urogenitaal Flashcards
Hoe prostaatkanker wordt ontdekt
● < 10% symptomatisch (pijn door de metastase, hematurie, paraneoplastisch syndroom);
● De helft bij toeval: mictieklachten (LUTS);
● De helft door screening/check-ups.
Opsporing PCA
● PSA test (prostaat specifiek antigeen);
● Rectaal toucher: lichamelijk onderzoek, voelen aan de prostaat
voor de patiënt minder
prettig;
● Transrectale echo: als iemand een grote prostaat heeft, mag het PSA ook hoger zijn. We
willen dus ook het volume van de prostaat meten;
● Prostaatbiopten en pathologisch onderzoek:
Het combineren van een PSA test met een rectaal toucher levert meer detectie van PCA op.
Prognostische factoren
● Gleason score; ● Hoogte PSA; ● Stadium: T2 (binnen prostaat, dit voelt de patiënt amper), T3 (buiten prostaat, in het kapsel), T4 (ingroei in plasbuis of rectumwand; ● DRE (rectaal toucher) en MRI; ● Aantal positieve biopten; ● Aantal millimeter tumor; ● Secundaire groeipatronen.
Complicaties van de behandeling
Elke behandeling kent bijwerkingen: ● Erectiele dysfunctie (impotentie): 30 - 100%; ● Stress-incontinentie: 10 - 50%; ● Urgeklachten (vaak plassen); ● Urethrastrictuur; ● Radiatie-proctitis/cystitis: 5 - 10%; ● Fistels: 1%; ● Mortaliteit: < 1%.
Oligometastasen
staat voor beperkte metastase waarbij het PCA echter erg traag groeit waardoor de patiënt nog een redelijke levensverwachting heeft.
Therapie blaaskaker
niet-spierinvasief TUR, spoelen en follow-up (hoge recidiefkans).
Spierinvasief chirurgie of bestralen, soms gecombineerd met chemotherapie of
immunotherapie;
Androgeen depletie therapie (ADT)
1) Agonist: er ontstaat eerst een toename (flare) waarna de negatieve terugkoppeling de testosteronproductie laat dalen (leuprolide, buserelin, goserelin);
○ Weinig testosteron geen omzetting naar DHT geen binding met AR geen activatie target genen;
2) 5α-reductase remmer (dutasteride, finasteride): omzetting T naar DHT niet mogelijk;
3) Anti-androgeen (flutamide, enzalutamide of apalutiamid): voorkomen dat DHT met AR bindt
en voorkomen dat het naar de kern gaat voor activatie.