Średniowiecze Flashcards
966 - Chrzest Polski
Mieszko I (pierwszy władca polski) przyjmuje chrzest i poślubia księżniczkę czeską – Dobrawę. Jest to pierwszy krok w chrystianizacji pierwotnie pogańskiego narodu polskiego
972 - Bitwa pod Cedynią
Bitwa pod Cedynią – starcie zbrojne stoczone 24 czerwca 972 między wojskami księcia polskiego Mieszka I a margrabiego Marchii Łużyckiej Hodona, wspomaganego przez możnowładcę Zygfryda von Walbeck. Wyprawa była prywatnym przedsięwzięciem możnowładców niemieckich, niezgodnym z wcześniejszymi traktatami Mieszka I z Ottonem I. Bitwa stanowiła jedyny większy epizod najazdu Hodona na Pomorze Zachodnie.
997 - do Gniezna przybył czeski misjonarz św. Wojciech; jego życiową misją była chrystianizacja pogańskich Prusów. Zginął śmiercią męczeńską
Św. Wojciech, biskup praski, podejmuje misję chrystianizacji plemion pruskich zamieszkujących północną część kraju. Z jego inicjatywy powstaje Gdańsk. Zabity podczas pełnienia misji, zostaje ogłoszony pierwszym polskim świętym. Jego prochy otoczone zostały szczególnym kultem i spoczęły w Gnieźnie, gdzie 3 lata później ustanowiono pierwsze arcybiskupstwo.
1000 - Zjazd w Gnieźnie
Zjazd gnieźnieński – inaczej nazywany też synodem gnieźnieńskim. Była to pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu św. Wojciecha, a także spotkanie z księciem Polski Bolesławem w ówczesnej stolicy państwa – Gnieźnie
1025 - Bolesław Chrobry, pierwszy koronowany król Polski
1025 Bolesław Chrobry zostaje koronowany na pierwszego króla polskiego, dzięki wsparciu Ottona III, cesarza rzymskiego narodu niemieckiego. Dowodem dobrych stosunków między obu władcami był zorganizowany w 1000 roku zjazd gnieźnieński.
1038 - 1050
1038 – 1050Poznań i Gniezno zostają spustoszone przez księcia czeskiego, który pragnie pragnie zdobyć relikwia Świętego Wojciecha. Kazimierz Odnowiciel przenosi dwór królewski do Krakowa.
1109 - Obrona Głogowa
W 1109 roku król Niemiec, Henryk V najechał na Polskę. Oficjalną przyczyną wojny polsko‐niemieckiej była interwencja w sprawie wygnanego z Polski Zbigniewa, brata Bolesława Krzywoustego. Władca Niemiec zażądał ponadto uznania zwierzchności Niemiec, płacenia trybutu oraz wydzielenia Zbigniewowi części ziem polskich.
Bolesław Krzywousty odnosi liczne zwycięstwa nad oddziałami niemieckimi, w wyniku których do Polski zostają przyłączone Śląsk i Pomorze. Do jego programu politycznego będzie się odwoływał rząd polski po II wojnie światowej, domagając się zwrotu ziem zachodnich jako pierwotnie polskich.
1138 - śmierć Bolesława Krzywoustego - początek Polski dzielnicowej.
Zgodnie z testamentem Bolesława Krzywoustego seniorem został najstarszy syn Bolesława, Władysław II zwany później Wygnańcem. Oprócz dzielnicy senioralnej otrzymał on też Śląsk. Mieszkowi III Staremu przypadła Wielkopolska, Bolesław IV Kędzierzawy uzyskał Mazowsze i Kujawy, Henryk Sandomierski – ziemię sandomierską, a wdowa po Krzywoustym – ziemię łęczycką, która po jej śmierci miała zostać włączona do dzielnicy senioralnej. Kazimierz Sprawiedliwy nie został wymieniony w testamencie, bo prawdopodobnie urodził się już po śmierci Krzywoustego
1226 - sprowadzenie Krzyżaków do Polski przez księcia mazowieckiego Konrada
Konrad Mazowiecki sprowadza do Polski Zakon Krzyżacki. Początkowo mają oni pomóc w podbiciu pogańskich Prusów. Z czasem Krzyżacy rosną w potęgę, ich obecność w kraju zaczyna zagrażać bezpieczeństwu Polski.
1241 - najazd Tatarów, bitwa pod Legnicą
1241 Mongołowie najeżdżają Polskę (po zniszczeniu Kijowa i Rusi), siejąc spustoszenie w południowej części kraju. Dopiero na Śląsku udaje się powtrzymać ich ekspansję
1327 początek wojny z Zakonem Krzyżackim
W 1327 roku Władysław Łokietek zaatakował ziemię chełmińską. W odwecie połączone siły krzyżacko-czeskie (król Czech Jan Luksemburski był sojusznikiem zakonu) wkroczyły do ziemi dobrzyńskiej i na Mazowsze. Tak zaczął się konflikt mający trwać aż do 1332 roku i nazwany „pierwszą wielką wojną” Polski z zakonem.
1331 - bitwa pod Płowcami - zwycięstwo Polski nad Krzyżakami
Bitwa stoczona 27 września 1331 na polach wsi Płowce pomiędzy wojskami Władysława Łokietka a oddziałami zakonu krzyżackiego pod wodzą komtura krajowego chełmińskiego Otto von Lauterberga, marszałka zakonu Dietricha von Altenburga i wielkiego komtura Ottona von Bonsdorfa.
Bitwa bardzo wzmocniła morale wojsk polskich i zrobiła ogromne wrażenie na ówczesnym społeczeństwie polskim. Przeświadczenie o triumfie wojsk polskich podkreślał uroczysty wjazd Władysława Łokietka do Krakowa z wziętym do niewoli w bitwie komturem Henrykiem Reussem von Plauen i 40 innymi jeńcami.
1333 - koronacja Kazimierza III Wielkiego w katedrze wawelskiej w Krakowie
1333 Na tronie Polski zasiada Kazimierz Wielki, którego rządy rozpoczynają złoty okres w historii polskiego średniowiecza. Jemu zawdzięczamy rozbudowę Wawelu oraz powstanie pierwszej polskiej uczelni wyższej – Uniwersytetu w Krakowie, założonego w 1364 roku.
(Akademia Krakowska nigdy nie zapomniała roli królowej Jadwigi i króla Władysława Jagiełły, cow 1818 r.uznano oficjalnie nadając uczelni nową nazwę, Uniwersytet Jagielloński, podkreślając w ten sposób znaczenie odnowicieli uniwersytetu.)
1335 zjazd w Wyszehradzie monarchów Czech, Węgier i Polski w celu rozstrzygnięcia sporu z Krzyżakami
Wspólne określenie dwóch spotkań królów Polski (Kazimierza Wielkiego), Czech (Jana Luksemburczyka) i Węgier-Chorwacji (Karola Andegaweńskiego), które odbyły się w listopadzie 1335 i latem 1338 lub 1339 roku.
Celem pierwszego zjazdu z 1335 było rozstrzygnięcie przynależności państwowej Pomorza Gdańskiego i Kujaw oraz sporu między Janem Luksemburskim i Kazimierzem Wielkim o koronę polską. W sprawie Pomorza i Kujaw sąd arbitrażowy władców Czech i Węgier wydał wyrok, na mocy którego Zakon miał zatrzymać Pomorze i ziemię chełmińską, a zwrócić Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską. Natomiast w sprawie sporu o koronę Jan Luksemburski, król Czech i Polski, zażądał od Kazimierza III, króla Polski (Krakowa), 20 000 kop groszy praskich. Kazimierz zaakceptował te warunki i tym samym stał się niekwestionowanym władcą Polski. Doszło również do zawarcia polsko-czesko-węgierskiego sojuszu przeciw Habsburgom.
W okresie między zjazdami Kazimierz starał się o postawienie Krzyżaków w stan oskarżenia przed sądem papieskim.
1343 - zawarcie pokoju w Kaliszu między Kazimierzem Wielkim a Zakonem Krzyżackim
8 lipca 1343 roku w Kaliszu Kazimierz III Wielki zawarł z Zakonem Krzyżackim pokój wieczysty. W zamian za zrzeczenie się praw do ziemi chełmińskiej, michałowskiej i Pomorza Gdańskiego, Kazimierz III Wielki odzyskał od zakonu krzyżackiego Kujawy i ziemię dobrzyńską. Ziemie wymienione w traktacie były przyczyną toczącego się od kilkudziesięciu lat konfliktu z Krzyżakami.
1385 - Unia w Krewie z Litwą
Unia w Krewie wyznacza nowy kierunek polityki polskiej. Królewstwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie jednoczą się przeciw wspólnemu wrogowi – Zakonowi Krzyżackiemu. Na czele obu państw staje monarcha z dynastii Jagiellonów, który wybiera na swoją stolicę Kraków.
Na mocy tego układu ówczesny wielki książę litewski Władysław Jagiełło wraz ze swoim dworem przyjął chrzest, a po zawarciu małżeństwa z Jadwigą zasiadł na tronie polskim. W ten sposób doszło do zawarcia unii personalnej między Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim.
15 lipca 1410 - bitwa pod Grunwaldem
1410 Na polach pod Grunwaldem stoczono największą w historii średniowiecznej Europy bitwę między siłami Zakonu Krzyżackiego a zjednoczonymi oddziałami polsko-litewskimi. Potęga Krzyżaków zostaje ostatecznie złamana.
Jedna z największych bitew w historii średniowiecznej Europy (pod względem liczby uczestników), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny między siłami zakonu krzyżackiego pod dowództwem wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena, a połączonymi siłami polskimi i litewskimi pod dowództwem króla Polski Władysława II Jagiełły i wielkiego księcia litewskiego Witolda.
1409 –1411 wojna z Zakonem Krzyżackim zakończona I pokojem w Toruniu
Pokój toruński – traktat pokojowy zawarty 1 lutego 1411 na wiślanej wyspie Kępa Bazarowa w Toruniu, między Polską i Litwą a Krzyżakami, kończący tzw. wielką wojnę z lat 1409–1411.
1444 - bitwa pod Warną
Starcie zbrojne, które miało miejsce 10 listopada 1444 roku między oddziałami polsko-węgierskimi oraz innymi wojskami koalicji antytureckiej pod dowództwem króla polskiego i węgierskiego Władysława III Warneńczyka i wojewody siedmiogrodzkiego Jana Hunyadyego a wojskami tureckimi pod dowództwem sułtana Murada II. Imperium Osmańskie odniosło zwycięstwo. Ponad połowa wojsk polsko-węgierskich została zgładzona, a w bitwie zginął sam król Władysław III Warneńczyk. Po bitwie nie odnaleziono ciała polskiego monarchy ani jego zbroi.
1454 –1466 wojna trzynastoletnia z Zakonem Krzyżackim
stoczona w latach 1454–1466 wojna między państwem zakonu krzyżackiego a Koroną Królestwa Polskiego, rozpoczęta na skutek poparcia przez Polskę powstania Związku Pruskiego przeciwko zakonowi krzyżackiemu, zakończona zwycięstwem Królestwa Polskiego i II pokojem toruńskim.
Wojna trzynastoletnia przyspieszyła proces rozkładu zakonu krzyżackiego, pozwoliła polskiej szlachcie uzyskać daleko idące przywileje i decydującą rolę w Królestwie Polskim kosztem osłabienia mieszczaństwa oraz doprowadziła do emancypacji Gdańska i stworzyła podstawy szybkiego rozwoju tego miasta
- Emancypacja jest to proces, który prowadzi do równości społecznej, wolności politycznej i realnej możliwości jednostki na postęp
1466 - II pokój w Toruniu
1466 Pokój między Polską a Zakonem Krzyżackim zostaje przypieczętowany traktatem w Toruniu, na mocy którego Polska zyskuje Prusy i Gdańsk.
Królestwo Polskie odzyskało Pomorze Gdańskie z Gdańskiem (jako Prusy Królewskie), ziemię chełmińską i ziemię michałowską. Polska uzyskała też Warmię i Powiśle z Żuławami, a w ich obrębie miasta pruskie, m.in. Malbork i Elbląg.
