verloskunde Flashcards
bespreek endocrinologie normale partus
- FOETUS LIGT ALTIJD AAN BASIS NORMALE PARTUS!
- Foetus brengt partus op gang:
1. verandering in omgeving (ruimte w kleiner voor veulen) geeft stress -> ACTH verhoogd -> cortisol verhoogd.
2. Foetale cortisol komt terecht in maternale bloedcirculatie -> stimuleert enzym dat progesteron omzet naar oestrogeen
3. endometrium zet onder invloed v oestrogeen prostaglandine vrij
4. PGF zorgt voor lyse CL en verhoogde uterus-contracties (specifiek: myometrium, ‘weeen’) => brengen vrucht in geboortepositie en vruchtvliezen door cervix in vagina
5. In vagina verhoogt de druk = prikkeling drukreceptoren -> vrijstelling oxytocine (OT)
6. Fergussonreflex: OT zorgt voor meer contracties myometrium en nog meer stijging druk -> nog meer vrijstelling OT
7. verhoogde druk in bekkengebied -> reflex: opwekken buikpers, loopt gecoordineerd met baarmoedercontracties en noodzakelijk voor uitdrijven vrucht
bespreek fergusson-reflex
- Vicieuze cirkel bij normale partus, endocrinologie
- Foetus brengt partus op gang, op bepaald moment: foetus in geboortepositie en vruchtvliezen in cervix en vagina -> hier verhoogde druk -> relfex: vrijgave oxytocine -> hierdoor w uteriene contracties versterkt en druk in vagina en cervix nog meer verhoogd -> nog meer vrijgave oxytocine (=vicieuze cirkel)
puerperaal
= kraambed = kraamtijd
- periode net na partus (ong eerste 8 dagen)
bespreek het week gedeelte vh geboortekanaal
- cervix, vagina en vulva
- brede bekkenbanden
- verweking (bij naderende partus) -> elasticiteit verhoogt
- > onvoldoende verweking => scheuren (=> pneumovagina)
- weerstand gevend:
- > cervix
- > dorsale commissuur vulva
bespreek benig geboortekanaal paard
- onderdelen: bekken, sacrum en eerste staartwervels
- weinig tot nt vervormbaar
- Ruime en ronde bekkeningang
- vlakke bekkenbodem
- wijde uitgeronde zijwanden
- licht convex gebogen uitdrijvingsrichting
(=> ivm Ru heeft Eq een makkelijker geboortekanaal om baby eruit te persen)
bespreek benig geboortekanaal rund
- onderdelen: sacrum, bekken en eerste staartwervels
- weinig tot nt vervormbaar
- ovale bekkeningangg
- oplopende bekkenbodem
- hoog oplopende zijwanden
- afhellend sacrum
- sterk convex gebogen uitdrijvingsrichting
=> moeilijker geboortekanaal dan Eq
prodromi
= symptomen die waarschuwen voor begin ve ziekte
-> bij partus: symtomen die waarschuwen voor aankomende partus
geef prodromi partus bij rund
Tekenen naderende partus zijn:
- volschieten uier
- zakken ophangbanden
- vulvazwelling en oedeemvorming
- vulva-uitvloei (v helder slijm (baarmoederprop = voor partus) tot bloederig of lichtgroen (= begin ontsluitingsfase))
- veranderde lichaamstemp: eerst stijgen 12-24u voor partus en dan daling
geef prodromi partus bij eq
Tekenen ve naderende partus zijn:
- Minder duidelijk en het ontwikkelt zich minder geleidelijk dan bij Ru
- Uier: soms al opgezwollen een maand voor partus, doorheen de dag kan grootte uier variëren
- Kegelen: gestold secreet aan tepel
- wnr partus nabij:
- > uier schiet vol en spuit melk
- > onrustig worden, zweten
- > kolieksymptomen of regelmatig kleine # mesten
bespreek bij normaal partusverloop de ontsluitingsfase
- uteruscontracties
- onrust
- intra-uteriene druk stijgt
- zichtbare vruchtvliezen (allantois en amnion (zit rond embryo)) -> scheuren v vliezen (Eq altijd allantois (bevat afvalsoffen primitive gut v embryo, is dus deel embryo)) eerst)
- Duur:
-> Ru: 3-6u
-> Eq: 1-2u
(chorion zit rond amnion en allantois)
bespreek bij normaal partusverloop de uitdrijvingsfase
- bij ontsluitingsfase z vliezen (allantois en amnion) gescheurd -> hierna begint uitdrijvingsfase
1. uteriene contracties (als gevolg van stijging intra-uteriene druk)
2. buikpers
3. Door hoge druk op foetale borstkas tijdens de uitdrijving: amnionvocht w uit luchtwegen geperst -> onderdruk ontstaat -> AH komt op gang
! geboorte veulen met amnion over hoofdje -> risisco voor stikken bij minder vitale veulens
4. Duur:
-> Ru: 2-3u
-> Eq: 10-30 min
waarom is kans op perinatale sterfte hoger bij stuitligging?
Stuitligging: AP eerst
- door de langere duur: de ontsluiting vd cervix verloopt trager -> weinig aanleiding tot afgifte oxytocine en buikpers
- navelstreng loopt soms om de hak of om de romp en kan te vroeg afgekneld geraken (en navelstreng is bloedtoevoer voor baby)
- Hypoxie kan inspiratiebewegingen induceren -> hierdoor amnionvocht in longen -> benadeelt de ftie vd longen kort na geboorte (ze kunnen nt optimaal werken) met ev sterfte na geboorte tot gevolg
hypoxie
= ‘hypo’ en ‘oxie’
- te kort aan zuurstof in (bepaalde) weefsels
bespreek bij normaal partusverloop de nageboortefase
- nageboorte z vliezen en navelstreng
1. uteruscontracties tot nageboorte afkomt
2. Duur: - > Ru: 4-8u
- > Eq: 15-30min
- > Ru: duurt zo lang omdat de placentomen moeten afkomen, deze geven ook een verhoogd risico op het nt loskomen vd vliezen en dus het nt afkomen vd nageboorte
- > Eq: altijd controleren op volledigheid, ret sec is heel gevaarlijk
Retentio secundinarum
= nt of nt tijdig afkomen vd nageboorte (vliezen + navelstreng)
- normale duur:
- > Ru: 4-8u
- > Eq: 15-30 min
- Sprake v ret sec wanneer:
- > Ru: langer dan 24u
- > Eq: langer dan 6u
- zeker bij Eq heel gevaarlijk
wanneer ga je vooronderzoek uitvoeren?
- wanneer uitdrijvingsfase nt vordert
- wanneer vruchtblazen gebroken z maar er zijn gn vruchtdelen te zien: oorzaak moet achterhaald w (je ziet maar geen lichaam komen) (bvb te grote vrucht, slecht ontsloten cervix, abnormale ligging…)
- om de ligging te bepalen wnr er wel extremiteiten buiten vulva steken maar gn kop
- > zoolvlakten naar dorsaal gericht: meestal achterste voorstelling (AV)
- > zoolvlakten naar ventraal gericht: meestal voorste voorstelling (VV)
bespreek het afbreken vd navelstreng
- > Eq:
- veulens normaal geboren met intacte navelstreng en blijven zo nog tijdje liggen
- afscheuren gebeurt door bewegingen v veulen of moeder (rechtstaan)
- scheuren gepaard met minimaal tot geen bloedverlies
- > Ru:
- navelstreng korter -> scheurt meestal al intra-vaginaal
- amnionschede (vlies v 10 cm) blijft over
- > Amnionschede is erg belangrijk: droogt heel snel op en mummificeert -> sluit zo de navelopeningen af en behoedt het dier voor infecties
bespreek na-onderzoek
- verplicht vooronderzoek: enkel indien echt nodig
- ftie: zoeken naar aanwezigheid resterende vruchten, kwetsuren, bloedingen
- retentia secundinarum voorkomen: controleren op volledigheid nageboorte
welke zijn algemene voorbereidingen bij verloskundige hulp?
- afkalfstal:
- geboortepositie
- glijmiddel
- sedatie, narcose, analgesie
bespreek afkalfstal
- apart
- zacht ligbed
- makkelijk te verversen en reinigen
- nt te glad!
- erin: enkele dagen voor kalfdatum
- eruit: als nageboorte is afgekomen
wat doe je als koe nt spontaan in geboortepositie gaat liggen?
- normale geboortepositie koe: zijlig
- > neerleggen door opheffen
- > neersnoeren
bespreek glijmiddel
- nt-irriterende vettige substantie: slaolie, vaseline, reuzel…
- > als moeilijke verlossing: boorzalf (boor in vaseline)
- nodig omdat: droge geboortewegen vormen risico voor trauma, maakt het glad en soepel
bespreek analgesie bij partus
- wanneer:
1. angstige en nerveuze dieren
2. heel pijnlijke verlossing
3. onhandelbare dieren
! hogere gevoeligheid tijdens dracht
! transplacentaire overgang naar foetus - actief bestanddeel: xylazine (onderdeel v oa het geneesmiddel Rompun)
bespreek vaginaal onderzoek als deel v verloskundig onderzoek
- onderzoeken v VOLLG en navelstreng
- VOLLG:
1. Verwondingen: controle op laesies (beschadiging v weefsel), bloedingen en afwijkingen
2. Ontsluiting: vd cervix -> onvoldoende, slecht ontsloten…
3. Ligging: - > vd foetus: AV, VV, afwijkend
- > vd uterus: torsio uteri?
4. Levenstekenen: reflexen, hartslag en navelstrengpulsaties - > VV (4): tussenklauwreflex, slikreflex, oogbolreflex en navelstreng
- > AV (3): tussenklauwreflex, anusreflex, navelstreng
5. Grootte: relatieve grootte baby -> is extractie wel mogelijk of is het onverantwoord (aka keizersnede nodig?) - Navelstreng: verloop ervan (zeker wanneer AV want als om poot geslagen of om romp gedraaid (waarop verhoogde kans is bij AV) is er verhoogde kans op sterfte tijdens partus)
- > gn pulsatie: dode foetus
welke levenstekenen w gecheckt bij VV ligging?
- levenstekenen: reflexen, hartslag, navelstrengpulsaties
- VV:
1. tussenklauwreflex
2. slikreflex
3. oogbolreflex
4. navelstreng
welke levenstekenen w gecheckt bij AV ligging?
- levenstekenen: reflexen, hartslag en navelstrengpulsaties
- AV:
1. tussenklauwreflex
2. anusreflex
3. navelstreng
proefextractie
- onderdeel vaginaal onderzoek, specifiek onder punt G: grootte: gaat het kalf door het geboortekanaal passen of onverantwoord?
- ftie: controleren of kalf het geboortekanaal wel of nt zal kunnen passeren vooraleer er trekkracht w uitgevoerd
- VV: matige trekkracht (100-120 kg) nodig, kogels handbreedte buiten vulva (staand dier)
- AV: sterke trekkracht (200kg) nodig, tarsi handbreedte buiten vulva (liggend dier)
bespreek rectaal onderzoek als onderdeel v verloskundig onderzoek
- Enkel wanneer duidelijke aanwijzing dat het nodig is:
1. torsio uteri?
2. is partus bezig of nt: twijfel
3. levenstekenen foetus (die DA doen twijfelen)
4. Rupturen
5. Peritonitis
geef onderdelen verloskundig onderzoek
- Vaginaal onderzoek: VOLLG en navelstreng
2. Rectaal onderzoek: enkel wanneer duidelijke aanwijzing dat het nodig is