türk islam kültür medeniyet Flashcards
Osmanlı’da hangi padişaha kadar veraset sistemi devam etmiştir
Birinci Murat
Melik Kara Sultan padişah Hünkar Şah Şehinşah sultan-ı Azam Bey Hakan Han Erkin İlig
Türk İslam da hükümdar unvanları
Menşur almak Hutbe okutmak Tıraz-Hilat-Giysi Asa Çetr-ayetli Mühür Otağ-çadır Nevbet Tuğ Sancak Kotuz Orgin Yay
Türk İslam da hükümdarlık sembolleri
Türk İslam’da en yetkili yönetim organı
Saltanat Divanı
Anadolu Selçuklu Devleti’nde Saltanat divanının adı
Niyabeti Saltanat
Karahanlılarda Divanı saltanatın adı
Meclis-i Ali
Hükümdarın başkanlık ettiği divanlar
Saltanat Divanı
Divanı Mezalim
Devlete karşı suç işleyenleri yargılayan başkanı bizzat hükümdar olan Divan
Divanı Mezalim
Askeri işlere bakan yöneticisi Emir’i Arz olan Divan
Divan-ı Arz
Mali işlere bakan yöneticisi müstevfi olan Divan
Divan-ı istifa
Denetim işlerine bakan yöneticisi müşrifi Malik olan Divan
Divan-ı Teftiş ya da divan-ı işraf
Yazışma işlerine bakan yöneticisi tuğrai ya da münşi olan Divan
Divanı Tuğra
Toprakların dağılımı işlerine bakan yöneticisi pervaneci olan Divan
Divan-ı pervane
Divanın güvenliğini sağlayan yöneticisi Emir’i Şimşir olan birim
Divanı Şimşir
Haberleşme posta işlerine bakan yöneticisi Berit ya da ulakçı olan birim
Divanı berid
Naibin görevlisi olduğu hükümdar yokken toplanan divan
Niyabeti Saltanat
Kadı kararlarına yapılan itirazları sonuçlandıran muhtesibin yerine getiremediği kararlara inceleyen katipleri aracılığıyla vakıfları denetleyen hükümdarın başkanlık yaptığı Divan
Divanı Mezalim
Camedar
Hükümdarın giysi sorumlusu
Hares Emiri
Hükümdara suç işleyenleri cezalandırır
Vekili Has
Sarayın tüm işleri ile ilgilenir
Emir’i Candar ya da Candan
Hükümdarın koruması
Emiri ahur
Hükümdarın adlarının sorumlusu
Emir’i çeşnigir
Hükümdarın yiyecek sorumlusu
Emir’i şikar
Hükümdarın av sorumlusu
Emir’i silah
Hükümdarın silah sorumlusu
Emir’i taştdar
Hükümdarın temizlik sorumlusu
Şarap dar
Hükümdarın içecek sorumlusu
Alemdar ya da Emir’i Alem
Bayrağın sorumlusu
Abdar
Sucu aynı zamanda temizlik işleri ile ilgilenir
Serhenk
Tören ve ya güzergah sorumlusu
Hamsalar
Hükümdarın sofra sorumlusu
Hacip
Hükümdar ve vezirden sonra gelen en yetkili devlet adamı
Törenleri düzenleyen Elçi kabulünde bulunup uygun gördüklerini Divanı Mezalim i çıkaran hükümdar ve vezirden sonra gelen en yetkili devlet adamı
Hacip
Has Hacip
Ulu Hacip
Hacip i buhuccap
Hacibi bozark
Haciplerin en bilgililerine verilen unvanlar
Karahanlılarda hacip
Tayangu
Melik
Hükümdarın erkek çocuğu
Atabey
Melik eğitmeni
Şıhne
Eyaletlerde askeri Vali
Amid
Eyaletlerde sivil yönetici
Amil ya da ımga
Eyaletlerde vergi sorumlusu
Muhtesip
Çarşı pazar ölçü tartı belediye işleri vergileri sorumlusu
Muhassıl
Anadolu selçuklularında vergi memuru
Yuğruş
Karahanlılarda Vezir
Subaşı
Eyaletlerde güvenlik sorumlusu
Gulam sistemini başlatanlar
Karahanlılar
Gulam sisteminin geliştirenler
Gazneliler
Merkezde yer alan hükümdarı başkenti ve Sarayı koruyan Osmanlı’da Kapıkulu askerlerine benzeyen 3 ayda bir bistegani denilen maaş alan askerler
Hassa askerleri (gulemanı Saray)
Başkent hariç her yerde bulunan ikta sahiplerinin beslemek zorunda olduğu tamamı Türk ve Müslüman olan atlı askerler
Ikta askerleri-cebellü-eyalet askerleri
İkitelli’ye dünya tarihinde ilk başlatan
Hazreti Ömer
Iktayı sistemleştiren
Büyük Selçuklu Devleti Nizamülmülk
Sınır boylarında yer alan askerler
Türkmenler
Hassa askerleri gulaman-ı Saray ikta askerleri Melik ve Şıhne askerleri Türkmenler gönüllüler bağlı Beylik askerleri
Türk İslam’da Ordu yapılanması
İslam öncesi ordularına göre ilk Müslüman Türk devletlerinin ordularına getirilen en büyük yenilik
Gulam sistemi
Görevlisi Kadı olan evlenme boşanma miras nafaka Vakıf işleri ve noterlik görevleri yapan dine dayalı mahkeme
Şer’i hukuk
Ayrıca kazalarda idari yöneticilik görevi de yapan Şer’i hukuk görevlisi
Kadı
Kadi’l Kudat
Başkadı
Sosyal Güvenlik davalarına bakan geleneklere dayalı görevlisi emir-i dad olan mahkeme
Örfi hukuk
Ilk Türk İslam hukukunun oluşmasında etkili olanlar
Göktürk akhun Uygur ve Sasani gelenekleri islâm’ın getirdiği esaslar
oğuzların kabilecilik anlayışı
Mülkiyeti devlete ait olan araziler
Miri arazi
Mülkiyeti şahıslara ait olan araziler
Mülk arazi
Has
İkta
Vakıf
Miri araziler
Öşri
Haraci
Mülk araziler
Hükümdar ve ailesine ayrılan topraklar
Has
Geliri ile atlı asker beslenen topraklar
Ikta
Geliri sosyal işlere ve hayır İşleri’ne ayrılan topraklar
Vakıf
Müslümanların şahıs arazisi
Öşri
Gayrimüslimlerin şahıs arazisi
Haraci
Türk İslam devletlerinde kölelik ve sınıf farklarının olmama sebepleri
Özel mülkiyetin olmayışı Böylelikle soylular sınıfının oluşmaması
İslam dininin engel olması
Kurucusu şeyhnusrettin olan esnaflar arası dayanışma teşkilatı
Ahilik Fütüvvet teşkilatı
Esnafa devletten Kredi sağlama esnafı eğitimi Kaliteli mal üretimi islamiyeti yayma vasıfları olan ve gayrimüslimlerin üye olamadığı teşkilat
Ahilik Fütüvvet teşkilatı
Imarethane
Aşevi
Tabhane
Hastane yanında misafirhane
Debbahhane
Deri işlenen yer
Kapan
Tek cins malın satıldığı yerler
Bedesten
Her türlü ticari malın satıldığı yerler
Sebil
Çeşme
Türbe
Dini şahsiyetlere ait mezar
Kümbet
Anıt mezar
Arasta
Tek tip dükkanların bulunduğu Çarşı
Külliye
Genellikle Cami yanlarına yapılan toplu yapılar
Tekke
Din öğretilen kurumlar
Zaviye
Din öğretilen Küçük Yapılar
Tutmaç
Türklerin milli yemeği
Darülafiye
Dar’ul şifa
Maristan
Bimaristan
Hastane
Cami Mescit medrese tekke zaviye külliye türbe Kümbet
Dini mimari yapıları
Çeşme köprü Han hamam Kervansaray imarethane darüşşifa Bimarhane maristan
Sivil mimari yapıları
Kale Sur Nizamiye ordugah Hisar Tersane kule
Askeri mimari yapıları
Askeri davalara bakan görevli
Kazasker Kadı asker kadıleşker
Arap Ata Türbesi
Ayşe Bibi Türbesi
Karahanlılar’ın mimari eserleri
Zafer kuleleri
Ribat i Mahi
Leşker-i Bazar Cami
Gaznelilerin mimari eserleri
Diyarbakır Ulu Cami
Genellikle İran ve Irak coğrafyasında bulunan eserler
Cuma kelimesini içeren eserler
Büyük Selçuklular’ın mimari eserleri
Hat
Arapça güzel yazı yazma sanatı
Tezhip
Süsleme kitap süsleme
Kitap süsleme sanatını icra eden kişi
Müzehhip
Minyatür
Karikatürize edilmiş resim
Kündekari
Ahşap İşleme sanatı
Ahşap İşleme sanatı yapan kişiye verilen isim
Neccar
Bilinen ilk büyük Türk hattatı
Amasyalı Yakut
Telkari
Altın ve gümüş işleme
Malakari
Duvar kabartma sanatı
Çinicilik dokumacılık ciltcilik Oymacılık kakmacılık Ebru maden işleme Sedef Vitray
Türk İslam’da diğer sanat dalları
Ilk Türk İslam Medresesi
Semerkant Medresesi Karahanlılar
Anadolu’nun ilk medresesi
Yağıbasan Medresesi danişmentliler
Büyük Selçuklu Devleti’nin ilk medresesi
Nişabur Medresesi
Ilki nişabur’da Sultan Alparslan zamanında açılan Dünyanın ilk üniversitesi sayılan en ünlüsü Bağdat’ta olan medreseler
Nizamiye medreseleri Büyük Selçuklu Devleti
Bilim insanları yetiştiren devlet memuru ihtiyacını karşılayan zararlı fikir akımlarına karşı fikir ile mücadele etmeyi amaçlayan Büyük Selçuklu medreseleri
Nizamiye medreseleri
Telif
Eser
Müellif
Eserin yazarı
Mücellit
Eseri ciltleyen
Müstensih
Eseri çoğaltan
Hakkah
Mühür sanatı ile uğraşan kişi
Cebir
Matematik
Riyaziye
Yüksek matematik
Hendese
Geometri
Müsellesat
Trigonometri
Simya
Kimya
Nucum
Astroloji
Heyet
Astronomi
Çevir Riyaziye Hendese Musellesat Simya Nucum Heyet
Akli pozitif bilimler
Megazi
Hz Muhammedin savaşları
Sünnet
Hz. Muhammed in davranışları
Hadis
Hz Muhammedin sözleri
Siyar
Hz Muhammedin hayatı
Kelam
Allahın sözleri
Fıkıh
İslam hukuku
Megazi Sünnet Hadis Siyar Kuran'ı Kerim Arapça farsça Kıraat Kelam Fıkıh Tefsir
Nakli dini bilimler
Mufessir
Tefsir ile uğraşan
Fakih
Fıkıh ile uğraşan
Saltuk Buğra Han Destanı Battal Gazi Destanı Danişmendname Garip Nağme Aşık Paşa Nasrettin Hoca fıkraları Bektaşi fıkraları
Türk-islam halk edebiyatı
Divan Edebiyatı ilk şairimiz
Hoca Dehhani
Hoca dehhani
Seyyad Hamza
Hoca Mesud
Divan Edebiyatı şairleri
Mevlana Celaleddin Rumi
Yunus Emre
Hacı Bektaşi Veli
Tekke Tasavvuf Edebiyatı
Sıfırı bulan
Beyt’ül Hikme de hocalık ve yöneticilik yapan
Cebirin kurucusu
Harezmi-algorisma
Hisabül cebe vel mukabele
Kitabül muhtasar fi Hisabül hind
Harezminin eserleri
Ilk kez pozitif bilimleri başlatan ve sınıflandıran
islam dünyasında siyaset felsefesinden bahseden
ibn-i rüşd olmak üzere hemen hemen bütün önemli Müslüman filozofları etkileyen
Dünyanın ilk modern müzik kitabını yazan
Hava ve ses titreşim olaylarını bulan
Birleşmiş Milletler Fikri’nin kurucusu
Farabi- alpharabiyus
Muallim i Sani olarak bilinen
Farabi
El medinetü’l fazıla
İhsaül ulüm
Kitabül musiki
Farabi
Eserleri Avrupa’da ders kitabı olarak okutulan
ilk kez mide ameliyatı yapan
Öğrencisi el cüzcani ile birlikte gözlem evi kurup Ufuk açısını ölçmeye yarayan ve azimut halkası adı verilen büyük boyutlu bir gözlem aleti yapan
Ibni sina
Aydaki büyük kriterlerden birine uluslararası astronomi Birliği tarafından adı verilen
Ibni sina
Batıda aviccane
İslam aleminde şeyh el reis ve Şeyh i felasife adlarıyla bilinen
Ibni sina
El kanunu fit tıp
Kitabü’ş-şifa
İbni Sina
Endülüs emevileri döneminde yaşayan
Aristo’yu avrupalılara tanıtan
Her şeyin önünde aklı ön plana çıkaran
Gözün retina tabakasının işlevini açıklayan
Akılcı Avrupa Rönesans’ın başlamasında etkili olan
Yaptığı gözlemlerle güneş lekelerini ilk defa gözlemleyen
Ibni rüşd
Batıda averreos olarak bililen
Ibni rüşd
Zamanın volteri
Ibni rüşd
Makale fit mizac Tehafetul tehafut(çelişkilerin çelişkisi) gazaliye ithafen yazılmış
Ibni rüşd
Bağdat'taki Nizamiye medresesinde baş müderrislik yapan batiniler ile mücadele eden Siyasi dine karşı olan Felsefeci Önce din diyen İslam'ın is patlayıcısı olarak anılan
İmam Gazali
Hüccetül islam- islâm’ın ispatlayıcısı
Gazali
Cevahir ül kuran
Tehafetul felasife
İhyaül ulumiddin
Gazali
Artuklular ve Selçuklular da yaşamış
robotik ve sibernetiğin kurucusu
robotların babası
El cezeri-ibnul izz
Kitab-ül Hiyel
Otomato
El cezeri
Ekvator'un çevresini hesaplayan Newton dan Yüzyıllar önce yerçekiminin varlığından bahseden Hindistan ile ilgili eserler yazan Eczacılık ile ilgili çalışmaları da olan Matematik coğrafya astronomi ile uğraşan
El Biruni
Gazneli Mahmut’un sarayımın en kıymetli hazinesi
El Biruni
Asarül bakiye
El kanunul mesudi
Kitabüs saydeletit tıp
El biruni
Timur’un torunu olan
Semerkant’ta kendi adıyla Rasathane Kuran
Ulubey Zeyci yıldızların fihristi listesini yayınlayan
Uluğ bey
Gizem şahlar zamanında yaşayan
Gramer hitabet fıkıh kelam tefsir alanlarında çalışan
Zemahşeri
Uzun süre Mekke ve Medine’de oturduğu için Allah’ın komşusu carullah ünvanı alan
Zemahşeri
H2so4 ü bulan
Dünya tarihinde ameliyatlarda ilk kez kobay kullanan
Ilk kent hayvan bağırsağından ameliyat ipi yapan
El Razi
İbni Sina gibi eserleri Avrupa’da ders kitabı olarak okutulan
Kızamık ve çiçek arasındaki farkı ilk kez bulan
Zekerriye errazi-rhazes
El havi ansiklopedisi
Zekerriye errazi
Modern kimyanın kurucusu Atomun parçalanabileceğini ilk kez öne süren Alaşımlardan yapay altın elde eden Birçok asidi keşfeden Ilk kez hassas Teraziyi kullanan
Cabir bin hayyam- geber
Kitabül kimya
Cabir bin hayyam-geber
Dünya tarihinde küçük kan dolaşımını İlk kez doğru şekilde takdir eden
Ibn-i nefs
Fotoğraf makinesinin mucidi
Karanlık odayı bulan
Günümüzde fiziğin Işık bilimi sahasında ne bilgi varsa bunları ilk ortaya koyan kişi
İbnü’l Heysem
Görme kitabı
Kitab-ül menazir
İbnü’l Heysem
Matematikçi ve astronom
Ikinci ve 3. Dereceden denklemleri Çözen
Celali takvimini hazırlayan ekibe başkanlık yapan
Rubai yazan
Ömer Hayyam
Risale cebr
Ömer Hayyam
Coğrafyacı
Batı Avrupa’nın haritasına dünyada aslına uygun çizen ilk kişi
Ekvator’un Kuzey ve Güney Yarım kürelerin varlığını söyleyen
İdris’i
İbni Batuta
Coğrafyacı
Tarihçi ve sosyolog mukaddime adlı bir eseri var
Ibn-i Haldun
Anadolu Selçuklu Devleti’nin ünlü tarihçisi
Ravendi
İslam dünyasının tanınan en büyük tarihçisi
Taberi
Ilk Türk İslam edebi eseri
Kutadgu Bilig mutluluk veren bilgi
Yusuf Has Hacip
Kutadgu Bilig’in türü
Siyasetname
Kutadgu Bilig’in sunulduğu hükümdar
Tamgaç Buğra Han- Uluğ Kara Buğra Han - Ebu Ali Hasan
Karahanlı hükümdarı
Ilk Türkçe ansiklopedik sözlük
Divanı Lügatit Türk Kaşgarlı Mahmut
Ilk Türk dünyası haritasını çizen
Kaşgarlı Mahmut
Divanı Lügatit Türk’ün sunulduğu kişi
Abbasi halifesi el buktedi billah
Tasavvufi ve ahlaki öğüt kitabı
hakikatlerin eşiği anlamına gelen
Atabetü’l Hakayık edip Ahmet yükneki
Atabetü’l Hakayık sunulduğu kişi
Karahanlı hükümdarı Emir sipehsalar
Ilk Türk mutasavvıfı
Ahmet Yesevi
Pir-i Türkistan
Ahmet Yesevi
Ahmet Yesevi’nin eseri
Divan-ı Hikmet faydalı bilgiler
Divan-ı Hikmet’in sunulduğu hükümdar
Satuk Buğra Han Karahanlı hükümdarı
Gazneliler dönemini anlatan tarih kitabı tarihi Yemin’in yazarı
Utbi
Tarihi yemin kime sunulmuştur
Gazneli Mahmut
Gazneli Mahmut’un babası sebük tegin in yaşadıklarını öğüt şeklinde oğulları ve komutanlarına aktardığı eser
Pendname
Firdevsi’nin Afrasiyab olarak Alper Tunga dan bahsedilen biyografik eseri
Şehname
Şehname’nin sunulduğu hükümdar
Gazneli Mahmut
Timur zamanında yaşayan Çağatay Türkçesinin en büyük şairi
Ali Şir Nevai
Ali Şir Nevai’nin Türkçe’nin Farsça ve hintçeden daha zengin bir dil olduğunu savunduğu eseri
Muhakemetü’l Lugateyn
Devletin nasıl yöneteceğini Siyasetname adlı eserinde anlatıp Sultan Melikşah sunan Nizamiye Medreseleri’nin kuruluşunda etkili olan
Nizamülmülk
Mesnevi
Kebir
Hz mevlana
Makalat
Hacı Bektaş Veli
Risalettini nushiye
Divan
Yunus Emre
Garipname
Aşık paşa
Aydınoğulları’nın da yaşamış Anadolu’nun İbni Sina si olarak bilinen
Hacıpaşa
Şeyhi Ekber lakaplı vahdet-i Vücud felsefesini benimseyen
Muhyiddin Arabi
Feriuddin attar’ın Mantıkut tayr adlı eserini Türkçeye çeviren
Gülşehri
Selçuklu tarihi adlı eserini Gıyaseddin Keyhüsrev e sunan
Ravendi
Selçuklu şehnamesi adlı eseri ile ünlenen divan edebiyatının kurucusu
Hoca dehhani
Anadolu Selçuklu zamanında yapılan ilk Kervansaray
Alayhan
Anadolu Selçuklu zamanında yapılan ilk cami
Alaaddin Cami
Anadolu Selçuklu zamanında yapılan ilk hastane
Gevher Nesibe Darüşşifası
Anadolu Selçuklu zamanında yapılan ilk medrese
Koca Hasan Medresesi
Anadolu Selçuklu Devleti zamanındaki Kırşehir Cacabey Medresesi ne merkezidir
Astronomi merkezidir
Anadolu Selçuklu Devleti’nde Medreseler hangi illerde yoğunlaşmıştır
Sivas ve Konya
Anadolu Selçuklu Devleti’nin Sivas’taki medreseleri
Gök Ö Çifte minareli e Buruciye e
Anadolu Selçuklu Devleti’nin Konya’daki medreseleri
Sırçalı
a
Karatay
İnce minareli medrese
Anadolu Selçuklu Devleti’nde Çifte Minareli Medrese ler hangi illerdedir
Sivas ve Erzurum
Dini ve askeri mimari eserlerin ellerinde Yani girişlerinde insan ve hayvan kabartmaları kullanan Devlet
Anadolu Selçukluları
Çift başlı kartal ve aslan heykelleri yapan Doğu Türkistan’dan göç eden Uygur Türklerinin etkisiyle renkli resimler yapan devlet
Anadolu Selçukluları
Insan tasvirli paralar bastıran Anadolu Selçuklu hükümdarı
Ikinci Keyhüsrev
Anadolu Selçuklu Devleti eserlerinin yoğunlaştığı iller
Konya Kayseri Sivas Amasya Erzurum Tokat Ankara
Anadolu Selçuklu eserlerinin bulunmadığı yerler
Doğu Trakya Doğu Karadeniz istanbul-bursa
Tabhane
Yolculuk yapan kişilerin dinlenme yerleri hem de hastaneden taburcu edilenlerin dinlendiği yerler
Edirne istanbul-bursa Trabzon’da olan bütün eserler
Osmanlı Devletine aittir
Paşa Sultan Çelebi Haseki yeşil kelimeleri geçiyorsa o eserler 100 de 99
Osmanlı’ya aittir
Esenler’de çifte ve Alaaddin kelimeleri
Anadolu Selçuklu devletine aittir
Sultan hanı
Anadolu Selçuklu devletine aittir
Yakutiye Medresesi Erzurum
Ilhanlılara aittir
Hükümdarlar tarafından yaptırılan Kervansaray Lara denir
Sultanhanı Malatya Hekimhan