Uned 4: ymosodedd Flashcards
Ffactorau cyfrannu at ymddygiad ymosodol
- gwobrau
- lefel y gystadl
- natur y gem
- y dorf
- rhwystredigaeth
- profiadau personol
Gwahaniaeth rhwng ymosodedd ac ymwrthgarwch
YMOSODEDD
= ymddangos bwriad niweidio
= ymddygiad nad yw dan rheolaeth
= tu allan i’r rheolau
YMWRTHGARWCH
= ymddygiad bwriadol ddim treisgar
= ymddygiad o dan rheolaeth
= o fewn y rheolau
Mathau o ymosodedd
1) YMOSODEDD GELYNIAETHUS
> tu allan i reolau
> nod: achosi niwed
> cynnwys dicter
2) YMOSODEDD CYFRANNOL
> o fewn rheolau e.e. bocsio
> nod: defnyddio dgil
> dicter ddim yn amlwg
3)YMOSODEDD YMWYTHGAR
> o fewn rheolaeth ac ysbryd y gem
> nod: gweithredu sgil
> cadarn ond yn gweithredol
Damcaniaethau Ymosodedd
- Damcaniaeth Greddf
- Damcaniaeth Dygsu Cymdeithasol
- Damcaniaeth Rhagdybiaeth Rhwystredigaeth- Ymosodedd
- Damcaniaeth Rhagdybiaeth Neges Ymosodedd
Damcaniaeth Greddf
- ymosodedd yn cael ei etifeddu
- nodwedd o drais ym mhawb
- egni ymosodol adeiladu yn gyson ac angen ryddhau
Damcaniaeth Dysgu Cymdeithasol
- ddim yn seiliedig ar fioleg
- gweithredu trwy rymoedd amgylcheddol
- dysgu trwy gwylio a chopio modelau rol
Damcaniaeth Rhagdybiaeth Rhwystredigaeth- Ymosodedd
- rhwystredigaeth datblygu pan mae nod cael rhwystro
- greddf : ymosodedd yw’r nod
- i gyflawni angen ryddhau rhwystredigaeth
*ymosodedd= llwyddiannus = Catharsis
*ymosodedd = aflwyddiannus = mwy o rwystredigaeth
Damcaniaeth Rhagdybiaeth Neges Ymosodedd
- rhwystr achosi cynydd mewn cymhelliant
- pobl gorau gallu rheoli
- angen lefel ar bawb
- gorsbarduno: mwy ymosodol
- cyrraedd trychineb
Sbarduno gan giwiau (Berkowitz 1969)
- mwy mae rhwystreigaeth y mwyaf tebygol byddech chi’m treisgar
- rhwystresidgaeth yn cynyddu lefelau sbarduno
- dibynnu ar sefyllfa, y dorf, dyfarnwr, aelodau tim, amgylchedd
- chwaraeon cyffyrddiad: ymddygiad ymosodol llawer uwch
- llefydd yn gysylltiedig a thrais
- gwrthrychu yn gysylltiedig a ymddygiad ymosodol
Achosion ymosodedd
FFACTORAU UNIGOL
> personoliaeth e.e. allblyg
> lefel sbarduno
> rhyw: menyw/dyn
> camddefnyddio steroids
> catharsis e.e. rhegi
> moesoldeb e.e. ymddygiad
FFACTORAU ALLANOL
> rhwystredigaeth
> dyfarnu gwael
> tymheredd
> y dorf e.e. adref
> ‘rivalry’
> gwahaniaeth mewn pwyntiau
> amser yn ystod gem
Strategaethau rheoli ymosodedd
MEWNOL
> technegau rheoli straen
> ymarfer canolbwyntio
> tynnu eich hun o’r sefyllfa
> nodau perfformiad
> newid mewn agwedd
> ymwybodol o’r cylchfa
ALLANOL
> cosb
>tynnu chwaraewyr treisgar
> modelau rol cadarnhaol
> atgyfnerthu ymddygiad
> hyfforddwr pwysleisio chwarae teg a’r cod ymddygiad
