Kleine herkauwers Flashcards

1
Q

Vergelijk houden schapen met houden runderen

A
  1. Schapen grazen korter dan rundvee -> men kan ze houden op grote opp met weinig grasgroei (nt geschikt voor Ru) zoals bergachtige gebieden, droge vlakke gebieden
  2. Melkschapen kunnen gehouden w waar melkkoeien nt gehouden kunnen w owv vegetatieve of geografische factoren. Bij betere vegetatie ook vleesschapen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

bespreek ‘doeleinden’ schap

A
  1. Lamsvlees: seizoensproductie
  2. Wolproductie: nt lonend, is eerder bijproduct vleesproductie. Jaar: 5 kg/ooi
  3. Melkproductie: zeldzaam, soms ambachtelijke productie. Melken na spenen kan tot 500 kg melk opleveren
  4. Natuurbeheer: sobere rassen om ze van uitsterven te behoeden. Begrazen v dijken: onstaan stevige grasmat zonder dijken te beschadigen door gewicht
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

bespreek scheerziekte

A
  • wat: torsie darmpakket met afklemmen vd BV en afsterven gedeelte darmen
  • > gevolgen: toxinemie -> sterfte
  • vaak in combinatie met penstympanie
  • sympt: progressieve pijn, afzonderen v kudde (! zeer ontwikkeld kuddeinstinct), veel liggen, nt eten, kreunen, donkere slijmvliezen, snelle pols, tympanie
  • preventie: nt over rug draaien bij scheren, darm- en maaginhoud verkleinen voor het scheren dmv 24u ervoor te vasten of op schrale weide te zetten
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

penstympanie

A

ophoping gassen in pens

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

bespreek verwentelen bij schapen

A
  • wat: op rug of zij liggen en nt meer zelfstandig recht geraken
  • > gevolgen: verhinderde spijsvertering en uitlaten gassen (boeren) en dus tympanie -> druk op longen
  • oorzaak: ?, ectoparasieten (jeuk)
  • minder bij regenweer en bij geschoren schapen
  • preventie: ectoparasieten bestrijden, scheren, aanbrengen v schuurmogelijkheden
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

hoe komt het dat verwentelen minder voorkomt bij geschoren schapen?

A
  • verwentelen: op rug of zij liggen en nt meer zelfstandig recht geraken
  • nt geschoren = dikke wolvacht: is verend -> schaap op zn rug kan zich moeilijk afduwen om weer recht te geraken
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

bespreek preventiemanieren schapenziektes

A
  1. algemeen goed bedrijfsmanagement
  2. strategische ontwormingsprogramma’s/ omweidingsprogramma’s (Faciola hepatica, haemonchus, nematodirus (rondworm))
  3. efficiente vaccinatiepolitiek (enerotoxemie)
  4. regelmatige klauwverzorging (rotkreupel)
  5. preventieve behandeling ectoparasieten (myiasis)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

wat zijn maatregelen bij uierontsteking schaap?

A
  • ooi isoleren
  • algemene behandeling Ab
  • lammeren bijvoederen
    ! altijd controleren v uiers voor het dekken en eventuele knobbels en verhardingen verwijderen
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

geef mogelijke oorzaken uierontsteking ooi

A
  • acute mastitis: vnl door:
  • > Staphylococcus aureus
  • > Pasteurella haemolytica
  • meestal snel na geboorte door:
  • > vuile bodembedekking bij aflammeren
  • > tepelbeschadigingen
  • > via zuigen (Pasteurella haemolytica is normaal aanwezig in neus en keel lammeren)
  • Chronische mastitis door:
  • > minder agressieve kiemen
  • > besmetting na het spenen
  • > blijvende veranderingen uierweefsel na acute mastitis
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

geef symptomen uierontsteking ooi

A
- mastitis:
1 sterke zwelling
2 roodheid
3 ooi algemeen ziek
4 lammeren z hongerig
- chronische mastitis: verminderde melkproductie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

wat is blauwuier?

A
  • Een uit de hand gelopen mastitis vd ooi
  • zo ver dat zelfs weefselnecrose plaatsvindt
  • merendeel ooien sterft snel als het nt behandeld w
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

geef symptomen enterotoxemie schaap

A
  • hyperacute sterfte (na 1 a 2u al)

- autopsiie: vloeibare hemorragische darminhoud

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

wat is en geef oorzaak enterotoxemie schaap

A

= ‘het bloed’: aantasting v bloedvatwanden waardoor vloeibare hemorragische darminhoud verkrijgen

  • oorzaak: Clostridium perfringens die kans krijgt zich te veel te vermenigvuldigen
  • vnl bij jonge, snelgroeiende lammeren
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

wat is clostridium perfringens

A
  • bodembacterie

- sporen ervan bevinden zich in darm gezonde schapen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hoe komt het dat, ondanks dat het in de darm v gezonde schapen voorkomt, Clostridium perfringens enterotoxemie kan veroorzaken?

A
  • Door gewijzigd milieu in darmen ontluiken de sporen -> vermenigvuldiging vd bacterie -> productie toxines: deze tasten de bloedvatwanden aan
  • gewijzigd milieu: wijziging pH bij weelderige voeding: jong gras, overmaat krachtvoeder
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

bespreek behandeling enterotoxemie schaap

A
  • altijd te laat (sympt is letterlijk hyperacute sterfte, dier bloed leeg)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

bespreek preventie enterotoxemie schaap

A
  • vaccineren
  • Als 1tje het heeft gehad: - eventueel: rest kudde overplaatsen naar schrale weide (schraal = gn overdaad aan voedsel -> pH blijft ongeveer hetzelfde -> sporen Clostridium perfringens kunnen nt ontluiken en vervolgens vermenigvuldigen)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

geef vaccinatieschema tegen enterotoxemie bij schapen

A
  • 1x/jaar
  • 1e x op dag 0 -> 2e x 4-6w later herhalen
  • ooien: boostervaccinatie: tijdens dracht vaccineren zodat hoge concentratie antistoffen in colostrum -> lammeren blijven tot 2 maanden beschermd
  • product: gecommercialiseerde vaccins: deze z multivalent: bevatten meerdere Clostridia-species en toxines
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

wat is incubatietijd bij blauwtong?

A

4-12 dagen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

geef symptomen blauwtong

A
  • het komt voor bij Ru en KRu, maar vnl bij schapen zijn symptomen te zien
  • incubatietijd: 4-12 d
  • 1ste week: hoge koorts, tachypnee, oedeemkop, hyperemie (overmatig bebloed) mucosa, erosies lippen en muil, speekselen, soms cyanose tong
  • 2e week: zwelling kroonrand, kreupelheid, abortus
  • 3e week: herstel of sterfte (tot 20% sterft eraan)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

bespreek behandeling blauwtong

A
  • zachte voeding
  • NSAID’s
  • evt Ab
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

bespreek preventie blauwtong

A
  • aangifteplichtige ziekte

- insectenwerende behandeling, vaccinatie (verplicht voor alle geregistreerde schapen!)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

bespreek diagnose blauwtong

A

serologie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

wat is incubatietijd?

A

tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste klinische symptomen vd ziekte

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

bespreek oorzaak blauwtong

A
  • Reovirus: een familie v virussen
  • vermeerdert in (3):
    1. lymfocyten
    2. endotheelcellen
    3. macrofagen
  • overgedragen door muggen (spec: Cullicoides (= knutten, stekende muggen))
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

tachypnee

A

versneld ademhalen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

bespreek behandeling infectieuze kerato-conjunctivitis

A
  • lokaal via zalf
  • evt langwerkende Ab
  • geneest ook spontaan zonder blijvende letsels
  • wel vaak recidieven
28
Q

wat is infectieuze kerato-conjunctivitis en geef symptomen

A

= ‘zere oogjes’, acute koppelziekte veroorzaakt door Mycoplasma conjunctivae

  • eerst ontsteking bindvlies (conjunctivum): rood, zwelling, tranenvloei, lichtschuwheid
  • dan aantasting hoornvlies ( cornea): vertroebeling, ontstaan zweren
29
Q

wat is een koppelziekte

A

= als 1 het heeft, moet iedereen gelijktijdig behandeld w

- bvb infectieuze (!) kerato-conjunctivitis

30
Q

wat is ectyma bij schapen?

A

= ‘zere bekjes’, een pokkenvirus

- besmettelijke korsten rond bek

31
Q

geef symptomen ectyma bij schapen

A
  • besmettelijke blaasjes en korstvorming rond bek

- kan ook rond kroonrand -> kreupelheid (strawberry footrot)

32
Q

wat is strawberry footrot

A
  • ectyma zich uit via blaasjes en korstvorming rond de kroonrand en zo leidt tot kreupelheid
    (normaal blaasjes rond bek)
33
Q

beschrijf behandeling ectyma

A
  • geneest vanzelf na enkele weken
  • in koppel: kan maanden persisteren
  • > evt Ab
34
Q

bespreek ectyma doorgave

A
  • zoonose -> pijnlijk en langdurig bij mens
  • via zuigende lammeren overgaan op uiers
  • in een koppel
35
Q

bespreek behandeling zwoegerziekte

A

geen

36
Q

bespreek bestrijding zwoegerziekte

A
  • serologische screening

- dragers nt laten verder leven

37
Q

bespreek symptomen visna-vorm v zwoegerziekte

A
  • progressieve aandoening: -> na 1-2 jaar: iets bemoeilijkte ademhaling
  • > deze blijft verergeren
  • vermageren
38
Q

geef 2 vormen zwoegerziekte

A
  1. Visna-vorm = longvorm

2. Maedi-vorm = zenuwvorm

39
Q

bespreek symptomen maedi-vorm v zwoegerziekte

A
  1. bemoeilijkte gang
  2. dwangbewegingen
  3. krampen
  4. verlammingen
40
Q

bespreek alle mogelijke symptomen v zwoegerziekte

A
  • Visna-vorm (longvorm):
    -> progressief moeilijker ademhalen vanaf 1-2 jaar na besmetting
    -> vermageren
  • Maedivorm (zenuwvorm):
    -> verlammingen
    -> krampen
    -> dwangbewegingen
    -> bemoeilijkte gang
  • Induratieve mastitis:
    -> als virus in uier komt ontstaat vleesuier (meer weefsel in uier)
    -> minder melkproductie
    -> meer lammersterfte en lager speengewicht
    => economische schade
41
Q

wat is zwoegerziekte

A

= ‘maedi-visna’

- heeft 2 vormen met iedere vorm met specifieke symptomen

42
Q

geef oorzaak zwoegerziekte

A
  • Lenti-virus
  • besmetting is levenslang (-> bestrijding: doden v dragers)
    owv vorming v nt-protectieven antistoffen
  • verspreiding via direct contact via uitgeademde lucht, melk, speeksel, urine
43
Q

bespreek symptomen wolfschurft

A
  • weinig in zomer, vnl in herfst en winter
  • begint met vochtige plekjes, daarna korstvorming en woluitval
  • heel ernstig: wegkwijnen -> sterfte
    ! asymptomatische dragers komen ook voor
44
Q

bespreek behandeling wolschurft

A
  • Ectoparasitica

- Endectociden: middel tegen endo- en ectoparasieten

45
Q

wat is wolschurft en geef oorzaak

A
  • zeer besmettelijke ziekte
  • veroorzaakt door Psoroptes ovis = mijt
  • deze voedt zich met afscheidingsproducten huidklieren (talg) -> beschadigt de huid nt, maar wel korstvorming en exsudatiereactie (vocht-afgifte bij ontsteking)
46
Q

hoe verspreidt wolschurft zich

A

-via direct en indirect contact (via borstel oid)

! heel besmettelijk

47
Q

bespreek preventie myiasis

A
  1. diarree voorkomen
  2. scheren ooien voor het lammeren
  3. preventie ectoparasieten
  4. 1x/dag controleren bij warm + vochtig weer
  5. Preventieve bestrijdingsmiddelen
48
Q

hoe voorkom je diarree en indirect myiasis?

A
  • strategisch ontwormen
  • gn plotse voederwijzigingen
  • goed beweidingsprogramma
49
Q

wrm is scheren ooien voor het lammerren een goede manier van preventie myiasis?

A
  • scheren ooien voor het lammeren geeft dunnere wol in het voorjaar -> geeft lagere vochtigheidsgraad in wol -> minder aantrekkelijk voor vliegen om eitjes in te leggen
50
Q

wrm is preventie ectoparasieten zo belangrijk om myiasis te voorkomen?

A
  • ectoparasieten zoals luizen en schurft zorgen voor jeuk -> schuren -> verwondingen = heel aantrekkelijk voor vliegen
51
Q

beschrijf het gebruik v preventieve bestrijdingsmiddelen voor preventie myiasis

A
  • belangrijk: goed contact met huid
  • dompelen of rugspuit met voldoende hoge druk
  • vanaf april-mei (wanneer het warmer en vochtiger wordt en dus kans op myiase vergroot is)
  • regelmatig herhalen
  • wrm: gebruik v endectociden voorkomen aandoeningen die het dier zouden verzwakken (diarree door wormen, wolschurft…) en zo vatbaarder zouden maken voor myiasis
52
Q

bespreek behandeling myiasis

A
  • scheren
  • wassen met insecticide
  • in erge gevallen: Ab, heel erg: euthanasie
53
Q

bespreek oorzaak myiasis

A
  • Groene vleesvlieg: w aangetrokken door vochtig milieu in wol en bepaalde geuren (huidinfecties, zweten, wondvocht, diarree) -> volwassen vliegt legt eieren in vacht -> larven komen uit -> vallen op bodem en verpoppen tot vlieg of overleven de winter OF vreten zich in de huid -> vochtafscheiding ontstaat (ontstekingsreactie) en donkerverkleuring v wol die loskomt
  • meeste problemen in zomer want vliegen zijn bezig v april tot eind oktober (deel lente, zomer en herfst)
  • vnl op schouders en achterhand, kan overal!
54
Q

geef symptomen myasis

A
  • erge jeuk
  • erge pijn
  • onrust
  • nt eten
  • vermageren
  • snelle sterfte bij warm weer (oa door sepsis)
55
Q

bespreek klauwverzorging schapen/geiten

A
  • regelmatig! -> voorkomen rotkreupel
  • wand en zool op gelijke hoogte zetten
  • overtollige en losse hoorn wegsnijden
  • holtes verwijderen (ideale plek voor bacterien)
56
Q

wat is rotkreupel schaap /geiten wanneer komt het vnl voor?

A

= contagieuze digitale epidermatitis
= chronische ontsteking v epidermis v tussenlauwhuid
-> leidt tot ondermijning hoorn in balgebied
- vnl in lente (maart - juni) en winter (november - febr want dan in stal (vol bact))

57
Q

Geef oorzaken rotkreupel schaap/geit

A
  1. Dichelobacter nodosus: noodzakelijke veroorzakende kiem
    - obligaat parasitair
    - ANAEROOB (holle gaatjes in klauw, stal)
    - produceert proteolytische enzymes (afbraak proteinen aka waaruit cellen klauw bestaan)
  2. Fusobacterium necrophorum: aanwezig in elke schapenkolonie.
    - is destructief wanneer in combi met voorgaande en verminderde weerstand
    - doet epitheelcellen afsterven
58
Q

etiologie

A

leer vd oorzaken

59
Q

geef symptomen rotkreupel schaap/geit

A
  • kreupel -> op knieen grazen
  • specifieke geur uit klauwen
  • vochtige tussenklauwspleet
  • losse hoorn en kloven in balgebied
  • overmatige hoorngroei met omslaan wandhoorn
60
Q

geef behandeling rotkreupel schaap/geit

A
  • regelmatige klauwbehandeling!
  • lokaal: Abspray
  • curatieve vaccinatie (Footvax)
  • erg geval: algemene Abtherapie
  • groot bedrijf: ontsmettend voetbad
  • > dieren die nt/slecht reageren op behandeling: nt verder laten leven
61
Q

Welke ziekten zijn erg gelijkend tussen geiten en schapen?

A
  • rotkreupel
  • ectyma
  • infectieuze kerato-conjunctivitis
  • enterotoxemie
62
Q

wat is caprine arthritis en ecephalitis?

A

= CAE

- geitenvariant vh zwoegerziektevirus

63
Q

geef bestrijding CAE geit

A
  • serologische screening

- dragers nt laten verder leven

64
Q

geef behandeling CAE

A

geen

65
Q

bespreek verspreiding CAE

A
  • verspreiding via direct contact via uitgeademde lucht, melk, speeksel, urine
66
Q

bespreek symptomen CAE

A
  • algemeen: nt goed doen, stilletjes wegteren
  • chronische (interstitiele) pneumonie -> meestal geen symptomen
  • Induratieve mastitis: ‘vleesuier’ -> verminderde melkproductie -> sterfte lammeren en lager gewicht lammeren -> economische schade
  • chronische arthritis