W2 - SPRAAK: Mondfuncties & Mondgewoonten / OMFT Flashcards
Wat zijn de structuren van het mondgebied (articulatieorganen)
Alles wat je ziet en voelt in het mondgebied.
- lippen
- tong
- kaken
- gebit
- gehemelte
- neus
- tanden
- huig
- amandelen
- epiglottis
- klieren
betekenis labia
lippen
betekenis lingua
tong
betekenis maxilla
bovenkaak
betekenis mandibula
onderkaak
betekenis dentura
gebit
betekenis palatum
gehemelte
betekenis palatum molle/velum
zachte gehemelte, achterste gedeelte van het palatum
betekenis nasus
neus
betekenis uvula
huig
betekenis cavum oris
mondholte
betekenis lateraal
zijkant
betekenis interdentaal
tussen de tanden
betekenis addentaal
tegen de tanden
wat is de rugae palatinae?
de alveolair rand, de plooien in het slijmvlies voorin het gehemelte.
wat is het palatum durum?
het harde gehemelte, voorste deel van het palatum.
wat zijn de primaire functies van onze articulatieorganen?
ademen, eten en drinken (zuigen, slikken, kauwen)
wat is de secundaire functie van onze articulatieorganen?
spreken
betekenis epiglottis
strottenklepje
wat maakt dat in het mondgebied van een volwassene, de tong niet meer over de onderkaak licht maar zich heeft teruggetrokken in de mondholte.
door het doorkomen van de frontale elementen en door het dalen van de epiglottis. Door het dalen van de epiglottis is de afstand naar het velum groter geworden.
Wat zijn de aangezichtsspieren?
- M orbicularis oris
- M mentalis
- M buccinator
welke spier is de kauwspier?
M Masseter
Wat is de M Orbicularis oris?
Spier rond de mond. Verantwoordelijk voor sluiten van de mond; op elkaar drukken en tuiten van de lippen.
wat is de M Mentalis?
Kin. Huid van de kin optrekken en naar voren brengen van onderlip.
Wat is de M Buccinator
Wang. Drukken van de wang tegen de tanden; coördineren van onderling met elkaar verbonden spieractiviteiten.
Wat is de M Masseter?
Kauwspier, kaakspier. Heffen van de onderkaak. Net als Buccinator als functie om wangen tegen tanden te drukken.
Waar kijk je naar bij oraal perifeer onderzoek bij een structuuronderzoek?
naar de bouw en vorm van het articulatieorgaan.
- neus
- lippen
- tong
- kaken en gebit
- alveolairrand
- palatum, velum
kan er sprake zijn van variatie bij een structuuronderzoek?
ja er kan sprake zijn van een normale variatie.
Mag een logopedist uitspraken doen over een afwijkende structuur? (diagnose stellen)
nee, de logopedist is hiertoe niet gerechtigd. Altijd aanvullend medisch onderzoek nodig.
Waar kijk je naar bij het functieonderzoek slik?
- onbewuste slikmomenten
- slikken tijdens drinken
- slikken tijdens eten.
op welke spieren let je bij het functieonderzoek slik?
Of de volgende spieren worden aangespannen:
- M masseter
- M Mentalis
- M Orbicularis oris
Welke soorten onderzoeken zijn er met betrekking tot de articulatieorganen?
- structuuronderzoek
- functieonderzoek slik
- functieonderzoek mond
waar kijkt het functieonderzoek mond naar?
naar de algehele mondmotoriek. En afwijkende mondgewoonten. (als er uitkomt dat het bij functieonderzoek slik niet goed gaat wordt naar de bewegelijkheid, trek en duwkracht van de kaak, tong, lippen gekeken)
Voorbeelden afwijkende mondgewoonten:
- duim- en ander afwijkend zuigen -> tot 1 jaar dan wordt het afwijkend!!!
- habitueel mond ademen
- tongpersen
- afwijkend kauwen en slikken
- afwijkende tongpositie in rust
- foutieve lipgewoonten
- nagelbijten
- afwijkend mondgedrag bij dysfunctie kaakgewricht
- liplikken
- lipbijten
- kaakslingeren
wat zijn incisieven?
snijtanden (voortanden)
wat zijn cuspidaten?
hoektanden
wat zijn molaren?
kiezen
wat betekend buccaal?
De zijde van de premolaren en molaren die naar de wang gekeerd is. Ruimte tussen kiezen en wang.
wat is een diasteem?
Ruimte tussen 2 elementen, spleetje tussen de tanden.
wat is een occlusie?
Contact tussen gebitselementen van de onder en bovenkaak.
Noem de kwadranten van het volwassen gebit:
rechts boven: 1e kwadrant
links boven: 2e kwadrant
links onder: 3e kwadrant
rechts onder: 4e kwadrant.
per kwadrant, 1 t/m 8
beschrijf een normale occlusie
De knobbel van de kies kan de onderkaak valt in de knobbel van de kies van de onderkaak.
beschrijf een klasse 1 maloclusie
Ook normaal, knobbels vallen goed op elkaar. Maar de elementen zelf staan scheef.
beschrijf een klasse 2 maloclusie
Sagittale overbeet. Bovenkaak staat naar voren. De knobbels van de eerste molaar van de onderkaak staat achter de knobbels van de eerste molaar van de bovenkaak.
Beschrijf een klasse 3 maloclusie
Retrognathie van de bovenkaak (teruggetrokken). En onderkaak naar voren. Onderbeet. De knobbels van de eerste molaar van de bovenkaak staan achter de knobbels van de eerste molaar van de onderkaak.
betekenis palatinaal
Naar het palatum (gehemelte) toe gericht.
Wat wordt bedoelt met Triangle of Forces?
De krachten van binnen en buiten in het mondgebied moeten met elkaar in evenwicht zijn. Zodra er een verstoring in één van de structuren komt is er afwijking in het krachtensysteem.
Wat gebeurd er als de m orbicularis oris niet voor lipsluiting zorgt/ geen druk geeft of de m buccinator niet je wangen tegen je tanden aan duwt?
Dan groeien je tanden naar buiten.
wat zijn de functies van duimzuigen voor het kind?
- zuigbehoefte baby (tot +6-9 maanden)
- gevoel veiligheid
- stress-reductie
Wanneer moet duimzuigen behandeld worden?
- preventief, rond 3e jaar
- na 5e jaar gevolgen voor het gebit indien ook andere afwijkende mondgewoonten bestaan.
Wat zijn de gevolgen van duimzuigen voor de structuren en functies in het mondgebied?
- lage tongligging
- interdentale spraak
- tongpersgewoonte
- open mondgedrag
- SOB (sagitale over beet) / VOB (verticale over beet)
wat zijn de 4 voordelen van spenen?
- inslapen
- zuigontwikkeling
- bij reflux
- sudden death infant syndrome
Wat zijn 4 nadelen van spenen?
- infecties
- middenoorontsteking
- cariës en malocclusie
- spraak en taal
betekenis cariës
gaatjes
betekenis malocclusie
Als de tanden niet goed op elkaar aansluiten.
Hoe kan habitueel mondademen ontstaan?
- chronische verkoudheid
- slaaphouding
- vergroot adenoïd (neusamandel)
- zuigen op fles (speen)
- duimzuigen
- organisch; septum deviatie, schedelbouw, tandstand, allergieën, slappe houding
waarvoor is door de mond ademen nadelig?
- het gehele systeem;
- voor het mondgebied;
- voor de spraak.
Waar kunnen afwijkende mondgewoonten tot leiden?
Tot een OMF. Orafaciale myofunctionele stoornis (ASHA): elke oraal en orofaciaal musculair patroon dat enerzijds interfereert met de normale groei, de ontwikkeling of de functie van de structuren of dat anderzijds op zichzelf afwijkend is.
betekenis orofaciaal
Met betrekking tot de mond en het gelaat.
Wat is een gotisch gehemelte?
Een hoog en smal gehemelte doordat de tong laag in de mond ligt.
Wat is het gevolg van een lage tongligging ter gevolge van duimzuigen?
tongligging laag -> slap -> open mond
Wat is het gevolg van een verkeerde tandstand ter gevolge van duimzuigen?
tandstand -> protrusie -> lipsluiting moeilijker
Wat is protrusie?
Bij protrusie neigen de frontelementen naar labiaal.
Wat is retrusie
Bij retrusie neigen de frontelementen naar palatinaal.
Wat is het gevolg van een verkeerde kaakstand ter gevolge van duimzuigen?
kaakstand -> gotisch gehemelte -> septum nasi (neustussenschot)
Wat is het gevolg van verkeerd slapen ter gevolge van duimzuigen?
slapen -> mond blijft open
Waardoor is er een verhoogde kans op oorontsteking bij mond ademhalen?
Door de positie van de buis van Eustachius (M. Levator veli palatini)
Spier van het zachte gehemelte; Heffen van het velum in de richting van de farynxwand; verwijderen van de ingang van de buis van Eustachius.
Wat gebeurd er als door mond ademen de mond uitdroogt?
Kans op oorontsteking. Bij mond ademen droogt de mond uit. Daardoor hoeft er veel minder geslikt te worden. Dit heeft tot gevolg dat de buis van Eustachius, die de neusholte met het oor verbindt, te weinig wordt gereinigd. De kans op oorontstekingen stijgt.
Wat doet het velofaryngeaal mechanisme?
Dit mechanisme is verantwoordelijk voor afsluiting van de nasofarynx (bij spreken en slikken)
Wat is een normale slik?
- 1500-2000 keer per dag (+- 2 keer per minuut)
- tong aangezogen tegen gehemelte, tongpunt tegen alveolairrand
- M mentalis is passief
Wanneer is slikken afwijkend?
- Protrale tongpers = tongpers naar voren
- bimaxillaire tongpers = kaak tongpers -> pers tegen boven en onder elementen
Hoe herken je infantiel slikgedrag?
- tong tegen/ tussen de elementen of molaren
- M. mentalis is actief
Wat is het gevolg van infantiel slikgedrag voor de structuren en functies in het mondgedrag?
- Protrusie = naar voren (incisief neigen naar labiaal
- Interdentale tongpers = tong gaat naar voren tussen de tanden
- Addentale tongpers = tong gaat naar voren tegen de tanden
betekenis incisief
snijtanden
betekenis unilateraal
aan 1 kant van het gebit
betekenis bilateraal
aan beide kanten van het gebit
Wat is OMFT Oro-myofunctionele therapie?
Deze therapie is een oefentherapie die gericht is op het herstellen van een verstoord evenwicht in het functioneren van spieren in en om de mond (negatief effect op gebit)
Wat is het doel van OMFT oro-myofunctionele therapie?
Het in evenwicht brengen van de mondspieren en het afleren van afwijkende mondgewoonten zodat de vorm en functie hersteld kunnen worden.
Hoe wordt door OMFT de sterkte van de M orbicularis oris gemeten?
Door middel van de Force scale
4-10 = 3-5 pond
> 10 = 4-6/7 pond
Wat test je met de payne-techniek?
Of iemand goed slikt. Of de tong tegen het gehemelte wordt aangezogen.
Waar is sprake van als je vegen ziet zij de payne-techniek?
tongpersen.
Wat is de werkwijze (op volgorde) van Oromyofunctionele therapie OMFT?
- logopedisch mondonderzoek
- Handelingsplan (10-20 begandelingen)
1. afleren afwijkend mondgedrag
2. spierfunctietraining- vergroten lipspanning
- gerichte sliktraining
- aanleren juiste tongpositie in rust
- aanleren alveolaire tongpositie tijdens slikken.
- articulatietraining
- verbeteren uitspraak alveolaire klanken.
- vergroten lipspanning
- automatiseren van het aangeleerde gedrag!
- Eventueel mondtrainer als hulpmiddel.
- Veel oefenen
- Samenwerken tandarts/ orthodontist.
Protrale tongpers
tongpers naar voren
bimaxillaire tongpers
kaak tongpers -> pers tegen boven en onder elementen
Blijvende gebit van voor naar achteren:
- Centrale incisief
- Laterale incisief
- Cuspidaat
- 1e premolaar
- 2e premolaar
- 1e molaar
- 2e molaar
- 3e molaar
Melkgebit van voor naar achteren:
- Centrale incisief
- Laterale incisief
- Cuspidaat
- 1e molaar
- 2e molaar
Saggitaal vlak
Links - rechts
Frontaal / verticaal vlak
Voor - achter
Transversaal vlak
Boven - onder
Tonsillen/ tonsillae palatinae
Keelamandelen
Wat kunnen gevolgen zijn van afwijkende mondgewoonten?
- Overbeet (klasse 2 maloclussie)
- Onderbeet (klasse 3 maloclussie)
- Openbeet (opening tussen boven en onderkaak)
- Scheve tanden
- Kaakpijn
- Moeilijk praten
- Kwijlen
- Droge lippen
- Beugel
- Slissen
Interdentaal, lateraal of addentaal spreken:
Spreken waarbij bepaalde klanken met de tong tussen of tegen de voortanden of zijwaarts tussen de kiezen worden uitgesproken.
Waarom kan een baby die speent last krijgen van middenoorontstekingen?
Omdat je minder slikt met een speen en wordt je middenoor te weinig belucht.
Wat zijn de stappen in onderzoek en observaties OMFT?
- Registratie van de patiëntgegevens
- Anamnese/intake - vraagt naar:
Klacht
Ontwikkeling van de klacht
Mondgewoonten
Slikken
Kauwen
Mond dicht/open
Articulatie - Functieonderzoek slik:
Slikken observeren -> speeksel/water/vast voedsel. Open en gesloten mond.
Kauwen observeren -> Kauwen slikken koekje.
Vragen of de patiënt de slik zelf kan omschrijven. - Force scale:
Normaal 4-10 jaar: 3-5 pond.
>10: 4-5/7 pond.
Myoscanner: om spanning van bepaalde spieren te meten.
Payne techniek: Hoe slikt. - Diagnose stellen.
