Kleine herkauwers Flashcards
Vergelijk houden schapen met houden runderen
- Schapen grazen korter dan rundvee -> men kan ze houden op grote opp met weinig grasgroei (nt geschikt voor Ru) zoals bergachtige gebieden, droge vlakke gebieden
- Melkschapen kunnen gehouden w waar melkkoeien nt gehouden kunnen w owv vegetatieve of geografische factoren. Bij betere vegetatie ook vleesschapen
bespreek ‘doeleinden’ schap
- Lamsvlees: seizoensproductie
- Wolproductie: nt lonend, is eerder bijproduct vleesproductie. Jaar: 5 kg/ooi
- Melkproductie: zeldzaam, soms ambachtelijke productie. Melken na spenen kan tot 500 kg melk opleveren
- Natuurbeheer: sobere rassen om ze van uitsterven te behoeden. Begrazen v dijken: onstaan stevige grasmat zonder dijken te beschadigen door gewicht
bespreek scheerziekte
- wat: torsie darmpakket met afklemmen vd BV en afsterven gedeelte darmen
- > gevolgen: toxinemie -> sterfte
- vaak in combinatie met penstympanie
- sympt: progressieve pijn, afzonderen v kudde (! zeer ontwikkeld kuddeinstinct), veel liggen, nt eten, kreunen, donkere slijmvliezen, snelle pols, tympanie
- preventie: nt over rug draaien bij scheren, darm- en maaginhoud verkleinen voor het scheren dmv 24u ervoor te vasten of op schrale weide te zetten
penstympanie
ophoping gassen in pens
bespreek verwentelen bij schapen
- wat: op rug of zij liggen en nt meer zelfstandig recht geraken
- > gevolgen: verhinderde spijsvertering en uitlaten gassen (boeren) en dus tympanie -> druk op longen
- oorzaak: ?, ectoparasieten (jeuk)
- minder bij regenweer en bij geschoren schapen
- preventie: ectoparasieten bestrijden, scheren, aanbrengen v schuurmogelijkheden
hoe komt het dat verwentelen minder voorkomt bij geschoren schapen?
- verwentelen: op rug of zij liggen en nt meer zelfstandig recht geraken
- nt geschoren = dikke wolvacht: is verend -> schaap op zn rug kan zich moeilijk afduwen om weer recht te geraken
bespreek preventiemanieren schapenziektes
- algemeen goed bedrijfsmanagement
- strategische ontwormingsprogramma’s/ omweidingsprogramma’s (Faciola hepatica, haemonchus, nematodirus (rondworm))
- efficiente vaccinatiepolitiek (enerotoxemie)
- regelmatige klauwverzorging (rotkreupel)
- preventieve behandeling ectoparasieten (myiasis)
wat zijn maatregelen bij uierontsteking schaap?
- ooi isoleren
- algemene behandeling Ab
- lammeren bijvoederen
! altijd controleren v uiers voor het dekken en eventuele knobbels en verhardingen verwijderen
geef mogelijke oorzaken uierontsteking ooi
- acute mastitis: vnl door:
- > Staphylococcus aureus
- > Pasteurella haemolytica
- meestal snel na geboorte door:
- > vuile bodembedekking bij aflammeren
- > tepelbeschadigingen
- > via zuigen (Pasteurella haemolytica is normaal aanwezig in neus en keel lammeren)
- Chronische mastitis door:
- > minder agressieve kiemen
- > besmetting na het spenen
- > blijvende veranderingen uierweefsel na acute mastitis
geef symptomen uierontsteking ooi
- mastitis: 1 sterke zwelling 2 roodheid 3 ooi algemeen ziek 4 lammeren z hongerig - chronische mastitis: verminderde melkproductie
wat is blauwuier?
- Een uit de hand gelopen mastitis vd ooi
- zo ver dat zelfs weefselnecrose plaatsvindt
- merendeel ooien sterft snel als het nt behandeld w
geef symptomen enterotoxemie schaap
- hyperacute sterfte (na 1 a 2u al)
- autopsiie: vloeibare hemorragische darminhoud
wat is en geef oorzaak enterotoxemie schaap
= ‘het bloed’: aantasting v bloedvatwanden waardoor vloeibare hemorragische darminhoud verkrijgen
- oorzaak: Clostridium perfringens die kans krijgt zich te veel te vermenigvuldigen
- vnl bij jonge, snelgroeiende lammeren
wat is clostridium perfringens
- bodembacterie
- sporen ervan bevinden zich in darm gezonde schapen
hoe komt het dat, ondanks dat het in de darm v gezonde schapen voorkomt, Clostridium perfringens enterotoxemie kan veroorzaken?
- Door gewijzigd milieu in darmen ontluiken de sporen -> vermenigvuldiging vd bacterie -> productie toxines: deze tasten de bloedvatwanden aan
- gewijzigd milieu: wijziging pH bij weelderige voeding: jong gras, overmaat krachtvoeder
bespreek behandeling enterotoxemie schaap
- altijd te laat (sympt is letterlijk hyperacute sterfte, dier bloed leeg)
bespreek preventie enterotoxemie schaap
- vaccineren
- Als 1tje het heeft gehad: - eventueel: rest kudde overplaatsen naar schrale weide (schraal = gn overdaad aan voedsel -> pH blijft ongeveer hetzelfde -> sporen Clostridium perfringens kunnen nt ontluiken en vervolgens vermenigvuldigen)
geef vaccinatieschema tegen enterotoxemie bij schapen
- 1x/jaar
- 1e x op dag 0 -> 2e x 4-6w later herhalen
- ooien: boostervaccinatie: tijdens dracht vaccineren zodat hoge concentratie antistoffen in colostrum -> lammeren blijven tot 2 maanden beschermd
- product: gecommercialiseerde vaccins: deze z multivalent: bevatten meerdere Clostridia-species en toxines
wat is incubatietijd bij blauwtong?
4-12 dagen
geef symptomen blauwtong
- het komt voor bij Ru en KRu, maar vnl bij schapen zijn symptomen te zien
- incubatietijd: 4-12 d
- 1ste week: hoge koorts, tachypnee, oedeemkop, hyperemie (overmatig bebloed) mucosa, erosies lippen en muil, speekselen, soms cyanose tong
- 2e week: zwelling kroonrand, kreupelheid, abortus
- 3e week: herstel of sterfte (tot 20% sterft eraan)
bespreek behandeling blauwtong
- zachte voeding
- NSAID’s
- evt Ab
bespreek preventie blauwtong
- aangifteplichtige ziekte
- insectenwerende behandeling, vaccinatie (verplicht voor alle geregistreerde schapen!)
bespreek diagnose blauwtong
serologie
wat is incubatietijd?
tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste klinische symptomen vd ziekte
bespreek oorzaak blauwtong
- Reovirus: een familie v virussen
- vermeerdert in (3):
1. lymfocyten
2. endotheelcellen
3. macrofagen - overgedragen door muggen (spec: Cullicoides (= knutten, stekende muggen))
tachypnee
versneld ademhalen