Week 8 Flashcards
Wat is nierfunctie?
GFR
Wat zijn symptomen van nierziekte?
-Oedeem (verstoring zoutbalans)
-Dyspnoe
-Vermoeidheid
-Misselijkheid
Hoeveel voorurine wordt er dagelijks geproduceerd?
180 L
Welke processen vinden in de nefronen plaats?
-Filtratie
-Reabsorptie (25% ATP verbruik lichaam)
-Secretie (stoffen actief getransporteerd van bloed naar lumen)
-Excretie (wat het lichaam verlaat)
Welk gevolg heeft nierinsufficientie nog meer?
De patient krijgt te maken met veel andere problemen/ziektes zoals cardiovasculaire ziektes
Hoe wordt nierfunctie gemeten?
GFR=creatinineklaring= volume bloedserum (mL/min) dat door de nieren wordt ontdaan van creatinine. Creatinine is een afvalproduct van spiermetabolisme en de productie is constant bij gelijke spiermassa. Het wordt alleen uitgescheiden door de nieren
Wat is een normale nierfunctie?
100-120 mL/min (100%)
Klachten pas rond 30 mL/min
Wat is proteinurie?
Eiwit in de urine, wat een kenmerk is van nierziekte. Het is een semi-kwantitatief onderzoek met een dib stickje
Wat is de functie van hemodialyse?
Het kan 15 ml/min van de nierfunctie vervangen. Bloed gaat van arm-> pomp-> dialyser-> arm
Wat zijn de beperkingen van hemodialyse voor de patient?
▪ 3 maal 4-5 uur per week dialyse
▪ Vochtbeperking 500 - 750 ml per dag
▪ Eiwit beperking, Na+, K+ en fosfaat beperking
▪ Bloeddruk verlagende medicatie
▪ Fosfaat binders, Vitamine B-C-D, bloedverdunners, EPO
Hoeveel van de nierfunctie kan door een donornier vervangen worden?
60/70 ml/min
Waar wordt een donornier geplaatst en waarom?
Bij de lies geplaatst, oude nier blijft zitten. Dit is een makkelijkere operatie en de urineleider is niet lang genoeg om in het geheel mee te transplanteren
Welke risico’s blijven aanwezig na een niertransplantatie?
Er is een grotere kans op:
-Infecties
-Tumoren
-Kwaadaardige aandoeningen
Wat zijn de functies van de nier?
▪ Uitscheiden van water (ADH)
▪ Uitscheiden van “gifstoffen” (GFR en secretie)
▪ Stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen (EPO)
▪ Regulatie zuurbase balans (uitscheiding H+ / reabsorbtie en productie bicarbonaat)
▪ Regulatie Na / K uitscheiding (RAAS)
▪ Regulatie bloeddruk
▪ Rol in de botstofwisseling (en Ca / Fos balans) (Vit D)
Hangen de regulatie van H2O balans en Na+ balans samen?
De regulaties zijn apart van elkaar
Hoe heten de regulaties van H2O en Na+
H2O: osmoregulatie
Na+: volume regulatie
Hoe wordt een verstoring in het pH gecompenseerd?
Compensatie renaal: langzaam, volledig
Compensatie ventilatie: snel, niet volledig
Wat is osmoregulatie?
H2O regulatie
->Na concentratie mmol/L
->Osmolaliteit
Wat is volume regulatie?
Na hoeveelheid mmol
Bloeddruk
Waneer vindt volume contractie plaats?
Bij een laag effectief circulerend volume:
->Activatie RAAS
->Verhoogd ADH aanmaak
->Verlaagd ANP stimuleert ook ADH aanmaak
->Sympatische activatie zorgt voor vasoconstrictie
Benoem 3 b-sympathicolytica
Propanolol
Atenolol
Metoprolol
Benoem 2 ACE remmers
Captopril
Enalapril
Benoem 1 renine remmer
Aliskiren
Benoem 1 angiotensine-antagonist
Losartan
Benoem 2 thiazidediuretica
Hydrochloorthiazide
Chloorthalidon
Benoem 2 lisdiuretica
Furosemide
Bumetanide
Benoem 2 kaliumsparende diuretica
Triamtereen
Spironolacton
Benoem 2 overige Ca-antagonisten
Verapamil
Diltiazem
Benoem 2 dihydropyridine Ca-antagonisten
Amlodipine
Nifedipine
Wanneer is er sprake van polyurie?
> 3 L/dag
Welke typen diabetes mellitus zijn er?
Onvoldoende productie van insuline
▪Type I Diabetes
▪Vaak bij kinderen (juveniel)
Behandeling met insuline
Insuline resistentie
▪Type II Diabetes
▪Bij ouderen
▪Sterkere erfelijke component
Behandeling met orale bloedsuikerverlagende medicamenten
Wat zijn de gevolgen van hyperglykemie voor de urine?
Er komt suiker in de urine en je gaat meer plassen door osmotische diurese; de osmotische waarde van de voorurine is hoger vanwege glucose waardoor meer water wordt vastgehouden
Wat doet dapagliflozin?
Het remt SGLT2 (->glucosurie) en wordt voorgeschreven bij diabetes, (en bij nierinsufficientie of cardiale problemen) SGLT1 wil je niet remmen omdat het ook in de darmen zit
Hoe wordt een eiwit in de proximale tubulus door een tubuluscel opgenomen?
Het bindt aan megaline + cubuline en wordt via endocytose opgenomen of het wordt eerst afgebroken door enzymen in de brushborder en via cotransport met Na+ opgenomen
Wat zijn de gevolgen van nierinsufficientie voor de nefronen?
Acuut: schade aan tubuli
Chronisch: verlies van nefronen
Hoe kunnen geneesmiddelen zorgen voor schade aan nieren?
Bij hoge secretie van een geneesmiddel kan een tubulus kapot gaan
Wat zijn oorzaken van metabole acidose?
▪ Verlies van bicarbonaat
▪ Nieuw zuur productie
▪ Nier is kapot (maakt geen bicarbonaat)
Hoe zijn de nieren (globaal) betrokken bij de pH regulatie?
Ze zorgen voor reabsorptie (en productie) van bicarbonaat en excretie van H+
Waar liggen de nieren en welk nier ligt lager?
Retroperitoneaal. De rechternier ligt iets lager
Hoe groot is een volwassen nier?
-150 g
-10-15 cm lang
-5-7 cm breed
Waaruit is een foetale nier opgebouwd?
18 lobjes die uiteindelijk fuseren. 7% van de volwassenen heeft nog dit lobulair aspect
Beschrijf de macroscopische antaomie van de nier
-Cortex met nefronen
-Medulla (piramiden) met verzamelbuizen en dikke delen lis
-Lobi (piramiden + column)
-Papil
-Calyx minor en major
-Pelvis renalis
-Hilus met arterie, vene en ureter
-Fibreuze kapsel (vezelig BW)
Waar gaat het meeste bloed heen in de nieren?
De cortex (90-95%)
Hoeveel piramiden heeft een multilobulaire nier?
10-18
Hoe heet de overgang van cortex naar medulla?
Corticomedullaire junctopn
Wat zijn de functies van de nieren?
*Filtratie en secretie van afvalstoffen uit het bloed
*Regulatie van water en zout huishouding
– Bloeddruk
– Zuur-base balans
* Hormoon productie
– Renine
– Erythropoetine
– Activatie vit D3
Hoeveel nefronen zijn er per nier?
1.000.000
Wat is de lengte van een gemiddelde nefron?
50 mm
Waaruit is een nefron opgebouwd?
- Nierlichaampje: glomerulus + kapsel van Bowman
- Proximale tubulus (kronkelende + rechte deel)
- Lis van Henle (dunne + dikke deel)
- Distale tubulus
- Verzamelbuis
Waar zitten de macula densa en wat zijn hun functie?
- In het juxtamedullaire apparaat op overgang van lis naar distale tubulus
- Ze meten [NCl] in de voorurine en geven terugkoppeling aan de arteriolen
Waar vindt filtratie plaats?
Bloed stroomt via de afferente arteriole de glomerulus in. Bij de vaatpool gaat voorurine via filtratie de Bowman ruimte in. Het voorurine gaat via de urinepool de proximale tubulus in
Waaruit bestaat de kapsel van Bowman?
-Visceraal epitheel (podocyten)
-Parietaal epitheel
Wat zijn de functies van mesangiale cellen?
- Fundament van de glomerulus (liggen centraal)
- Reguleert hydrostatische druk door contractie (endotheline)
- Fagocytosis van moleculen in de GBM
- Immuun regulatie van cytokines
Door welke lagen gaat het filtraat bij glomerulaire filtratie?
- Endotheel –gefenestreerd
- Glomerulaire basaalmembraan
- Podocyt voetjes- slit diafragma
Waaruit bestaat het glomerulaire basaalmembraan?
- Collageen IV (en laminine)
–Fysieke barriere- Alleen moleculen <10nm of >70kDa passeren
- Proteoglycanen
–Zorgen voor een negatieve lading van het GBM (net zoals endotheel)- Negatief geladen moleculen passeren moeilijk
Wat is de functie van podocyten?
Ze gaan filtratie van grote moleculen (zoals grotere eiwitten) tegen
Wat is er aan de hand bij de ziekte van alport?
Er is een probleem met het collageen IV waardoor er veel eiwitverlies via het urine is
Waarvan is albumine in het urine een marker?
Glomerulaire disfunctie, albumine kan alleen bij schade door het glomerulaire basaalmembraan
Hoeveel voorurine wordt dagelijks geproduceerd en hoeveel daarvan wordt uitgescheiden als urine?
180 L voorurine
1-1,5 L urine
Wat zijn de functies van de proximale tubulus?
- Re-absorptie
– 60% H2O en ionen
– Glucose, mineralen, aminozuren, vitaminen en eiwitten (<70 kDa) - Secretie van organische ionen
– Choline en creatinine - Metabolisme vitamine D
Uit wat voor cellen bestaat de proximale tubulus?
-Hoog cylindrisch epitheel met microvilli
-Centraal gelegen kern
-Veel mitochondrien
Wat is de functie van de lis van Henle?
Resorptie van H2O en NaCl
Hoe kun je het dunne deel van de lis microscopisch herkennen?
Afgeplatte epitheel
Wat zijn de functies van de distale tubulus?
- Re-absorptie van NaCl
- Secretie van H+ en NH4+
- Regulatie zout-water balans
Hoe kun je de distale tubulus microscopisch herkennen?
Kubische cellen die samen lijken op een kralenketting
Wat zijn de functies van de verzamelbuis?
- Re-absorptie H2O en NaCl
- Secretie H+, absorptie HCO3-
Hoe kun je de verzamelbuis microscopisch herkennen?
Duidelijke celmembranen
Waaruit bestaat het juxtaglomerulaire apparaat (JGA)?
– Macula densa (distale tubulus)
– Afferente arteriole
– Juxtaglomerulaire cellen
Wat zijn de functies van het JGA?
- Regulatie water-zout balans
- Regulatie glomerulaire filtratie druk
- Productie hormoon renine (granulen in de JG cellen)
- Regulatie renale doorstroming englomerulaire filtratie
Hoe kun je de mesangiale cellen microscopisch herkennen?
Ze kleuren donkerder aan en vormen een boomstructuur
Uit welke lagen bestaat de ureter?
-Mucosa bekleed met urotheel
-Muscularis
-Adventitia met vaten en zenuwen
Uit welke lagen bestaat de urineblaas?
- Urotheel
- Lamina propria: losmazig BW met vaatjes en spiervezels (m. mucosae)
- M. detrusor (m. propria)
- Peri-vesicaal vetweefsel
Wat is urotheel?
7-lagig cylindrisch epitheel met daarbovenop paraplucellen die beschermen tegen het zuur in de urine
Welke histochemische kleuringen zijn er?
- H&E : haematoxyline en eosinofiele kleuring
- PAS+ : Periodic acid–Schiff met diastase kleuring
- Jones : Zilver kleuring
Wat wordt met PAS kleuring duidelijk gemaakt?
-Basaalmembranen
-Kapsel van Bowman
-Mesangium
-Intima van vaten
Wat wordt door Jones kleuring duidelijk gemaakt?
-Basaalmembranen (donker)
-Kapsel van Bowman
-Mesangium (donker)
-Intima van vaten
Wat is het doel van het lichaam met betrekking tot GFR?
Het lichaam wil GFR constant houden
Welke krachten zijn betrokken bij glomerulaire filtratie?
Naar buiten gericht:
-PGC= GC hydrostatische druk
-πBS= BS colloid osmotische druk (heel klein)
Naar binnen gericht:
-PBS= BS hydrostatische druk
-πGC= GC colloid osmotische druk
Drukverschil=filtratiedruk
Wat betekenen hydrostatische en colloid osmotische druk?
Hydrostatische druk= in capillairen veroorzaakt door de BD
Colloid osmotische druk= aantrekkende kracht van eiwitten in het plasma
Hoe verloopt de druk in de gewone circulatie?
Het neemt af
Beschrijf het filtratieverloop in een gewone capillair
-Aan het begin is er filtratie: hydrostatische druk hoog en π laag
Aan het eind absorptie (richting venule, van afvalstoffen): hydrostatische druk neemt af en π neemt toe
Wat is de netto hydrostatische druk?
druk glomerulaire capillair - druk ruimte van Bowman
Beschrijf het drukverloop in de glomerulaire circulatie
Druk constant in de a. renalis
Scherpe afnames in druk in de afferente en efferente arteriolen (door reguleerbare weerstand)
Drukverschil over hele glomerulus constant
Waardoor blijft het drukverschil in de glomerulus constant?
Doordat het capillairbed tussen 2 arteriolen ligt. De netto filtratiedruk daalt maar een klein beetje door een kleine stijging van de druk in de kapsel
Waardoor vindt er meer filtratie plaats in een glomerulaire capillair dan een normale capillair?
Doordat de hydrostatische druk veel groter is (50 mmHg) dan in een normale capillair en doordat het drukverschil constant blijft
Wat gebeurt er met de filtratie bij een hele lage renale flow?
Er is dan alleen filtratie aan het begin van de capillair vanwege de lage hydrostatische druk en relatief hoge π: GFR daalt
Hoe wordt filtratie gereguleerd bij verlaagde nierperfusie?
Ang II geeft vasoconstrictie van de efferente arteriolen->verhoging druk in capillair. PGC en GFR (binnen het normale regulatiegebied) nemen toe, RPF neemt af
Hoe wordt filtratie gereguleerd bij hypertensie?
Vasoconstrictie van de afferente arteriolen geeft drukverlaging in de capillairen. RPF, PGC en GFR nemen af
Waaruit bestaat de glomerulaire filtratie barriere?
-Gefenstreerde endotheel
-Basaalmembraan
-Podocyten (epitheel) met daartussen slit pore diaphrams
Welke soorten selectiviteit vinden in de glomerulaire filtratie barriere plaats?
-Grootte selectiviteit: fenestrea, filtratieslit met nephrine 1 en 2
-Ladingsselectiviteit: glycocalyx op endotheel opp, - geladen glycoproteines in de fenestrae houden - eiwitten tegen
Hoe kun je de ladinsselectiviteit in een grafiek aflezen?
Het verschil in clearance tussen neutrale deeltjes en anionen. Kationen worden makkelijke doorgelaten dan neutrale deeltjes
Wat betekent klaring?
De hoeveelheid plasma die in een gegeven tijd volledig wordt ontdaan van een bepaalde stof (ml/min)
Wanneer is de klaring gelijk aan de GFR?
Als een stof alleen wordt gefiltreerd (dus niet gescecreneerd of gereabsorbeerd)
Wat is de formule voor klaring van een stof x?
Klaring stof x = (Ux x V)/Px (= ml/min)
Ux = urine concentratie
V = urine volume per tijdseenheid
Px = plasma concentratie
Hoe kan de formule voor klaring herschreven worden als klaring=GFR?
GFR = (U x V)/P
GFR x P = U x V
GFR x P = Totale hoeveelheid gefiltreerde stof
U x V = Totale hoeveelheid uitgescheiden stof
Welke stof kan van klaring gebruikt worden en waarom wordt dit in de praktijk niet toegepast?
Inuline. Het is geen lichaamseigen stof
Welke stof wordt gebruikt om GFR te berekenen?
Creatinine:
▪ Een lichaamseigen stof
▪ Afbraakproduct van spieren
▪ In een constante hoeveelheid geproduceerd
▪ De plasma concentratie wordt in de praktijk vaak gebruikt als maat voor
de nierfunctie
Niet 100% accuraat omdat er een beetje secretie is
Wat betekent steady state?
De totale hoeveelheid uitgescheiden stof is constant; er is een stabiele concentratie in het plasma. Verstoord als excretie verandert
Wat is de relatie tussen plasma creatinine concentratie en GFR?
Omgekeerd evenredig: hoe hoger de GFR, hoe lager de plasma creatinine concentratie
Wat is het effect van een afname van GFR op plasma creatinine?
De productie van creatinine blijft constant, maar de excretie neemt plotseling af. Daardoor stijgt de plasma concentratie. De excretie herstelt zich, dus plasma creatinine bereikt een nieuw verhoogd constant niveau
Hoeveel van het HMV gaat richting de nieren en welk deel van de nieren wordt het best doorbloed?
1/4 van het HMV
De cortex wordt het best doorbloed
Wat is PAH klaring en waaraan is het gelijk?
PAH: filtratie + secretie
PAH klaring = RPF (ml/min)
Waar zorgt autoregulatie binnen de nieren voor?
Dat de renale bloeddoorstroming (flow in L/min) bij een bloeddruk tussen 80 en 180 mmHg constant is. Vasoconstrictie bij hogere bloeddruk
Wat is de rol van macula densa cellen?
Transporters meten de concentratie van Na en Cl in het voorurine. Bij lage [NaCl] zorgen ze via een signaalcascade (COX-2, PGE2, EP4) voor afgifte van renine-> ang II (systemische en lokale effecten)-> efferente vasoconstrictie-> GFR stijgt
Wat is het effect van ang II als het aan AT1 receptoren bindt?
Zeer langzaam:
-Vasculaire groei via hyperplasie en hypertrofie
Snel:
-Vasoconstrictie: direct of via toename van NA afgifte door de sympaticus
Langzaam:
-Zoutretentie via aldosteron secretie (ook remodellernd effect) en tubulaire Na+ reabsorptie
Welke factoren hebben invloed op renine afgifte?
Stimulerend:
-Daling renale perfusie via renale sympatische activatie en verlaagde GFR
-B-agonisten PGI2
Remmend:
-ANP
Wat is het effect van tubuloglomerulaire feedback (TGF) bij te hoge flow?
[NaCl] stijgt-> macula densa-> adenosine productie-> vasoconstrictie in afferente arteriolen-> bloed flow daalt
Hoe zorgt verhoogde filtratie voor meer reabsorptie?
Bij meer filtratie is er een hogere colloid osmotische druk in de vaten door verhoogde [eiwit] waardoor er langs de tubuli meer reabsorptie plaatsvindt door de vasa recta
Wat is het effect van spiermasse op de plasma concentratie creatinine?
Bij meer spiermassa is er een hogere concentratie
Welk proces is betrokken bij autoregulatie?
Myogene reflex afferente constrictie / dilatatie
Welk proces is betrokken bij RAS?
Sympaticus baroreflex
Laag Na aanbod macula densa -> Renine - AII-> efferente vasoconstrctie –> Pgc omhoog
GFR (relatief) omhoog
Welk proces is betrokken bij TGF?
Hoge GFR
Hoog aanbod Na macula densa-> afferente vasoconstrictie
▪ GFR omlaag
Welke stof bepaalt het ECV?
Na (zit EC). Bij hypotensie gaat de Na+ uitscheiding omlaag
Welke stoffen verlagen Na+ excretie door de nieren?
-ANGII
-Aldosteron
-AVP of ADH
Welke stof verhoogt de Na+ excretie?
ANP. Het wordt bij rek van het hart gevormd en is verhoog bij decompensatio cordis
Hoe wordt door de nieren voor hypertensie en hypotensie gecompenseerd?
Via autoregulatie + RAAS
Wat is de formule voor excretie?
excretie = filtratie – reabsorptie + secretie
Wat gebeurt er in de glomeruli met Na+?
Filtratie: 26000 mmol
Reabsorptie: 25850 mmol
Excretie: 150 mmol
Wat gebeurt er in de glomeruli met Cl-?
Filtratie: 18000
Reabsorptie: 17850
Excretie: 240
Wat gebeurt er in de glomeruli met HCO3-?
Filtratie: 4900
Reabsorptie: 4900
Wat gebeurt er in de glomeruli met glucose?
Filtratie: 800
Reabsorptie: 800
Wat gebeurt er in de glomeruli met K+?
Filtratie: 600
Reabsorptie: 560
Secretie: 50
Excretie: 90
Wat gebeurt er in de glomeruli met osmolyten (mEq)
Filtratie: 54000
Reabsorptie: 53400
Secretie: 100
Excretie: 700
Welke stoffen worden gereabsorbeerd uit het filtraat?
Nuttige stoffenglucose, aminozuren, Pi, bicarbonaat, zouten, water, “eiwit”
Welke stoffen worden gescreteerd naar de voorurine?
Organische verbindingen afvalstoffen, geneesmiddelen
Op welke 2 manieren kunnen reabsorptie en secretie plaatsvinden?
Transcellulair: dwars door cel, zeer selectief
Paracellulair: tussen cellen, weinig selectief
Waarin splitst de efferente arteriole?
Vasa recta (bij de lis) + peritubulaire capillaire netwerk (bij de proximale tubulus)
Beschrijf het proces van glucose reabsorptie in de proximale tubulus
- Na/K-ATPase aan de basolaterale kant pompt Na+ de cel uit. Aan dezelfde kant zijn ook K-kanalen waardoor K+ weer de cel uit kan
- Na, glucose symporters (SGLT2 en 1) aan de apicale zijde transporteren Na en glucose de cel in
- Glucose gaat met de gradient mee de cel uit via GLUT2 en 1 naar het interstitium
Welke stoffen worden op dezelfde wijze als glucose gereabsorbeerd?
Aminozuren en Pi
Hoe wordt H2O in de proximale tubulus gereabsorbeerd?
Door verandering van het osmotische gradient gaat het passief naar het interstitium:
->Transcellulair via aquaporines
->Groot deel paracelullair
Welke Na, glucose symporters zijn er en wat zijn hun functies?
SGLT2 in S1: rebasorptie 90% van de glucose, 1 Na+ en 1 glucose
SGLT1 in S2/3: reabsorptie 10% van de glucose, 2 Na+ en 1 glucose omdat er een steilere gradient voor glucose is omdat de concentratie in het voorurine afneemt->meer energie nodig
Welke transporters zijn betrokken bij de reabsorptie van glucose en wat zijn hun kenmerken?
- Na,K-pomp (Na+,K+-ATPase)
->Primair actief
->Electrogeen
->Basolateraal - Na,glucose symporter (SGLT)
->Secundair actief
->Electrogeen
->Apicaal - Glucose carrier (GLUT)
->Passief
->Basolateraal
Wat is splay?
Variatie tussen individuele nefronen:
* single nefron GFR
* stroomsnelheid tubulaire vloeistof
* aantal transporteiwitten in een nefron
Beschrijf het grafiek waarin tubulair glucose wordt uitgezet tegen plasma glucose concentratie
Er is een lineair stijgend verband tussen plasma glucose en filtratie van glucose
Tm is de max hoeveelheid tubulair glucose dat volledig kan worden gereabsorbeerd. Daarna vindt excretie plaats
Wat is de nierdrempel?
De plasma glucose concentratie die max gereabsorbeerd kan worden. Daarboven vindt er excretie plaats
->Theoretisch 16 mM, in de praktijk 11 mM door splay (1e nefron dat tekort schiet)
Waardoor verliest een patiënt met diabetes glucose via de urine?
Door de verhoogde bloeduikerspiegel schiet reabsorptie in de nieren tekort
In welk deel van de proximale tubulus vindt reabsorptie van bicarbonaat plaats?
S1
Hoe vindt reabsorptie van bicarbonaat in de proximale tubulus plaats?
- Na/K-ATPase aan de basolaterale zijde pompt Na+ de cel uit
- Na,H-exchanger (NHE3) aan de apicale zijde pompt Na+ de cel in en H+ het lumen in
- In het lumen vindt de volgende reactie plaats: H+ + HCO3- -> CO2 oiv CAIV. CO2 diffundeert de cel in
- In de cel: CO2-> HCO3- + H+ oiv CAII. Netto geen H+ secretie
- Na-bicarbonaat cotransporter (NBCe1) op de basolaterale zijde laat 1 Na+ en 3 HCO3- naar het interstitium
Hoe verandert de osmolariteit in de proximale tubulus tov het plasma?
Niet. Ook de concentratie van Na+ blijft min of meer constant
Waar in de proximale tubulus wordt Cl- gereabsorbeerd?
Va S2
Wat is solvent drag?
Water heeft osmotische aantrekking en zuigt Cl, Ca, Mg en K-ionen
mee als het (paracellulair) naar het interstitium gaat
Hoeveel eiwit wordt gereabsorbeerd?
99% (in de proximale tubulus)
Hoe vindt reabsorptie van eiwitten plaats?
- Extracellulaire partiele afbraak door proteases op het opp
- Endocytose + lysosomale afbraak. Aminozuren door een transporter naar het interstitium
Hoeveel filtratie en excretie is er normaal van eiwitten?
Filtratie: 3.6 g/dag
Excretie: ~30 mg/dag
Wanneer is er sprake van proteïnurie?
> 300 mg/dag in de urine
Wat zijn oorzaken van proteïnurie?
Tubulair
->excretie < 2 g/dag
->laag-MW eiwitten
Overloop (overmaat in filtraat)
->excretie < 2 g/dag
->laag-MW eiwitten
Glomerulair
->excretie >3.5 g/dag
->hoog-MW eiwitten
Wat kunnen oorzaken zijn van abnormale secretie van metabolieten?
- verhoogde plasmaspiegels
- verhoogd SN GFR
- genetische afwijkingen in transporteiwitten. Specifiek
- Fanconi’s syndrome (aangeboren of verworven). Aspecifiek
Waar vindt secretie vooral plaats?
Laat proximaal (S3)
Waardoor worden de stoffen die via secretie in het voorurine komen niet gefiltreerd?
Organische verbindingen zijn in het plasma aan albumine gebonden
Aan welk voorwaarde moet een stof voldoen om gesecreteerd te worden?
Het moet geladen zijn (kan de lever voor zorgen): secretiepad voor organische cationen en anionen
Wat zijn voorbeelden van organische anionen?
Galzouten, prostaglandines, uraat, lis- en thiazide diuretica, penicilline
Wat zijn voorbeelden van organische cationen?
Adrenaline, acetylcholine, serotonine, morfine, chlorpromazine, cimetidine
Waardoor is er competitie tussen verschillende OA-s en OC+s bij secretie?
- beperkt aantal organische anion transporters (OAT’s)
- beperkt aantal organische cation transporters (OCT’s)
Wat zijn de voor- en nadelen van competitie bij secretie?
- verhoging biologische werkzaamheid van geneesmiddelen
- geneesmiddelentoxiciteit
- maskeren van dopinggebruik (probenicide)
Beschrijf het proces van secretie van organische anionen
Gekoppeld aan Na reabsorptie:
1. Na/K-ATPase aan de basolaterale zijde pompt Na+ de cel uit
2. Via symporter gaan Na+ en a-ketoglutaraat2- (aan basolaterale zijde) de cel in
3. a-ketoglutaraat gaat via een antiporter aan basolaterale zijde de cel weer uit en OA- gaat de cel in
4. Via een antiporter gaat OA- het lumen in en een anion de cel in
Beschrijf het grafiek van tubulaire handling tegen plasma concentratie van penicilline
Secretie neemt tot Tm lineair met de plasma concentratie toe, bij Tm blijft het constant
Excretie is een optelsom van secretie en filtratie
Welke modaliteiten kun je kiezen om nierstenen aan te tonen?
- CT: eerste keus. Contrast is niet nodig bij een steen, steen verschijnt wit
- Echo: steen niet altijd zichtbaar, verzamelsysteem wel. Steen wit met slagschaduw
- X-ray: alleen de (vet) contouren van de nieren zichtbaar, steen soms zichtbaar
Welke modaliteiten zijn beschikbaar om de nieren af te beelden?
*X-Ray
*Ultrasound
*Voiding Cystogram (VCG)
*CT
*MRI
Wat zijn indicaties, contra-indicaties en limitaties van een buikoverzichtsfoto (x-ray)?
Indication:
* Aspecific complaints, kidney stones
Contra-indication:
* (X-rays)
Limitation:
* (K)UB not visible
Wat is VCG?
Een dynamisch onderzoek waarbij contrast met een katheter in de urethra wordt ingespoten en een ballon in de urethra wordt opgeblazen zodat gekeken kan worden naar reflux naar de ureters. Met rontgenstraling wordt een afbeelding gemaakt
Wat zijn de voordelen van een echo?
*Geen ioniserende straling (hoogfrequent geluid)
*Goedkoop
*Makkelijk bereikbaar
*Mobiel
*Screening
*Excellente anatomische resolutie van organen (als geen lucht (dirty shadow), bot of te veel vet)
Hoe zien de nieren eruit bij een echo?
Vocht is zwart en homogeen. Piramiden zijn zwart, de cortex en pyelum zijn donker grijs (of pyelum is zwart bij vocht) en de sinus vet is licht grijs
Bij welke patienten werkt een echo het best?
Kinderen: ze hebben meestal weinig vet en een echo gebruikt geen ioniserende straling
Wat zijn de indicaties, contra-indicaties en limitaties van een echo?
Indication:
* Children!
Contra-indication:
* Kidneys, ureter, bladder: None!
* Lunchthoudende structuren, bot en obesitas
Limitation:
* Operator-dependent
* Examination time
Waar gaat de ureter over in de blaas?
Het komt onder/achterin de blaas
Wat zijn de voordelen van een VCG?
-Snel
-Goedkoop
-Minimaal invasief
Wat zijn de indicaties, contra-indicaties en limitaties van een VCG?
Indication:
* Vesico-ureterale reflux (klep disfunctie, VUR)
Contra-indication:
* X-ray
Limitation:
* Access urethra
Wat is de DD bij een kind met frequentie UTI’s?
*Vesico-ureteral reflux
*Pyelonephritis
*Primary obstructive mega-ureter
*Stone in ureter
Welke niveaus van VUR zijn er?
Grade I: reflux tot halverwege de ureter
II: reflux tot de bovenkant van de ureter
III: reflux tot in de pyelum
IV: reflux tot in de pyelum met een beetje vergote urinewegen
V: reflux tot in de pyelum met ernstig vergrote urinewegen
Wat zijn de kenmerken van een computed tomography (CT)?
*Ioniserende straling
*Snelle techniek
* Hoge resolutie
*Cross-cut door computer
*Reconstructies in alle richtingen
*Bij sommige indicaties is IV contrast nodig
Wat zijn de indicaties, contra-indicaties en limitaties van een CT?
Indication:
* Need for fast imaging (e.g. trauma)
* Obesity
* Oncology staging
* Pre-operative evaluation
Contra-indication:
* (X-ray)
* Contrast-allergy
* Renal insufficiency (in case of contrast)
Limitation:
* Weight of patient
Hoe is contrast zichtbaar bij een CT?
Contrast zorgt ervoor dat structuren witter worden. Het kleurt een tumor feller aan dan het omliggende weefsel. Gestold bloed is witter
Welke klacht geven nier/galstenen?
Koliekpijnen
Wat zijn de kenmerken van magnetic resonance imaging (MRI)?
*Geen ioniserende straling
*Magnetisch veld
*Hoge resolutie, ook zonder IV contrast
->Voordeel bij renale insufficientie
Wat zijn de indicaties en contra-indicatiesvan een MRI?
Indication:
* Karakteriseren van laesies lever/pancreas/brein
* Oncologische diagnose/ staging
* Niet voor stenen!
Contra-indication:
* Implanted devices (e.g. pacemaker)
* Zwangerschap
* Contrast-allergie
Wat zijn de limitaties van een MRI?
Limitaties:
* Obesitas
* Claustrofobie
* Lange duur met meerdere breath holds!
* Sedatie (< 1y) or anaesthesie (1-5y)
* Lange wachttijd
Welke modaliteit wordt bij kinderen gekozen om de nieren af te beelden?
Echo
Welke modaliteit wordt gekozen om nierstenen bij volwassenen aan te tonen?
CT, geen contrast nodig
Welke modaliteit wordt gekozen om vaten af te beelden (bv bij verdenking op renale hypertensie of stenose)?
CT of MRI
Welke modaliteit wordt gekozen om een tumor af te beelden?
MRI en/of CT
Welke modaliteit wordt gekozen om renale insufficientie aan te tonen?
MRI zonder contrast
Welke modi kunnen bij een MRI gebruikt worden?
T1 (vocht zwart) of T2 (vocht wit)
