islamiyet öncesi türk tarihii Flashcards
Türeli Töreli kanun Nizam sahibi
Ziya Gökalp
Olgunluk çağı
Kaşgarlı Mahmut
Devlete bağlı halk
Doerfer
Türemek çoğalmak
Wambery
Kanunla düzenlenmiş halk
Barthold
Cezbetmek, çekmek
Coelle
Güçlü kuvvetli
uygurlar için Müller Nemhet
Coğrafi terim olarak Türkiye adının ilk kez geçtiği yer
- yy Bizans kaynaklarında Turkia denmiş
Marco polo Anadolu’ya küçük Türkiye Asya’ya büyük Türkiye demiş
En eski Orta Asya Kültür Merkezi
Anav
En eski Türk Kültür Merkezi
Afenosyeva
Demirin ilk kullanılışı
Karasuk
En gelişmiş Orta Asya Kültür Merkezi
Tagore
Bilinen ilk Türk boyudur
İskitler
Bozkırın Kuyumcuları
İskitler
iskitlerin kadın hükümdarı
Tomris Hatun
Demiri işleyerek üzengi yapan ve ilk kez kullanan
İskitler
Pantolon Kemer tokalarını dünyaya tanıtan
İskitler
Atı ilk kez evcilleştirien ve savaş aracı olarak kullanan
İskitler
Mezarların üzerine Balbal bengütaş adı verilen öldürülen düşman sayısı kadar konulan heykeller yapan
İskitler
iskitler kim tarafından yıkıldı
Persler
Alper tunganın diğer adı
Afrosyab
Firdevsi’nin şehnamesi adlı eserinde bahsedilen hükümdar kimdir
Alper tunga
Bilinen ilk Türk devleti
Asya hun
Asya Hun Devleti’nin başkenti
Ötüken
Asya Hun Devleti’nin kurucusu
Teoman
Asya Hun Devleti’nin en güçlü dönemi
Metehan
Asya Hun Devleti’nin Çin ile yaptığı savaşların nedeni
İpek yolu egemenliği
Asya Hun Devleti’nin en güçlü dönemini yaşatan Metehan’ın çini bünyesine katmayıp vergiye bağlamasının sebebi
Asimile olmak istememesi
Asya Hun Devleti ile Çin arasında yapılan anlaşma Türk adının geçtiği ilk anlaşma
Kuzey Şansi
Türk boylarını ilk kez bir bayrak altında toplayan Türk boyu
Asya Hun
Ilk kez devlet teşkilatlanmasını gerçekleştiren Türk Boyu
Asya Hun
Ilk kez Vatan kavramından söz eden Türk Boyu
Asya Hun
Ilk düzenli ordu ve onluk sistemin kurulması
Metehan Asya Hun(m.ö. 209)
Akrabalık yoluyla İpek Yolu’ndan faydalanmak isteyerek Çinli prensesle evlenen Asya Hun Devleti hükümdarı
Keok
Asya Hun Devleti’nin ikiye ayrılması taht kavgaları hangi hükümdar döneminde başlamıştır
Keok
Asya Hun Devleti’nin hangi hükümdarı döneminde Çin’in yaşam tarzına özenti başlamıştır
Keok
Asya Hun Devleti’nin hangi hükümdarı döneminde Çine bağlanma Fikri gündeme gelmiş ve kurultayda reddedilmiştir
Ho Han Yen
Istiklali feda etmeyi gülünç ve utanç verici buluyorum sözünü söyleyen hükümdar kimdir
Ho han yen in kardeşi çiçi
Oğuz Kağan Destanı kime aittir
Asya Hun
Türk kara kuvvetlerinin kuruluş tarihi hangi hükümdarın tahta çıkış tarihi dir
Metehan
İpek Yolu’na hakim olan ilk Türk devleti hangisidir
Asya Hun
İlk çağda kurulan tek Türk devleti hangisidir
Asya Hun
Asya Hunlarının yıkılmasından sonra Çin baskısından dolayı Kuzey Hun lideri Balamir 201 kişi ile Karadeniz’in üzerinden Avrupa’ya göç etmiştir bu göç sırasında Barbar Kavimler olarak nitelendirilen gepit Vandal sakson got ostrogot gibi kavimler yerlerinden olmuştur tarihte bu olaya ne denir
Kavimler Göçü
Roma İmparatorluğu doğu ve batı olarak milattan önce 395 yılında
Ilk çağ kapandı ortaçağ açıldı
Skolastik düşünce önem kazandı
Avrupa’nın bugünkü milletleri ortaya çıktı
Avrupa’da Feodalite Derebeylik doğdu
Hristiyanlık yayıldı Avrupa etnik yapısı değişti
kavimler Göçünün sonuçları
Alanlar Vandallar süevler gepidler ostrogotlar vizigotlar Angllar Saksonlar Franklar Germenler Slavlar
Barbar kavimler
Kavimler göçüne liderlik eden hükümdar
Balamir
Avrupa Hun devleti kim tarafından nerede kurulmuştur
Balamir tarafından Orta Avrupa Macaristan’da
Avrupa Hun Devleti’nin başkenti neresidir
Etzelburg
Avrupa Hun Devleti’nin sınırlarını genişleten ve Bizans’ın Trakya valisine Ben güneşin doğduğu yerden battığı yere kadar her tarafı fethederim diyen hükümdar kimdir
Ildız
Avrupa Hun Devleti’nin en güçlü dönemi
Atilla
Cesur kavimlerin Efendisi
Tanrı’nın kırbacı
Nibelungen destaninda Etzel
Atilla
Batı Roma ile ittifak yaparak Doğu Roma’ya yani Bizans’a seferler yapan Avr. hun hükümdarı
Atilla
Bizans’la yapılan ilk antlaşma olan Margos Antlaşmasını ve Anatolyus Antlaşması’nı yaparak Doğu Roma’yı vergiye bağlayan Avr. hun Hükümdarı
Atilla
Doğu Roma’yı Margos ve Anatolyus Antlaşmalarıyla etkisizleştirerek Batı Roma’ya saldıran İtalya ve Galya seferlerini düzenleme fakat gerçekleştirmeyen Avr. Hun Hükümdarı
Atilla
Papa 1. Leo’nun ricası
Roma’nın hıristiyanlarca kutsal kabul edilmesi
Batı Roma’nın gücünü kırdığına inanması
Doğuda Sasaniler üzerine sefere çıkmak istemesi
Avrupa Hun Devleti hükümdarı Atilla’nın İtalya ve Galya seferleri ile Roma’yı almaktan vazgeçmesinin nedenleri
Avrupa’da kurulan ilk Türk devleti
Avrupa Hun
Hunların avarlarla ortak özelliği nedir
Hem Avrupa’da hem Asya’da devlet kurmuş olmaları
Hunların Osmanlı Devleti ile ortak özelliği nedir
Çağ açıp çağ kapatmaları
Türk adıyla kurulan ilk Türk devleti
- Köktürkler
Birinci Köktürk Devleti nin kurucusu
Bumin Kağan
Birinci Köktürk Devleti nerede ve nasıl kuruldu
Avar egemenliğine son vererek Ötüken merkezli kurulmuştur
1 Kök Türk devleti hükümdarı Bumin Kağan’ın kardeşi batıyı yöneten hükümdarın adı nedir
istemi yabgu
Önce sasanilerle(İran) anlaşarak akhunları(Afganistan) yıkan
Daha sonra Bizans ile anlaşarak sasanileri yıpratan birinci köktürk hükümdarı
istemi yabgu
Ilk defa bizans’la siyasi ilişki kuran ve Elçi gönderen birinci kötürk hükümdarı
istemi yabgu
bizansla ilk siyasi ilişkileri kuran ve elçi gönderen türk devleti
birinci köktürkler
Birinci Köktürk Devleti en parlak dönemini hangi hükümdar zamanında yaşamıştır
mukan kağan
1 Kök Türk devletinin hangi hükümdarı döneminde bu Dizimin kabul edilmesi gündeme gelmiştir
Tapo kağan
Tapo Kağan dan sonra ülke ikiye ayrılmış taht kavgaları başlamış ve otorite bozulmuştur Böylelikle Çin Önce Doğu sonra Batı köktürkleri yıkmıştır
ülke tamamen Çin yönetimine girmiştir 50 yıl boyunca
birinci köktürk devletinin yıkılması
Birinci Köktürk Devleti zamanında hükümdarın mührünü Taşıyan değişim aracı olarak kullanılan ipek parçalarının adı nedir
kamdu
Ikinci Köktürk Devleti ne zaman ve hangi olay sonucunda kurulmuştur
639 Kürşat isyanı
II Göktürk Kutluk devletinin kurulmasına sebep olan Kürşat İsyanı’nın özelliği nedir
türk tarihinin ilk bağımsızlık savaşı
ikinci köktürk devletinin kurucusu
kutluk kağan
- Kök Türk Kutluk Devletinin kurulmasıyla Kutluk kağana verilen ünvan
İlteriş derleyen anlamına gelir
II Göktürk Kutluk devletinin kurulmasında etkili olan Türk tarihinin ilk veziri olan Çin kökenli asker
tonyukuk
II Göktürk Kutluk devletinin kurulmasında etkili olan Tonyukuk a Avrupalılar hangi ismi vermiştir
Türklerin Bismarkı
Ikinci Köktürk Kutluk Devleti’nin en güçlü dönemi hangi hükümdar dönemidir
Kapgan Kağan
II köktürk Kutluk Devleti’nin Kapgan Kağan dan sonraki güçlü dönemleri
Bilge kağan ve kardeşi Kültigin kağan
Tüm Türkleri bir çatı altında toplayan son Türk devleti
ikinci Köktürk
38 harfli Göktürk alfabesi ya da Orhun alfabesini oluşturarak Türklerde yazılı hayatı başlatan devlet
ikinci Köktürk
İpek Yolu ticareti için bizans’la ilişkiler kuran devlet
ikinci Köktürk
ikinci köktürk kutluk devleti zamanında 3 devlet adamı olan Bilge Kağan kültigin Kağan ve Vezir Tonyukuk adına Bilge ve kültigin Kaan yeğenleri Yollug Tigin tarafından yazılmıştır(Tonyukuk anıtı hariç) .
orhun kitabeleri
ilk Türk edebiyat tarihçisi
Yollug tigin
Türklerin kendi elleri ile yazıp bıraktıkları ilk Türk edebi eser
Orhun kitabeleri
ikinci köktürk devleti zamanında üç devlet adamı adına yazılmıştır. Devlet adamlarına öğütler içerir. Bu nedenle Siyasetname özelliği taşır.
Yazıtlarda sosyal devlet özelliği dile getirilmiştir
1922 yılında kamuoyuna çıkarılmıştır
Orhun ırmağından dolayı bu ismi almıştır
Orhun kitabeleri
Orhun Kitabeleri kaçıncı yüzyılda yazılmıştır ve şu anda nerededir
- Yüzyıla ait eserler Olup Şu anda Moğolistan dadır
Orhun Kitabeleri kim tarafından bulunur ve kim tarafından okunmuştur
İsveçli bir subay tarafından bulunmuştur
Danimarkalı Bilgin William Thomson tarafından okunmuştur
Orhun kitabelerinde ilk okunan kelimeler hangileridir
Tengri törük kültigin
Uygur kelimesinin anlamı nedir
Sürekli saldıran şahin gibi hızlı hareket eden
Uygurlar devleti kim tarafından kurulmuştur
kutluk bilge kül kağan
Uygurlar devleti nerede kurulmuştur
ötükende kuruldu başkent daha sonra karabalsaguna taşındı
Uygurlar hangi hükümdar döneminde güçlenmiştir
moyen çur
Kendi oluşturdukları 18 harfli hareketli alfabeyi kullanmışlardır
Alfabeyi oluştururken İran’ın Sogd alfabesinden etkilenmişlerdir
uygurlar uygur alfabesi
Türk tarihinde ilk kez din değiştiren devlet
uygurlar
Uygurlar hangi hükümdar döneminde hangi dinli benimsemişlerdir
maniheizm bögü kağan
Bu dine göre et yemek ve savaşmak yasaktır
tarımla uğraşılmalıdır ve tapınaklı ibadet yapılmalıdır
Uygurların bögü Kağan döneminde benimsediği Maniheizm dininin özellikleri
Din değiştiren ilk Türk toplumu olmaları
Maniheizmin etkisiyle ilk kez yerleşik hayata geçen Türk devleti olmaları
Türk tarihinde ilk kez mimari eserler bırakmaları tapınak Saray ev fresco’’ gibi
Ilk kez tarımsal üretim yapmaları
Ilk kez Kağıt ve matbaayı kullanmaları
Töreyi yazılı hale getirmeleri,
Ilk kez kütüphane sistemini kullanmaları
Ilk minyatür ilk tiyatro orta oyunu resim çinicilik dokumacılık Vitray gibi sanat dallarında gelişmeleri
uygurların özellikleri
Uygurlar kim tarafından yıkılmıştır
kırgızlar
Kırgızlar tarafından yıkılmışlardır
Kansu sarı Uygurlar ve Turfan uygurları olarak ikiye ayrılmışlardır
Sarı Uygurlar ve Çin yönetimine girmişlerdir Turfan uygurları ise benliklerini korumuşlardır
uygurlar
Orta Asya’da kurulan en son Türk devletidir
kırgızlar
Moğol egemenliğine giren ilk Türk devletidir daha sonra Rus egemenliğine girmiştir.
kırgızlar
1991’de SSCB’nin dağılmasından sonra tam bağımsız Kırgızistan Cumhuriyeti’nin kurmuşlardır başkenti Bişkek dir.
kırgızlar
1991’de SSCB’nin dağılmasından sonra tam bağımsız Kırgızistan Cumhuriyeti’nin kurmuşlardır başkenti Bişkek dir.
kırgızlar
Kelime anlamı yoldan çıkma
Karadeniz’in kuzeyinde yaşamış bir Türk boyudur
Sibirya’ya adını vermişlerdir
Hazar devletinin kuruluşunda etkili olmuşlardır
sabirler
Hazar Denizi’ne adını veren Türk boyudur Asya’da kurulmuştur
hazarlar
Museviliği kabul eden tek Türk devletidir ilk defa tek tanrı inancını benimseyen Türk devleti de denilebilir
hazarlar
Halk arasında her inanç mevcuttur dinsel hoşgörü vardır mahkemelerinde her inançtan yargıç bulundururlar
hazarlar
Ordularında ilk kez paralı asker bulunduran Türk boyudur
hazarlar
Kafkaslarda İslam ordularını yenerek İslamiyet’in Karadeniz’in kuzeyinde yayılmasını engellemişlerdir
fakat Sasanileri zayıflatarak İslam ordularının İran’ı fethetmesini kolaylaştırmışlardır
hazarlar
Müslüman Araplarla savaşan ilk Türk devletidir
hazarlar
İpek Yolu’nun güvenliğini sağlamaları nedeniyle yaşadıkları döneme Pan hazaria/ Hazar Barış çağı denilmiştir
hazarlar
Yerleşik hayata geçen ikinci Türk devletidir
türgişler
Baga Tarkan döneminde hükümdar kendi adına ilk kez madeni para bastırmıştır
türgişler
Sulu Kağan döneminde emevilerle mücadele ederek orta asyanın araplaşmasını engellemişlerdir
türgişler
Hem Asya’da hem Avrupa’da devlet kurmuş juan juanlar
avarlar
Birinci Köktürk Devleti’nin yenilerek Avrupa’ya doğru ilerlemişlerdir Macaristan’da ikinci kez devlet kurmuşlardır
avarlar
İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir 2.kez kuşatmışlardır
avarlar
Hristiyanlığı kabul eden ilk Türk devletidir
avarlar
Slavları ulusal nitelik milliyetçilik Ordu ve devlet örgütlenmesi alanında etkilemişlerdir
avarlar
En güzel ve en yakışıklı Türk boyu olma özelliğine sahiptir
Ruslarla yaptıkları mücadeleler İgor destanına anlatılmıştır
Oğuzlarla yaptıkları mücadeleler Dede Korkut hikayelerinin doğmasına neden olmuştur.
kıpçaklar
Farsça ve Latince bir sözlük olan kodeks kumanikus kime aittir
kıpçaklar
Asya’da İslamiyete giren ilk Türk boyudur.
İkinci Köktürk Devleti nin Yıkılmasında etkili olmuştur
751 talaş savaşında abbasilerle birleşerek çini yenmistir
Boy teşkilatı halinde yaşamışlardır kısa süreliğine devlet kurmuşlardır
Karahanlı devletinin kurulmasında etkili olmuşlardır
karluklar
Eftalitler
Eftal liderliğinde Afganistan da kurulmuştur
1. Köktürkler ve Sasanilerin birleşmeli nedeniyle yıkılmışlardır
İran’daki mazdek isyanının bastirilmasinda etkili olmuşlardır
akhunlar
Boy halinde yaşamış devletlesememislerdir
Avrupa’ya göç ederek Bizans Ordularında ücretli askerlik yapmışlardır
Devlet ya da boy olamayan tek Türk toplumdur.
1071 Malazgirt savaşında taraf değiştirerek savaşın kazanılmasında etkili olmuşlardır
peçenekler
En kalabalık Türk boyudur
Asya’da kalanlar güçlü devletler kurmuşlardır(büyük Selçuklu Anadolu Selçuklu ve Osmanlı)
Avrupa’ya gidenleri Bizans Ordularında ücretli askerlik yapmışlardır
Malazgirt savaşında taraf değiştirerek savaşın kazanılmasında etkili olmuşlardır
oguzlar
Hazarlara yenilerek Avrupa’ya göç etmiş ve Orta Avrupa da devlet kurmuşlardır
Zamanla slavlasarak asimile olmuşlardır
Tuna ve itil bulgarları olarak ikiye ayrılırlar
bulgarlar
Hristiyanlığı benimsemiş asimile olmuşlardır. Türk tarihinde ilk kez Çar unvanını kullanmışlardır(kullanan Simon)
tuna bulgarları
ilteber almış han zamanında İslamiyeti benimsemişlerdir. Avrupa’da İslamiyeti benimseyen ilk Türk devletidir.
itil bulgarları
Orta Asya ya göç ederek Macaristan’da devlet kurmuşlardır
Hristiyanlığı benimsemişlerdir
Tarihte ilk Türkoloji enstitüsünu kurmuşlardır
macarlar
Rusya ile mücadele etmişlerdir
Günümüzde Rusya federasyon una bağlı özerk baskurdistan olarak varlıklarını sürdürürler
başkurtlar
Tabgaçlar ve kimekler
türk boyları
çin in kuzeyinde 200 sene varlık gösteren türk boyu
tabgaçlar
İslamiyet öncesi Türk Devletlerinde devlet yönetiminin temellerini kim atmıştır
METEHAN
İL EL
DEVLET
Budun
millet
Boy
Birden fazla sülalenin oluşturduğu örgüt
Urug
sülale
oğuş
aile
Devlet yönetiminde hükümdarın görevleri nelerdir
Ordunun başında sefere çıkmak
Adaleti sağlamak
Kurultayın kabulüyle töreleri değiştirmek
Açı doyurmak çıplağa giydirmek
Gök tanrının hükümdara donattığı yetkiler nelerdir
kut
küç
güç
Küç
Gök tanrının hükümdar ve ailesine verdiği askeri güç
Ülüş
Gök tanrının hükümdara ve sülalesine verdiği ekonomik güç
Hükümdarlık sembolleri ve anlamları nelerdir
Otağ-çadır Negbet-davul Tuğ-sancak Kur-kemer Berge-kamçı Toy-ziyafet Kılıç Örgin-taht Yay Kotuz-torguç-tüy Çetr-şemsiye
tuğ
sancak
berge
kamçı
toy
ziyafet
kotuz-torguç
tüy
çetr
şemsiye
Hükümdarların kullandıkları ünvanlar
Han Hakan yabgu Kağan İlteber İlteriş idikut Kara ilik Erkin tanhu şanyü
Ikili teşkilat Federatif devlet anlayışına ilk defa kim uygulamıştır
asya hun
Kurultaya katılan tüm üyelere ne ad verilir
Toygun
Hazarlarda Kurultay
ihtiyarlar meclisi
Peçeneklerde kurultay
komenton
Tuna Bulgarların da Kurultay
Millet Meclisi
Avrupa hunlarında Kurultay
Seçkinler meclisi
Tabgaçlar da Kurultay
Nazırlar meclisi
Aygucı
başbakan
Ayuki
hükümet bakanlar kurulu
yargucı
yargıç
buyruk
bakan
tudun
vali
vergi memuru
tutuk
askeri vali
ağılığ
hazineden sorumlu görevli
şad
tiginlerin ist görev alınca kullandığı ünvan
Tomgacı bitikçi
yazı işlerinden sorumlu
Apa
sivil yönetici
subaşı noyan tarkan
ordu komutanı
ataman inanç inal
tigin eğitimcisi
Emci Otacı
doktor
ög
anne
kag
baba
törün
düğün
yurt
halkın kaldığı çadır
şölen
eğlence
könicilik
adalet
tüzlük
eşitlik
uzluk
iyilik
Hukukun değişmez 4 hükmü
Adalet- könicilik
eşitlik - tüzlük
insanlık
iyilik-uzluk
Yelme
İslam öncesinde düşmanın durumunun öğrenilmesi amacıyla gönderilen keşif Birliği
Börk
Kafaya takılan başlık Tolga
Börin
Göktürkler’de Kağan muhafız alayı
Türklerin dünyaya askeri etkileri
Savaş taktikleri et konservesi üzengi ceket ve pantolon giymek onluk sistem
Türklerin kullandığı takvimler
12 hayvanlı Türk takvimi Güneş yılı esaslı Hicri takvim ay yılı esaslı Celali takvim Güneş yılı esaslı Rumi ekonomik takvim Güneş yılı esaslı Miladi takvim Güneş yılı hesaplı
Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler
Orhun Göktürk alfabesi 38 harfli Uygur alfabesi 18 harfli Arap alfabesi Latin alfabesi Kiril alfabesi Soğd alfabesi Sanskritçe
Alper Tunga ve şu destanları
iskitler
Oğuz Kağan Destanı
Mete yi anlatıyor
asya hun
Ergenekon Bozkurt destanları
göktürkler
Türeyiş Göç destanları
uygurlar
Attila destanı
avrupa hun
manas destanı
kırgızlar
şan kızı destanı
bulgarlar
yaradılış destanı
altaylar
Türk tarihinin en eski kitabesi
Yenisey yazıtları Kırgızlar
Göktürkler’in en eski yazıtı
Bugut yazıtı
Türk tarihinin okunabilen ilk yazılı eseri
Orhun Abideleri Kutluk zamanında yazılmış
Karabalsagun
sine Uşi
taryat
moyen çur Yazıtları
uygurlar
Sav
atasözü
sagu
ağıt
koşuk
şiir
ır
türkü
topuz
saz
çevgan
müzik aleti-oyun
küg
melodi
kithara
türk kanunu-müzik aleti
Ölmüş hatalarının ruhlarının kendilerini koruduğu inancı
Atalar kültü
eşük
kefen
Uygurlarda kağıt para
çav
Parayı ilk bastıran ve ilk defa ticarette kullanan kimdir
göktürkler
Kuonpoyu
bez para
yarmak
madeni para
böz
bez para
kamdu
ipek-bez para