voeding en vertering Flashcards
voedingsmiddelen
alle producten die je eet of drinkt
uit wat bestaan voedingsmiddelen
plantaadige voedingsmiddelen en dierlijke voedingsmiddelen
plantaardige voedingsmiddelen
komen van planten of gemaakt door planten
dierlijke voedingsmiddelen
komen van dieren of van producten van dieren
plantaardige producten die je kunt gebruiken in plaats van boter en melk:
halvarine = gemaakt van plantaardige olie sojadrink = gemaakt van sojabonen (peulvruchten)
voedingsstoffen
stoffen die je lichaam nodig heeft voor energie, groei en herstel
waar zitten voedingsstoffen in:
voedingsmiddelen
voedingsstoffen kunnen vier functies vervullen in je lichaam:
- brandstof
- bouwstof
- reserverstoffen
- beschermende stoffen
brandstof
- leveren energie, is nodig voor groei, ontwikkeling en herstel, maar ook om je lichaamstemperatuur op peil te houden
- in elke cel vindt verbranding plaats, daarvoor zijn brandstoffen nodig
bouwstof
- nodig voor groei en ontwikkeling van je lichaam
- herstel voor bij verbranding en beschadigingen
reserverstoffen
- niet direct nodig voor bouwstof of brandstof
- worden opgeslagen in je lichaam
beschermende stoffen
- zorgen ervoor dat je niet ziek wordt
zes groepen voedingsstoffen
- eiwitten
- koolhydraten
- vetten
- water
- mineralen
- vitaminen
eiwitten
- belangrijke bouwstoffen in je lichaam
- voor cytoplasma
- de opbouw van spieren
- een teveel wordt gebruikt als brandstof, of omgezet in vet en da opgeslagen als reserverstof
koolhydraten
- behoren onder andere suiker, zetmeel en glycogeen
- je lichaam gebruikt het als brandstof en bouwstof
- krijg je meer koolhydraten binnen, wordt het omgezet in vet en opgeslagen als reserverstof
- glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in je lever en spieren
- dierlijke voedingsmiddelen bevatten meestal weinig koolhydraten
vetten
- dienen als bouwstof, reserverstof, maar vooral als brandstof.
- als je meer vet binnenkrijgt, wordt het als reserverstof opgeslagen
water
- je lichaam bestaat uit ongeveer 60% uit water
- het is een blangrijke bouwstof
- is nodig voor vervoer van stoffen in je lichaam
mineralen
- worden zouten genoemd, bijv: calcium (kalk), natrium, magnesium en ijzer
- je hebt verschillende mineralen nodig als bouwstof
- voor de opbouw van botten is kalk nodig
- mineralen zijn ook beschermend stoffen om gezond te blijven
vitaminen
- vitaminen dienen als bouwstof en beschermende stof
- krijg je te weing of te veel dan wordt je ziek
- belangrijke vitaminen A,B,C,D en K
- vitaminen A is nodig voor de opbouw van je huid en om goed te kunnen zien
- vitaminen D is nodig voor het vastleggen van kalk in je botten
voedingsvezel
een verzamelnaam voor plantaardige stoffen die je lichaam niet kan verteren
vezels behoren tot de
koolhydraten
vezels zijn afkomstig van de
celwanden van planten
vezels zitten in
- groente
- fruit
- aardappelen
- volkorenbrood
- volkoren ontbijtgranen
- peulvruchten
- noten
vezels zorgen voor een
verzadigd gevoel
voedingsvezel is nodig voor een
goede darmwerking
verteringsstelsel
alle delen van het lichaam de betrokken zijn bij de vertering van voedsel
welke voedingsstoffen kunnen door de wand van het darmkanaal heen in het bloed worden opgenomen
- glucose
- mineralen
- water
- vitaminen
moet je de voedingsstoffen eerst verteren die door de wand van het darmkanaal heen gaat
nee
welke voedingsstoffen kunnen niet door de darmwand heen
- eiwitten
- de meeste koolhydraten
- vetten
moet je de voedingsstoffen verteren die niet door de darmwand heen gaat
ja
vertering
het afbreken van grotere voedingsstoffen tot kleinere verteringsprocuten die in het bloed worden opgenomen
de afbraak van vertering gebeurt in twee stappen
- voedsel in kleine stukjes verdelen door te kauwen
2. voedingsstoffen omzetten met behulp van verteringssappen
waar komt je voedsel als eerst in
in de mond
wat kan je met je snijtanden en hoektanden
je bijt de stukken van je voedsel af
wat hebben kiezen
een knobbelige bovenkant
wat voor functie hebben kiezen
het voedsel wordt fijngemaald
wat voor functie heeft kauwen bij de vertering
- je voedsel wordt in kleine stukjes verdeeld
- dan kan je het beter doorslikken en wordt het oppervlak van het voedsel vergroot
mechanische vertering
voedsel in kleine stukjes kauwen
verteringssappen
sap dat voedsel afbreekt in kleinere stukjes
voorbeelden van verteringssap
- speeksel
- maagsap
welke verteringssklieren heeft een mens
- speekselklieren
- alvleesklier
- maagsapklieren
- darmsapklieren
- lever
chemische vertering
vorm van vertering waarbij stoffen worden omgezet in andere stoffen door middel van scheikundige reacties
enzym
stof die een scheikundig proces versnelt
kringspieren en lengtespieren
spieren in de darmwand die samen ervoor zorgen dat de voedselbrij wordt voortgeduwd, gekneed en vermengd met verteringssappen
wat gebeurt er als de kringspieren en de lengtespieren zich afwisselend samen trekken en ontspannen
daardoor wordt het voedsel in de darm voortgeduwd
darmperistaltiek of perristaltische beweging
het afwisselend samentrekken en ontspannen van kringspieren en lengtespieren in de wand van het darmkanaal
wat produceren speekselklieren
speeksel
wat zorgt enzym voor de vertering van zetmeel
hierdoor wodt zetmeel in je voedsel voor een deel al in je mond verteert
waar wordt het voedsel in geduwd als je slikt
slokdarm
maag
orgaan dat voedsel tijdelijk opslaat
wat produceren maagsapklieren
maagsap
waar bestaat maagsap uit
- water
- zoutzuur
- een enzym
wat doet zoutzuur
dat dood bacterien die met je voedsel zijn meegekomen
maagportier
kringspier die de uitgang van de maag af kan sluiten
twaalfvingerige darm
orgaan dat voedselbrij vermengt met gal en alvleessap
lever
orgaan dat gal produceert