Travmaya Sistemik Yanıt Ve Metabolik Destek Flashcards
Akut faz proteinlerinin salınımı için en potent stimulatorler
IL-6 > IL-1 > TNF-alfa
Inflamasyonun ve tedaviye yanıtın izlenmesinde kullanılan, diurnal ritim göstermeyen, beslenmeden etkilenmeyen pozitif akut faz reaktanı
CRP
Negatif akut faz reaktanları
1) RBP (retinol binding protein)(yarılanma 6-8sa)(cerrahi hastada beslenme durumunun değerlendirilmesinde en spesifik ve sensitif)
2) Prealbumin(yarılanma 24sa)(beslenme durumunu değerlendirmede en sık kullanılan)
3) Albumin
4) Transferrin
Pozitif akut faz reaktanları
alfa 1 antitripsin, alfa 1 asit glikoprotein, beta 2 mikroglobulin,
Haptoglobulin, Seruloplazmin, Fibrinojen,
C3-C4,CRP,
IgG, IgA, IgM
Travmada bifazik hormonlar
Glukagon,
İnsulin
Travmada azalan hormonlar
İnsülin(en çok), T3, T4, TSH, Seks steroidleri, FSH, LH, IGF-1 (somatomedin C)
Travmaya tiroid yanıtı
T3-T4 düşük,
TSH düşük ya da normal,
rT3 yüksek
(ötiriod hasta sendromu)
Travmalı hastada gerçek enerji ihtiyacının belirlenmesinde en önemli parametre
İdrarla atılan nitrojen miktarıdır.(Protein yıkımını gösterir.)
IL-1 ve TNF-alfa’nın ortak özellikleri
Ateş.baş ağrısı, Anoreksi, ACTH ve kortizol salınımı, Hipotansiyon, K.İ.'den PMNL salınımı, Akut faz proteinlerini, IL-6 ve IL-8'i artırma
TNF-alfa’nın etkisi olup IL-1’in etkisi olmayanlar
Koagulasyon aktivasyonu,
Akciğer ödemi,
Hepatoselüler hasar
IL-1’in etkisi olup TNF-alfa’nın etkisi olmayanlar
Trombositoz, Ağrı duyusunda azalma(hipofizden endorfin salgısını artırır, hipotalamusta santral opiod benzeri reseptörleri artırarak ağrı eşiğinde artma)
Th1 lenfositlerden salgılanan; T lenfosit proliferasyonuna, NK hücre aktivasyonuna neden olan GİS mukoza bütünlüğünü sağlayan, ACTH stimülasyonu yapan immünstimülan sitokin
IL-2(Major travma ve perioperatif kan transfüzyonundan sonra AZALMASI ile immünsüpresif etki oluşur.)
Pro ve anti-inflamatuar etkili sitokinler
IL-6,
IL-12,
TNF-alfa
Hem immünsüpresif hem antiinflamatuar etkisi olan ve TNF-alfa modülatörü olan sitokin
IL-10
Th2 lenfositlerden salgılanan antiinflamatuar etkili olan; antikora bağlı immünite ve antijen sunumundan primer sorumlu olan, antiallerjik ve antihelmintik yanıt için önemli olan sitokin
IL-4
Tüm hücrelerden salgılanan, yarılanma ömrü en uzun, pro ve antiinflamatuar olan, akut faz reaktanları salınımı için en potent olan, sistemik inflamatuar cevabın göstergesi olarak kullanılabilen sitokin
IL-6
Yüksek düzeyleri mortalite ve MOYS için gösterge olan sitokinler
IL-8(en çok ilişkili olan),
IL-6
Nöronlar ve Epitel hücrelerinden sentezlenen, DIC ve sepsiste artan, megakaryositopoiezis ve trombopoiezisi artırarak hematopoetik faktör kabul edilen sitokin
IL-11
Pro-antiinflamatuar olan, Th1 hücre diferansiasyonunu uyararak hücresel immünitenin düzenlenmesini sağlayan, Crohn ile ilişkili sitokin
IL-12
T lenfositlerden salınan antiinflamatuar etkili, NO’i ve proinflamatuar salınımını azaltan, IL-1ra üretimini artıran IL-4 ile benzerlik gösteren sitokin
IL-13
Pro-inflamatuar sitokinler
TNF-alfa IL-1, IL-2, IL-6, IL-8, IFN-gama, PAF, TNFR 1 ve 2
Anti-inflamatuar sitokinler
IL-4, IL-10, IL-13, IL-1ra
PGE2, TGF-beta
Th lenfosit, NK hüc., Makrofajlardan salgılanan; intraselüler mikroorganizmların eradike edilmesinde en etkili sitokin olan, major travmadan sonra alveolar makrofaj aktivasyonuna ve akut A.C. hasarına yol açan sitokin
IFN-gama
VazoDilatasyon ve bronkoDilatasyon yapan eikozanoidler
PGI2, PGE2
Pulmoner Hipertansiyonda kullanılan; vazoDilatasyon, bronkoDilatasyon ve trombosit Anti-agregasyonu yapan eikozanoid
PGI2
VazoKonstriksiyon ve BronkoKonstriksiyon yapan eikozanoidler
PGF2-beta, TxA2(+trombosit agregasyonu yapar)
VazoDilatasyon ve BronkoKonstriksiyon yapan eikozanoid
PGD2
İnflamatuar aracılı maddelere(lökotrien,prostoglandin,PAF) prekürsörlük ederken kendisi anti-inflamatuar etkili olan yağ asidi
Omega-6
Miyokard, ince bağırsak ve iskelet kaslarında iskemi reperfüzyon hasarını azaltan,endotoksin aracılı akut akciğer hasarını iyileştiren, kilo kaybını önleyen, glukoz metabolizmasını normalleştiren, metabolik hızı azaltan yağ asidi
Omega-3
(Akut akciğer hasarını; pulmoner lökosit akümülasyonunu azaltarak ve bronkoalveolar lavaj sıvısında izlenen pro-inflamatuar eikozanoid seviyelerini azaltarak iyileştirirler)
HÜCRESEL immüniteyi en güçlü UYARAN ve humoral immüniteyi en fazla inhibe eden sitokinler
IFN-gama,
IL-2
HUMORAL immüniteyi en güçlü UYARAN ve hücresel immüniteyi en fazla inhibe eden sitokinler
IL-10,
IL-4
Major travmadan sonra EBB fazındaki( ~ proinflamatuar) metabolik değişiklikler
Respiratuar Alkaloz,
Oksijen tüketimi, Vücut ısısı, İnsülin AZALIR.
İnsülin direnci, Glukoneogenez, Hiperglisemi*(Flow fazı ile aynı)
Akut faz cevabı, stres hormon cevabı,
İMMÜN AKTİVASYON
Major travmadan sonra Flow fazındaki( ~ antiinflamatuar) metabolik değişiklikler
Proteinolizis, Negatif nitrojen dengesi,
Oksijen tüketimi, Vücut ısısı, İnsülin ARTAR.(EBB fazına göre rölatif)
İnsülin direnci, Glukoneogenez, Hiperglisemi*(EBB fazı ile aynı)
Lipoliz, substrat tüketiminde artış
İMMÜNSÜPRESYON
Metabolitlerin yıkımı esnasında harcanan OKSİJEN miktarı sıralaması
1) Glukoz
2) Protein
3) Yağ
Metabolitlerin yıkımı esnasında açığa çıkan ENERJİ miktarı sıralaması
1) Yağ
2) Protein
3) Glukoz
4) Dekstroz
Travmada en çok kullanılan metabolit
Glukoz
5 günden az açlıkta esas enerji kaynakları
Kas proteinleri ve lipitler (travmada en çok proteolizis kaslarda)
Travmada ilk metabolik reaksiyon
Glukoneogenez (4-6. sa) [Glukojenoliz (0-4. saat) sadece yıkım olduğu için metabolik reaksiyon olarak tanımlanmıyor]
Travmada en çok ortaya çıkan amino asitler
1) Alanin ( yara iyileşmesi için en önemli a.a.)
2) Glutamin (Artmış stres durumlarında enterosit, eritrosit, fibroblast,lenfositler için primer enerji kaynağıdır. Travmada semi-esansiyel olur.)
