Wiek XVI-XVIII Flashcards
1525 - Hołd pruski - Albrecht Hohenzollern składa hołd lenny Zygmuntowi I Staremu / Sekularyzacja Zakonu Krzyżackiego - przekształcenie w Prusy Książęce (traktat krakowski)
Hołd pruski miał miejse 1525 roku w Krakowie - bezpośrednio po zawarciu dwa dni wcześniej traktatu krakowskiego, w wyniku którego Prusy Zakonne zostały przekształcone w Księstwo Pruskie będące lennem Królestwa Polskiego. Był to jeden z dwunastu hołdów pruskich w historii Polski.
Sekularyzacja zakonu krzyżackiego to proces, który miał miejsce w XVI wieku, polegający na przekształceniu zakonu rycerskiego w świeckie państwo. W przypadku zakonu krzyżackiego, który pierwotnie był zakonem rycerskim mającym na celu prowadzenie działań zbrojnych i działalność religijną na ziemiach pogańskich, sekularyzacja oznaczała przejście jego terytoriów i majątków w ręce świeckiego władcy.
W następnym stuleciu król polski zezwala na połączenie Prus i Brandenburgii, które w przeciągu dwóch wieków urosną do rangi mocarstwa.
1543 Przewrót kopernikański
W dziele De Revolutionibus Mikołaj Kopernik przedstawia swoją teorię heliocentryczną głoszącą, że to Ziemia obraca się wokół Słońca, a nie odwrotnie, jak powszechnie uważano w średniowieczu. Ta rewolucyjna teoria została później potwierdzona przez Galileusza.
Około 1550
Ok. 1550 Gdańsk liczy więcej niż 30 000 mieszkańców, Kraków – 15 000 mieszkańców, Poznań – 5 000 mieszkańców, Wrocław (znajdujący się w tym czasie wraz ze Śląskiem pod panowaniem czeskim) – 20 000 mieszkańców. Warszawa jest na razie tylko małym miasteczkiem na Mazowszu. Wymiana handlowa koncentruje się głównie w Wolnym Mieście Gdańsku, przy czym podstawowym towarem eksportowym jest zboże – żyto (70%), natomiast bydło i futra stanowią 30% eksportu. Jedynie w Gdańsku produkuje się meble, zegary, piece itp.
1569 - Unia lubelska z Litwą
1569 Unia lubelska. Z połączenia ziem Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstaje największe mocarstwo w Europie, w skład którego weszła także Ukraina
Unia Lubelska zawarta została pomiędzy Królestwem Polskim i Wielkim Księstwem Litewskim na Sejmie w Lublinie. Była to unia realna. Została przyjęta 28 czerwca, a podpisana 1 lipca 1569 roku. Król Zygmunt II August podpisał ją 4 lipca 1569. W jej wyniku powstało państwo zwane Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Wspólny był monarcha,, sejm, waluta i polityka zagraniczna. Odrębny skarb, urzędy, wojsko i sądownictwo. W chwili zawarcia unii terytorium Rzeczypospolitej wynosiło około 800 tysięcy kilometrów kwadratowych.
Unia lubelska to porozumienie z 1569 r., łączące Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie, w wyniku którego powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów posiadająca jednego wspólnego monarchę, wspólny parlament i wspólną walutę. Unia lubelska była na tle ówczesnej Europy unikalnym przykładem demokratycznego połączenia dwóch państw, które doprowadziło do pokojowego i otwartego współistnienia dwóch narodów o różnych tożsamościach etnicznych i religijnych.
1573 - Konfederacja warszawska / pierwsza wolna elekcja
Konfederacja warszawska została przyjęta 28 stycznia 1573 roku na sejmie konwokacyjnym. Gwarantowała ona pokój pomiędzy wyznawcami różnych religii i zapewniała wszystkim mieszkańcom Rzeczpospolitej równouprawnienie bez względu na to, jaką wyznawali wiarę. Jej uchwalenie miało zarazem daleko większe znaczenie, niż wolność religijna.
Wybór nowego monarchy Rzeczypospolitej Obojga Narodów po śmierci ostatniego króla z dynastii Jagiellonów, Zygmunta II Augusta.
11 maja 1573 roku prymas Uchański nominował na króla Polski i wielkiego księcia Litwy Henryka Walezego, a 16 maja, po zaprzysiężeniu przez poselstwo francuskie artykułów henrykowskich oraz paktów konwentów, marszałek wielki koronny Jan Firlej proklamował Walezego królem. Koronacja odbyła się 21 lutego 1574 roku.
1587 - koronacja Zygmunta III Wazy
Po śmierci króla Stefana Batorego rozpoczęła się wolna elekcja w podwarszawskiej Woli, w wyniku której nowym królem został Zygmunt III Waza.
Zygmunt III Waza, syn króla Szwecji Jana III Wazy, zasiada na tronie Polski. Przenosi stolicę państwa do Warszawy ze względu na jej dogodne położenie w centrum kraju.
1596 - Unia brzeska - połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dokonane w Brześciu Litewskim w 1596 roku. Część duchownych prawosławnych i wyznawców prawosławia uznała papieża za głowę Kościoła i przyjęła dogmaty katolickie, zachowując bizantyjski ryt liturgiczny.
Następstwami unii brzeskiej były podział społeczności prawosławnej na zwolenników unii – unitów i przeciwników – dyzunitów oraz wzrost niechęci wiernych prawosławnych do Polski i polskości
1605 - bitwa pod Kircholmem
1610
1610 Car rosyjski zostaje pokonany przez Polaków w bitwie pod Kłuszynem. W obliczu klęski bojarzy detronizują cara i wybierają na swojego władcę królewicza polskiego – Władysława IV. Jest to apogeum potęgi Rzeczpospolitej. Wkrótce Polska poniesie olbrzymie wydatki na wojny z Kozakami, Szwedami i Turkami, które zrujnują wielkie połacie kraju.
1618 - 1648 wojna trzydziestoletnia
1627 bitwa morska pod Oliwą
1620 Klęska pod Cecorą
1629 rozejm w Altmarku
1652 Zostaje wprowadzona zasada liberum veto przyznająca każdemu z posłów na Sejm prawo do zrywania obrad i unieważniania podjętych uchwał jednym głosem. Ten symbol nieograniczonej wolności szlacheckiej będzie w praktyce uniemożliwiał sprawne funkcjonowanie Sejmu.
1655 Potop szwedzki
1655 Potop szwedzki. Karol X zajmuje Kraków i Warszawę, która staje się polem zaciętych walk (ginie ok. 80% mieszkańców). Punktem zwrotnym w wojnie jest bohaterska obrona Częstochowy, która uratowała się podobno dzięki interwencji Matki Boskiej. Madonna Częstochowska została koronowana Królową i Patronką Polski. Ostatecznie pokój polsko-szwedzki zawarto w Oliwie w 1660 roku.
