Vetoplosbare vitaminen Flashcards
Wat zijn de functies van retinol? Waar wordt het opgeslagen?
= Vitamine A
Celdifferentiatie
- Effect op specialisering van cellen bv. vorming van mucus-producerende epitheelcellen
Rhodopsine vorming (uit 11-cis-retinal en opsine) - Helpt zicht in het donker
weetje tijdens WOII propaganda dat wortels nachtvisie veroorzaken om nieuwe radartechnologie te maskeren en om surplus wortels kwijt te raken bij bevolking
Antioxidant ACE
Retinol wordt opgeslagen in de lever
Wat zijn bronnen van vitamine A? Wat hebben we nog nodig om vitamine A te kunnen gebruiken?
- Vitamine A of retinol zit in dierlijke producten (zuivel, lever, vis…)
- Carotenoiden zoals b-caroteen zitten in (soms oranje) planten en worden omgezet tot retinol (omzettingsefficientie varieert interindividueel, maar over het algemeen vrij inefficient)
- Retinol Binding Protein is nodig voor de transport van vitamine A
Wat zijn de gevolgen van een vitamine A deficientie?
*meestal te maken met retinol binding protein tekort (proteine malnutritie)
- Verstoring ooggezondheid/zicht en in erge gevallen blindheid (zeer belangrijk probleem in ontwikkelingslanden bij jonge kinderen)
- Verstoring mucusvorming (> verzwakte immuniteit)
- Verstoring foetale ontwikkeling
Wat zijn de functies van vitamine D?
Regulatie van calcium in het bloed
- Tekort > Ca uit beenderen halen, absorptie in dunne darm verhogen, reabsorptie in nieren verhogen
Rol in immuunsysteeem
- deficientie geassocieerd met artritis en multiple sclerosis
- veel aandacht sinds covid (mensen met tekort gevoeliger)
- relatie vitamine D x immuunsysteem niet erg duidelijk
Wat zijn de oorzaken & gevolgen van een vitamine D deficientie?
Oorzaken
- Ouderdom (lagere provitamine productie)
- Donkere huidskleur; melanine biedt bescherming tegen UV maar vermindert ook vitamine D productie (vooral relevant verder van de evenaar want donkere huidskleur + weinig zonlicht = double trouble)
- Obesitas (vitamine D zit vast in vetweefsel?)
Gevolgen
- Botaandoeningen (rachitis, osteomalacia) i.v.m rol in calciummetabolisme
Wat zijn de oorzaken & gevolgen van een teveel aan vitamine D?
- Door oversupplementatie; kan niet door blootstelling aan UV omwille van evenwicht synthese/afbraak (ook melanine biedt bescherming)
- Zorgt voor hoofdpijn, calcium afzetting in weefsels…
Wat zijn de functies van vitamine E?
Antioxidant
- beshermt vetzuren en zo ook de membranen van RBC en sperma
Rol in genexpressie
- Vermindert expressie van LDL
- Moduleert groei bindweeefsel
- Reguleert Proteine kinase C (brede waaier aan functies)
Deel van ACE antioxidanten trio
Wat zijn de gevolgen van een vitamine E deficientie?
- Hemolytische anemie (membranen RBC beschadigd)
- Verzwakte immuniteit (door oxidatieve stress?)
- Neurologische problemen
Hoe kan een surplus aan A of E vitamines pro-oxidatieve effecten veroorzaken?
De ACE vitaminen geven de elektronen van reactieve zuurstofspecies door aan elkaar en werken het best als de hoeveelheden met elkaar in balans staan
> verstoring balans door A of E oversupplementatie kan pro-oxidatief werken (C niet, kan weg via urine)
Wat zijn de functies van phylloquinone?
= Vitamine K1
Rol in bloedklontering (Koagulations Vitamin)
- K belangrijk in de gamma-carboxylatie van glutamaat, een reactie waarbij thrombine wordt gevormd (&thrombine zet fibrinogeen om in fibrinevezels)
K1 kan omgezet worden in K2, maar zeer inefficiente omzetting
Wat zijn de functies van menaquinones?
= Vitamine K2
Rol in bloedklontering (Koagulations Vitamin)
- K belangrijk in de gamma-carboxylatie van glutamaat, een reactie waarbij thrombine wordt gevormd (&thrombine zet fibrinogeen om in fibrinevezels)
Behoud botgezondheid door gamma-carboxylatie van Matrix GLA Protein (MGP)
- Voorkomt calcificatie van aderen en houdt calcium vast in beenderen
Vergelijk vitamine K1 met vitamine K2
- Phylloquinone vs Menaquinons
- in westers dieet veel meer K1 dan K2
- K1 minder dan 10% geabsorbeerd K2 veel betere absorptie
- K1 circuleert enkele uren in het bloed K2 blijft dagen omwille van associatie met LDL (circulatietijd ook reden dat het meer functies heeft dan K1)
- K1 kan omgezet worden in K2 maar zeer inefficiente omzetting
Wat zijn de oorzaken en gevolgen van een vitamine K deficientie?
= Zeldzaam omdat K2 ook door darmflora wordt geproduceerd
(wel een zorg bij pasgeborenen omdat hun darmflora nog niet helemaal functioneel is)
Veroorzaakt Vitamin K deficiency bleeding
- bloeden stopt niet omdat bloedklontering niet werkzaam is
