Wiek XX / XXI

Question 1

1914 -1918 I wojna światowa

Answer 1

1914 Początek I wojny światowej. Większość działań wojennych jest przeprowadzana na froncie wschodnim, który wejdzie w skład przyszłej niepodległej Polski.

Question 2

1914 utworzenie Polskiej Organizacji Wojskowej przez Józefa Piłsudskiego

Question 3

11 listopada 1918 - odzyskanie niepodległości przez Polskę

Answer 3

1918 11 listopada ogłoszono niepodległość Polski. Józef Piłsudski zostaje Naczelnikiem Państwa. Granice państwa są jeszcze niestabilne, toczą się walki o tereny sporne z Ukrainą, Niemcami, Litwą i Czechosłowacją. W 1920 roku ma miejsce tzw. cud nad Wisłą, kiedy to wojska polskie powtrzymują marsz oddziałów bolszewickich pod Warszawą. Polska zajmuje rozległe terytoria na kresach wschodnich, okupuje Wilno i przejmuje jedną z części austriackiego Śląska (pozostała część Śląska zostaje przyłączona do Czechosłowacji).

Question 4

1919 Uchwalenie Małej Konstytucji

Question 5

1919-1921 Wojna polsko-bolszewicka

Question 6

12-25 sierpnia 1920 Bitwa warszawska (Cud nad Wisłą)

Answer 6

.

Question 7

1921 Konstytucja Marcowa

Answer 7

1921 Konstytucja marcowa. Polska zostaje ustanowiona republiką (do 1926 roku). Podejmowane są liczne reformy skarbu, rozwija się górnictwo na Śląsku i powstaje pierwszy polski port w Gdyni. Sytuacja polityczna jest nadal niestabilna: pierwszy prezydent Polski – Gabriel Narutowicz – zostaje zastrzelony w Warszawie w 1922 roku, w 1926 roku Józef Piłsudski przeprowadza zamach stanu.

Question 8

1926 Przewrót majowy

Question 9

1939 zerwanie przez Niemcy paktu o nieagresji z Polską, wybuch II wojny światowej

Answer 9

1939 1 września atakiem niemieckim na Westerplatte rozpoczyna się II wojna światowa, a 17 września wojska radzieckie przekraczają wschodnią granicę Polsce, anektując tereny kresów. Jest to konsekwencja paktu Ribbentrop-Mołotow zawartego 23 sierpnia między hitlerowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim. W wyniku kampanii wrześniowej Polska traci niezależność.

Question 10

1940 -1945 powstanie i działalność Polskiego Państwa Podziemnego

Answer 10

..

Question 11

1943 Powstanie w getcie warszawskim

Answer 11

1943 Powstanie w getcie warszawskim (19 kwietnia) – heroiczny, lecz skazany na niepowodzenie, zryw powstańczy Żydów polskich. W konsekwencji wiele osób trafia do obozów koncentracyjnych w Treblince i Oświęcimiu. Pierwotnie w getcie zamknięto 450 000 osób, stopniowo ludność żydowską wywoziono do obozów koncentracyjnych w Treblince i Oświęcimiu. Powstanie przeżywa zaledwie trzysta osób, zaś getto warszawskie zostaje zrównane z ziemią.

Question 12

1 sierpnia 1944 - wybuch Powstania Warszawskiego

Answer 12

1944 Powstanie warszawskie (1 sierpnia – 2 października). Jego głównym celem jest wyzwolenie stolicy spod władzy Niemców i zdobycie suwerenności. Powstanie zostaje stłumione, Warszawa obrócona w gruzy, a powojenny polski rząd tworzą komuniści zależni od Związku Radzieckiego.

Question 13

1945 - zakończenie II wojny światowej, bezwarunkowa kapitulacja III Rzeszy

Answer 13

1945Armia Czerwona wkracza na teren Polski. Rząd emigracyjny powraca z Londynu, jednakże Polska znajduje się pod radziecką dominacją. W wyniku przesunięcia granic Polski na zachód Polacy z dawnych kresów Rzeczpospolitej włączonych do Związku Radzieckiego zostają przesiedleni na tereny poniemieckie (Wrocław, Gdańsk, Szczecin).

Question 14

1947-1956 okres stalinizmu w Polsce

Question 15

1955 W odpowiedzi na powstanie NATO zostaje podpisany Układ Warszawski, porozumienie wojskowe państw Europy Środkowej i Wschodniej (NRD, Polska, Czechosłowacja, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Albania) pozostających pod wpływem Związku Radzieckiego. W tym samym roku zakończono budowę Pałacu Kultury i Nauki, symbolu stalinizmu.

Question 16

1956

Answer 16

1956 W Poznaniu wybuchają strajki i manifestacje robotników przeciwko władzom. Po śmierci Stalina (1953) i w związku ze zmianami w ZSRR następuje zmiana polityki wewnętrznej w Polsce (odwilż gomułkowska).

Question 17

1978

Answer 17

1978 6 października, kardynał krakowski, Karol Wojtyła, zostaje wybrany papieżem i przyjmuje imię Jan Paweł II. Jest pierwszym papieżem spoza Włoch od XV wieku. Jego pontyfikatowi przyświeca idea bliskości kościoła i człowieka, ochrony życia poczętego i godności jednostki ludzkiej. W czasie swojej misji apostolskiej odbywał wiele zagranicznych pielgrzymek.

Question 18

1980 powstanie NSZZ Solidarność

Answer 18

1980 Strajki w Gdańsku zapoczątkowują falę manifestacji w całym kraju. Założony w Stoczni Gdańskiej NSZZ Solidarność utożsamia dążenia Polaków do uzyskania swobód politycznych i ekonomicznych. Organizacja ta błyskawicznie zyskuje zwolenników (w szczytowym momencie liczy 10 mln członków). Jej przywódca, Lech Wałęsa, z zawodu elektryk, otrzymuje w 1983 roku Pokojową Nagrodę Nobla.

Question 19

13 grudnia 1981 - Wprowadzenie stanu wojennego w Polsce

Answer 19

1981 13 grudnia generał Wojciech Jaruzelski wprowadza stan wojenny. Zostaje zarządzona godzina policyjna, ograniczeniu ulegają prawa obywatelskie, wojsko kontroluje wszelkie formy działalności obywateli. Jak później będą tłumaczyć władze komunistyczne, stan wojenny miał zapobiec interwencji zbrojnej w Polsce przez pozostałe państwa Układu Warszawskiego.

Question 20

1989 Obrady Okrągłego Stołu, koniec rządów komunistycznych

Answer 20

1989 Obrady Okrągłego Stołu. Partia komunistyczna zezwala na wolne wybory, które wygrywają kandydaci bloku solidarnościowego. W rządzie zasiadają wyłącznie przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego. Tadeusz Mazowiecki zostaje pierwszym niekomunistycznym premierem Polski. Rok później Lech Wałęsa wygrywa wybory prezydenckie. Sprawuje władzę tylko jedną kadencję, w 1995 roku nowym prezydentem zostaje Aleksander Kwaśniewski (wywodzący się z partii SLD), który odchodzi ze stanowiska dopiero w 2005 roku, po maksymalnym dopuszczalnym konstytucjnie czasie sprawowania prezydentury. W listopadzie 2005 roku zastępuje go Lech Kaczyński (wywodzący się z partii prawicowej).

Question 21

1991 Rozwiązanie Układu Warszawskiego. Oficjalny koniec zimnej wojny.

Question 22

12 marca 1999 - wstąpienie Polski do NATO

Question 23

1 maja 2004 - wstąpienie Polski do Unii Europejskiej

Answer 23

2004 1 maja Polska staje się członkiem Unii Europejskiej. Trudno dziś ocenić przyszłość Polski w strukturach europejskich. Polska odgrywała ważną rolę w historii Europy i w jakimkolwiek kierunku będzie podążać Unia, nasz kraj powinien wpływać na kształtowanie porządku na Starym Kontynencie

Question 24

2005 - śmierć Jana Pawła II

Answer 24

2005 2 kwietnia, po długiej chorobie, umiera Jan Paweł II. Pomimo licznych sugestii i spekulacji do końca nie ustępuje z funkcji. Za pontyfikatu Jana Pawła II nastąpują ogromne zmiany w Watykanie, a także w postrzeganiu osoby papieża zarówno przez społeczność katolicką, jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. W pogrzebie Ojca Świętego na Placu Św. Piotra uczestniczy ok. 300 tysięcy wiernych oraz 200 prezydentów i premierów, a także przedstawiciele wszystkich religii świata, w tym duchowni islamscy i żydowscy. Następca Jana Pawła II, Benedykt XVI, zezwala na natychmiastowe rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Karola Wojtyły