week 11 Flashcards
hoe ziet de hypothalamus-hypofyse-schildklier as er uit?
TRH afgifte –> TSH afgifte –> inactief T4 afgifte + beetje actief T3 –> omzetting T4 tot T3 in lever door dejodering –> T3 naar doelwit weefsels
hoe wordt schildklierhormoon (T4) gesynthetiseerd?
- opname jodium in de thyrocyt:
- via transporteiwit NIS (tegengewerkt door Na-K-ATPase) - afgifte jodide aan colloïd:
- door pendrin kanaal kan jodide naar colloïd (passief) - jodering van tyrosine:
- inbouw jodium in thyreoglobuline (Tg)
- ontstaan MIT en DIT –> koppeling wordt thyroxine - T4 secretie:
- dmv DEHAL en MCT8
welke typen dejodases zijn er?
D1:
- in lever, nieren en schildklier
- produceert plasma T3 en klaart rT3
D2:
- in hersenen, hypofyse, bruin vet, schildklier, skeletspieren
- lokale T3 productie
D3:
- in hersenen, placenta, foetaal weefsel
- T3 en T4 klaring, rT3 productie
wat is selenocysteïne (U)?
bij normaal DNA stopcodon
bevat selenium, wat geoxideerd wordt tot selenyljodide bij omzetting T4 naar T3
wat is het Allan-Herndon-Dudley syndroom (AHDS)?
mutatie in MCT8 gen (X-linked). centrale hypotonie, slechte controle over hoofd, afwezigheid van spraak, spasticiteit, zeer ernstige psychomotore retardatie, kleine lichaamslengte, laag gewicht, progressieve microcephalie.
Lage T4 en hoge T3
welke vormen van tolerantie zijn er?
- centrale tolerantie: alle lymfocyten die potentieel lichaamseigen componenten gaan herkenen worden verwijderd
- perifere tolerantie: controle door regulatoire T-lymfocyten, zodat lichaamseigen componenten niet geactiveerd worden.
wat is de verdeling van auto-immuunziektes?
systemisch:
- systemische lupus erythemadotes (SLE)
- reumatoïde artritis
- systemische sclerose
orgaanspecifiek:
- diabetes mellitus type 1
- auto-immuunhepatitis
- auto-immuun schildklierziekten
wat is hashimoto’s thyroiditis?
te weinig schildklierhormoon producite –> traagheid, moeheid, gewichtstoename, koude intolerantie, accumulatie van matrix glycosaminoglycanen in huid (vergrote tong, verdikte huid, oedeem)
pathofysiologie:
- forse infiltratie van T- en B-lymfocyten en andere immuuncellen –> schildklierschade
- antistoffen tegen Tg en thyroïd peroxidase (TPO)
hoe ontstaat de schade aan het schildklierweefsel bij hashimoto thyreoïditis?
- direct door auto-reactieve cytotoxische T-cellen
- Th1-cellen scheiden cytokinen uit –> macrofaag stimulatie –> aantasting weefsel
- auto-antistoffen tegen TPO binden op receptoren op epitheliale cellen –> natural killer cel binding en activering –> uitscheiding granula met cytotoxische stoffen –> apoptose
wat is de ziekte van graves?
overproductie van schildklierhormoon: hartkloppingen, nerveuze indruk, gewichtsverlies, snel warm, zweten, hyperpigmentatie, dun haar, tremor
pathofysiologie:
- minimale infiltratie met T-lymfocyten in schildklier
- beperkte schildklierschade
- aanwezigheid van T-cellen die TSH-receptor herkennen en stimuleren
- auto-antistoffen tegen Tg en thyroïd peroxidases zijn aanwezig, maar spelen maar kleine rol
- auto-antistof gedreven schildklier activatie
wat zijn de verschillen in de laboratoriumstudies bij Graves en Hashimoto?
TSH: G verlaagd, H verhoogd T4/T3: G verhoogd, H verlaagd TPO Ab: G 45-80%, H 95% Tg Ab: G 12-30%, H 50-60% TSH-R Ab: G 80-100%, H 6%
wat is neonatale Graves?
moeder met graves –> IgG van moeder naar kind (1-5% van gevallen) –> 20% van gevallen intra-uterine vruchtdood, anders verhoogde hartslag, rusteloosheid, versnelde ademhaling, struma en groeiachterstand
geven schildklierremmende medicatie en bètablokkers
wat zijn risicofactoren van auto-immuun schildklierziekten?
- voedsel inname van jodium
- roken
- infectie
- stressvolle levensgebeurtenissen
- geslacht/genetica
wat is graves’ ophthalmopathie?
25-50% voorkomen:
oedeemvorming rond ogen, exophthalmus, ontsteking, corneale ulceraties, blindheid
ontsteking met T-lymfocyten en proliferatie. verhoogde productie hyaluronan en collageen
wat is jodiumdeficiëntie?
dagelijkse behoefte jodium 150 microgram (200-250 bij zwangerschap)
voor de dagelijkse schildklierhormoon productie is 60-70 microgram jodide per dag nodig
bij lage jodiuminname toegenomen prevalentie struma
WHO: populatie is jodiumsufficiënt indien mediaan in urine 100-199 microgram/L is en daarnaast als het percentage met jodiumconcentratie in urine van < 50 microgram <20% is
wat is congenitale hypothyreoïdie?
screening in hielprik –> niet zelfstandig staan of zitten, niet praten, tekenen van mentale retardatie
volledige kans op herstel bij snelle start behandeling.
hoe wordt de diagnose hypothyreoïdie gesteld?
- serum TSH prikken (meest gevoelig)
- bij afwijkend TSH –> vrij T4 bepalen
- na bevestiging –> auto-antistoffen tegen TPO