Week 10 - Hc. 1: Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen Flashcards
Waarom een endocrien systeem?
Multicellulair organisme: specialisatie van cellen / celsystemen (organen) -> Communicatie
Wat zijn hormonen?
- Stoffen die circuleren in het bloed
- Werken op doelwitcellen op afstand
- Doelwitcellen reageren op hormonen waarvoor zij receptoren hebben
- Effect afhankelijk van geprogrammeerde respons van de doelwitcel
Wat zijn de verschillende mechanisme van cel communicatie door hormonen?
- Endocrien (via bloedbaan)
- Paracrien (via interstitiële vloeistof)
- Autocrien
Wat zijn de belangrijkste endocriene klieren?
- (Hypothalamus)
- Hypofyse
- Schildklier
- Bijschildklier
- Bijnieren
- Testis
- Ovarium
- Pancreas
Wat zijn de verschillende soorten cellen in de hypothalamus
- Grote cellichamen: Hebben lange axonen die uitkomen in de hypofyseachterkwab. Deze neuronen maken vasopressine en oxytocine
- Kleine cellichamen: Hebben veel kortere uitlopers en geven releasing factoren af aan de plexus van bloedvaten bovenaan de hypofysesteel
Wat is de functie van de delen van de hypofyse
- Voorkwab: bevat allemaal hormoonproducerende cellen die er uitzien als de eilandjes van Langerhans. Bevat allemaal verschillende hormoonproducerende cellen
- Achterkwab: bevat kleine kernen. Sterk aangekleurd bij een neurofilament kleuring
Wat zijn de verschillende type cellen in de hypofysevoorkwab en wat maken ze?
- Somatotroop: GH
- Corticotroop: ACTH
- Lactotroop: Prolactine (PRL)
- Gonadotroop: LH/FSH
- Thyreotroop: TSH
Hoe werkt de Hypothalamus-Hypofyse bijnier as?
- De hypothalamus maakt CRH en vasopressine
- Beide hormonen zijn in staat de hypofyse voorkwab cellen voor de aanmaak van ACTH te stimuleren
- ACTH stimuleert in de bijnier de aanmaak van cortisol en bijnierandrogenen
- Cortisol en bijnierandrogenen hebben een negatieve feedback op de hypothalamus en hypofyse
Hoe werkt de Hypothalamus-Hypofyse schildklier as?
- De hypothalamus maakt TRH
- TRH stimuleert in de hypofysevoorkwab de afgifte van TSH
- TSH stimuleert de schildklier tot de afgifte van T4
- T4 heeft een negatief effect op de hypothalamus en hypofyse
- T4 kan in de lever omgezet worden in het actieve T3, wat effect heeft op de weefsels
Hoe werkt de Hypothalamus-Hypofyse groeihormoon as?
- Hypothalamus produceert somatostatine en GHRH.
- Somatostatine remt en GHRH stimuleert de hypofyse.
- De hypofyse maakt onder invloed van deze hormonen groeihormoon
- GH zorgt in de lever voor de aanmaak van IGF-I
- IGF-I heeft een inhibitor effect op de hypothalamus en de hypofyse
- De maag produceert ghreline, wat de hypothalamus en hypofyse stimuleert tot de aanmaak van GHRH en GH
Hoe werkt de Hypothalamus-Hypofyse gonaden as?
- Er wordt GnRH afgegeven door de hypothalamus
- LH/FSH wordt door de hypofyse afgegeven
- LH/FSH stimuleert de testis/ovarium tot afgifte van Testosteron, oestradiol en progesteron
- Inhibine B wordt ook gemaakt, wat negatief terugkoppelt op de hypofyse en hypothalamus
Hoe werkt de afgifte van prolactine?
- Dopamine wordt gemaakt door de hypothalamus en probeert constant de prolactine-afgifte te onderdrukken
- Wanneer prolactine nodig is, vindt er remming van dopamine afgifte plaats
- Bij de zoogreflex wordt via lange uitlopers via het ruggenmerg de afgifte van dopamine onderdrukt
- Tegelijkertijd worden in de hypothalamus de neuronen met grote cellichamen gestimuleerd, waardoor de hypofyseachterkwab oxytocine afgeeft
Welke hormonen worden uitgescheiden door de hypofyseachterkwab en wat is hun functie?
- Vasopressine: antidiuretisch hormoon (ADH): Stimuleert de reabsorptie van water in de nier
- Oxytocine: baarmoeder contractie (partus), borstklier bij zogen
Wat is het ritme van de verschillende hormomen?
GH, TSH en PRL zijn in hoge concentraties aanwezig tijdens slaag
ACTH en cortisol zijn juist laag tijdens middernacht en lopen in de vroege ochtend weer op
Wat is de rol van bindende eiwitten op hormonen en de hormoonspiegels?
Een groot aantal hormonen in de circulatie zijn gebonden aan eiwitten. Eiwitbinding inactiveert de hormonen en zorgt daarnaast voor verminderde klaring/uitscheiding.
