypów techniką
chromatografii cieczowo-gazowej
o Badania serologiczne
Wymień choroby wywoływane przez S. Pyogenes
Zakażenia pierwotne:
Zapalenie migdałków podniebiennych i gardła – angina paciorkowcowa
Paciorkowcowe ropne zapalenie skóry - liszajec
Róża – zapalenie tkanki łącznej z zajęciem węzłów chłonnych
Gorączka połogowa
Zakażenie tkanek głębokich
zapalenie martwicze powięzi (paciorkowcowa zgorzel hemolityczna)
Płonica (szkarlatyna)
Zakażenie ucha środkowego, zatok, płuc, bakteriemia
Paciorkowcowy zespół wstrząsu toksycznego
Nieropne następstwa choroby:
Gorączka reumatyczna
Ostre paciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek
Napisz trzy rodzaje testów stosowanych, aby zbadać lekooporność bakterii.
Metoda jakościowa – dyfuzyjno-krążkowa (Kirby-Bauera)
Lekowrażliwość oznaczana przy pomocy bibułowych krążków nasączonych antybiotykiem o odpowiednim stężeniu, krążki nakładane są na posiany szczep bakteryjny. Wielkość strefy zahamowania wzrostu bakterii jest proporcjonalna do stopnia wrażliwości bakterii na dany antybiotyk. Metoda prosta i tania, głównie do bakterii szybkorosnących, wynik po 18 h.
Metoda ilościowa – seryjnych rozcieńczeń w podłożu płynnym
Pozwala wyznaczyć minimalne stężenie antybiotyku, które hamuje wzrost bakterii (MIC). Przygotowywane są kolejne rozcieńczenia antybiotyku w podłożu płynnym, a następnie wprowadzana jest zawiesina bakterii. Głównie w systemach zautomatyzowanych, Inkubacja 18h w 37 st C.
Metoda ilościowo-jakościowa – gradientowo-dyfuzyjna, paskowa
Łączy cechy dwóch pozostałych. Polega na umieszczeniu plastikowego paska nasączonego wzrastającymi stężeniami antybiotyku na podłożu agarowym z posianym szczepem bakterii. Wokół paska, z którego uwalniany jest antybiotyk powstaje strefa zahamowania w kształcie elipsy, a granica strefy przecinająca pasek wyznacza MIC.
Stosowane też metody molekularne, tj. PCR
Czym się różni ciałko elementarne od ciałka siateczkowatego u chlamydii?
Ciałko elementarne
· to pierwsza postać chlamydii w cyklu życiowym,
· gruba ściana kom.
· ma ono zdolność do adhezji do powierzchni wrażliwych komórek,
· wnikania na drodze fagocytozy,
· jest odpowiedzialne za inicjowanie zakażenia (formy inwazyjne)
· Średnica 0,2-0,4 mikrometry
· Nieaktywne metabolicznie
· Brak zdolności rozmnażania
· Przeżywa poza kom. gospodarza
Ciałko siateczkowate
· to druga forma,
· cienka, przepuszczalna ściana kom.
· nieinfekcyjne
· powstaje wewnątrz fagosomu,
· ma ono zdolność do namnażania się przez podział,
· aktywne metabolicznie
· Rozmiar 0,8-1 mikrometr
· Tylko wewnątrzkomórkowa postać
Z podziałów ciałka siateczkowatego powstają ciałka elementarne (ok 10-1000), są one uwalniane na zewnątrz komórki gospodarza.
Budowa ściany komórkowej Gram -.
Ściana komórkowa bakterii Gram-ujemnych składa się z :
● peptydoglikanu -> mureina; dwucząsteczkowa warstwa-> cienka ściana, ale dwie błony komórkowe zewnętrzna i wewnętrzna.
● fosfolipidów
● białek
● LPS-lipopolisacharydu - charakterystyczny tylko dla bakterii Gram-ujemnych; heteropolimer złożony z Lipidu A(dwucukier glukozaminylowy, kwasy tłuszczowe) , oligocukru rdzeniowego(kwas ketodeoksyoktonowe, fosfoetanoloamina, heproza, glukoza, N-acetyloglukozoamina) i wielocukru swoistości antygenowej O(łańcuchy z powtarzających się specyficznych gatunkowo cukrów: galaktoza, mannoza, abekwoza).
Opisz barwienie metodą Gramma.
● Zabarwienie fioletem krystalicznym - komórki bakteryjne gram-ujemne oraz gram-dodatnie zabarwiają się identycznie.
● Dodanie płynu Lugola (jodyna) powoduje reakcję fioletu z jodem. Powstaje barwny kompleks. Bakterie Gram (-) jak i Gram(+) mają zabarwienie fioletowe.
● W kolejnym etapie następuje wypłukiwanie akoholem kompleksu barwnego z przestrzeni między warstwami w ścianie komórkowej. W bakterii gram-ujemnej wypłukanie zachodzi, ponieważ ściana zbudowana jest z 1-2 warstw i barwnik nie jest uwięziony w przestrzeniach między nimi. W bakterii gram-dodatniej alkohol nie jest w stanie wypłukać kompleksu fioletu krystalicznego z jodem, gdyż jest on uwięziony iędzy warstwami ściany komórkowej. Po wypłukaniu bakterie Gram(-) są bezbarwne, a bakterie Gram(+) nadal są fioletowe.
● Dodatkowo barwi się bakterie fuksyną, następuje zmiana barwy komórek gram-ujemnych, stają się one różowe, a bakterie gram-dodatnie nadal są fioletowe.
W jakich środowiskach, grupach wiekowych występuje mycoplasma pneumoniae.
● Grupa wiekowa: młodzi ludzie i dzieci w wieku szkolnym - 5-15 lat.
● Przenoszona drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni głównie w szkołach, przedszkolach, internatach (brak ściany komórkowej powoduje zmniejszoną przeżywalność pozaustrojową tej bakterii).
Chorobotwórczość Shigella
● Zapalenie żołądka i jelit (gastroenteritis), nie przenikają do krwi. Początkowo wodnista biegunka przechodząca po 1-2 dniach w skurcze brzuszne (może być obecny krwawy stolec)
● S.sonnei - większość infekcji w krajach rozwiniętych,
● S.flexneri - w krajach rozwijających się,
● S.dysenteriae - odpowiedzialna za ostrą postać choroby –czerwonkę bakteryjną
O pobieraniu materiału do badań bakteriologicznych, gdy pacjent ma mieć kurację antybiotykową - jakie są zasady.
Materiał należy pobrać przed rozpoczęciem antybiotykoterapii lub w jej trakcie (jeśli to konieczne), należy zastosować odpowiednie podłoża np. wymazówkę transportową z węglem aktywnym oraz pobrać materiał tuż przed podaniem następnej dawki antybiotyku.
Profilaktyka przeciwgruźlicza
- Szczepionka BCG
- Unikanie znalezienia się w grupie podwyższonego ryzyka: nosiciele HIV/chorzy na AIDS, bezdomni, chorujący na cukrzycę, przewlekle niedożywieni, narkomani, po 65 roku życia, z przewlekłymi chorobami płuc, zażywający leki immunosupresyjne.
Zasady stosowane w transporcie materiałów do badań bakteriologicznych
Materiał biologiczny bez płynów konserwujących bądź dezynfekujących powinien trafić jak najszybciej do laboratorium. W razie konieczności transportu/przechowywania, materiał powinien być przewożony:
1) W stałej temperaturze 36st. C(krew, płyny ustrojowe)
2) w temp. ok. 4st. C(wymazy, mocz, popłuczyny oskrzelowe- w sytuacji, gdy staramy się nie doprowadzić do namnożenia kolonii bakteryjnych.
-kiedy wiemy, że nie dostarczymy moczu do laboratorium na czas to możemy wykorzystać pojemniki z kwasem borowym, który stabilizuje florę bakteryjną.
Transport powinien się odbywać w kontenerach zabezpieczających przed rozbicie, przedziurawieniem bądź odkręceniem się pojemnika