Węglowodany/Lipidy Flashcards
1
Q
Węglowodany
A
-Związek organiczny zbudowany z węgla, wodoru i tlenu
- zawiera grupy aldehydowe/ketonowe i hydroksylowe
- główne źródło energii w procesach metabolicznych (np. glukoza)
- materiał budulcowy u roślin i zwierząt
- Dzielą się na mono-, oligo- i polisacharydy
2
Q
Monosacharydy
A
- cukry proste
- Aldozy/Ketozy
- dobrze rozpuszczalne w H20
- Osmotycznie czynne
- Odczyn obojętny
- Triozy 3C (np. Aldehyd glicerynowy - pośredni produkt fotosyntezy)
- Pentozy 5C (Ryboza - budulec RNA/Deoksyryboza - budulec DNA)
Heksozy 6C - (Glukoza, fruktoza, galaktoza)
3
Q
Oligosacharydy
A
- kilkocukry
- kilka (2-10) mono- połaczone wiązaniem O-glikozydowym
- właściwości podobne do mono-
- Sacharoza, laktoza, maltoza
4
Q
Polisacharydy
A
- wielocukry
- nierozpuszczalne w H2O
- brak aktywności osmotycznej
- Glikogen, skrobia, celuloza
5
Q
Ryboza
A
- Monosacharyd - Pentoza 5C
- składnik k. nukleinowych (DNA/RNA)
- Nośnik energii (składnik ATP) i elektronów
6
Q
Deoksyryboza
A
- Monosacharyd - Pentoza 5C
- Składnik nukleotydów i k. nukleinowych (DNA/RNA)
7
Q
Glukoza
A
- Monosacharyd - Heksoza 6C
- Produkt fotosyntezy/chemosyntezy
- substrat oddychania tlenowego
- froma transportu cukrów u zwierząt
8
Q
Fruktoza
A
- Monosacharyd - Heksoza 6C
- przekształca się w glukozę - funkcja energetyczna
9
Q
Galaktoza
A
- Monosacharyd - Heksoza 6
- budulec laktozy
- forma utleniona - składnik związków pektynowych
10
Q
Sacharoza
A
- Oligosacharyd (glukoza+fruktoza)
- f. transportowa cukrów w roślinach
- f. zapasowa cukru u roślin (burak cukrowy, trzcina cukrowa)
11
Q
Laktoza
A
- Oligosacharyd (glukoza+galaktoza)
- f. odżywcza - składnik mleka ssaków
12
Q
Maltoza
A
- Oligosacharyd - (glukoza+glukoza)
- produkt trawienia skrobii i glikogenu
- f. wabiąca - w pyłku i nektarze niektórych roślin
13
Q
Skrobia
A
- Polisacharyd (amylaza + amylopektyna <-glukoza)
- f. zapasowa u roślin
14
Q
Glikogen
A
- Polisacharyd (rozgałęziona glukoza)
- f. zapasowa u zwierząt i grzybów (mięśnie, wątroba)`
15
Q
Celuloza
A
- Polisacharyd (nierozgałęziona glukoza)
- główny składnik ściany komórkowej roślin i protistów roślinopodobnych
16
Q
Lipidy
A
- Tłuszczowce
- Grupa związków organicznych niepolarnych o właściwościach hydrofobowych
- rozpuszczalne w roz. organicznych (benzyna, aceton, eter)
- mniej gęste niż H2O - warstwa lipidowa
- Magazynowanie energii
- składnik błony kom.
- Udział w przesyłaniu sygnałów
17
Q
Tłuszcze właściwe
A
- t. proste
- glicerol + k. tłuszczowe
- tłuszcze stałe - z nasyconych k. tłuszczowych; prosta budowa; stan stały; tkanka tłuszczowa u zwierząt: f. ochronna, termoizolacyjna, zapasowa
- tłuszcze ciekłe - z nienasyconych k. tłuszczowych; złożona budowa; stan ciekły; u roślin w nasionach i tkance spichrzowej: f. zapasowa
18
Q
Woski
A
- estry alkoholi monohydroksylowych i k. tłuszczowych
- f. ochronna: ludzki naskórek, anty-przegrzanie i nadmierne parowanie u roślin
- f. izolacyjna: ptasie pióra, sierść ssaków (lanolina u owiec)
- f. budulcowa: plastry miodowe
19
Q
Tłuszcze złożone
A
- Estry glicerolu i k.tłuszczowego (hydrofobowy ogon) i hydrofilowa głowa (cz. ampifatyczna)
1. Fosfolipidy - reszta fosforanowa; tworzą podwójne warstwy lipidowe -> podstawa błon komórkowych
2. Glikolipidy - cukier; tworzą glikokalis na powierzchni błony kom.; występuje obficie w tkance nerwowej
20
Q
Steroidy
A
- Lipidy izoprenowe
- złożona pierścieniowa struktura z zpolimeryzowanego izoprenu
- zaliczane fo lipidów ze względu na hydrofobowe właściwości
- nadają roślinom gorzki smak
- Steroidy + g. -OH - Sterole: zoosterole (cholesterol) i fitosterole (sitosterol)
21
Q
Cholersterol
A
- Zoosterol>Sterol>steroid+OH>lipidy izoprenowe
- f. stabilizująca/budulcowa: składnik zwierzęcych błon cytoplazmatycznych i osłonek włókien nerwowych
- Prekursol syntezy soli żółciowych, hormonów płciowych i wit. D
- Nadmiar cholesterolu może prowadzić do miażdżycy i chorób serca
