thema 8: bescherming en afweer tegen lichaamsvreemde stoffen

Question 1

Wat is het nut van het afweersysteem?

Answer 1

Het afweersysteem zorgt voor het vrijwaren van pathogenen en ontaarde cellen.

–> draagt bij tot in stand houden van de homeostase

Question 2

synoniem van het afweersysteem

Answer 2

immuunsysteem

Question 3

Wat zijn de 2 samenwerkende afweersystemen?

Answer 3

1. niet-specifieke afweer

2. specifieke afweer

Question 4

Hoe ontstaan auto-immuunziekten?

Answer 4

Dit ontstaat wanneer het afweersysteem lichaamseigen cellen of stoffen afbreekt.

Question 5

Geef 3 voorbeelden dat het afweersysteem niet feilloos is:

Answer 5

1. allergieën
   - -> te sterke reactie van het afweersysteem
2. auto-immuunziekten
   - -> wnr afweersysteem lichaamseigen cellen of stoffen afbreekt
3. sommige pathogenen bv. hiv-virus
   - -> richten zich tot afweersysteem zelf

Question 6

functie niet-specifieke afweer

Answer 6

1. het voorkomen van het binnendringen van een pathogeen

2. het verwijderen en vernietigen van een pathogeen na binnendringen.

Question 7

2 barrières binnen de niet-specifieke afweer

Answer 7

1. huid en slijmvliezen –> voorkomen van binnendringen

2. fagocytose en celperforatie –> verwijderen en vernietigen

Question 8

Geef de 4 vormen waarin de huid en slijmvliezen als eerste barrière manifesteren

Answer 8

1. fysische barriere
   - -> bacteriën weerhouden door de epidermis
2. chemische barrière
   - -> verschillende lichaamsvochten bevatten chemische stoffen die indringers onmiddellijk vernietigen.
3. mechanische barrière
   - -> voortgang van pathogenen belemmeren
4. competitie
   - -> ons lichaam bevat al veel bacteriën die een omgeving creëren waarin indringende bacteriën niet kunnen gedijen.

Question 9

Geef 2 voorbeelden van chemische barrière

Answer 9

1. de zweet- en talgklieren in de huid
   - -> scheiden zuren af die de vermenigvuldiging van bacteriën afremmen
2. in de ogen, de neusholte, de mond
   - -> indringers weggespoeld door traanvocht, slijm en speeksel
   - -> bevatten naast antistoffen ook lysozymen: celwand bacteriën aantasten.

Question 10

Geef 2 voorbeelden van mechanische barrière

Answer 10

1. trilhaarbewegingen van de luchtweg
   - -> ingeademde micro-organismen in het slijm vangen + verwijderen ==> gedood door maagzuur
2. urinewegen
   - -> micro-organismen via urine verwijderd

Question 11

Geef 2 voorbeelden van competitie

Answer 11

1. melkzuurbacteriën in de vagina
   - -> productie melkzuur ==> zure omgeving waarin lichaamsvreemde bacteriën zich niet kunnen ontwikkelen.
2. op de huid en in de dikkedarmflora
   - -> bacteriën die stoffen afscheiden die gericht zijn tegen vreemde bacteriën

Question 12

Welke leukocyten zorgen voor fagocytose

Answer 12

1. granulocyten

2. macrofagen

Question 13

Hoe worden de leukocyten bij fagocytose aangetrokken tot de infectiehaard?

Answer 13

1. chemische stoffen die de Pathogenen vrijgeven

2. signaalstoffen die afgescheiden worden door de geïnfecteerde lichaamscellen

Question 14

Wat doen de leukocyten bij fagocytose?

Answer 14

1. omgeven pathogeen met pseudopodiën
2. verpakken ze in blaasjes
3. pathogenen worden verteert door enzymen van lysosomen.

Question 15

Voor welke soort wordt celperforatie gebruikt?

Answer 15

1. kankercellen

2. virus geïnfecteerde lichaamscellen

Question 16

Hoe schakelt men cellen uit aan de hand van celperforatie?

Answer 16

1. eiwit (perforine) produceren
2. in membraan virus
3. perforeert membraan virus
4. de cel gaat leeglopen

Question 17

Welk soort leukocyt wordt gebruikt bij celperforatie?

Answer 17

NK-cellen (= natuurlijke killercellen)

Question 18

Wat zijn interferonen?

Answer 18

Interferonen zijn proteïnen die afgescheiden worden door cellen die geïnfecteerd zijn door een virus

Question 19

functie van interferonen?

Answer 19

1. waarschuwen naburige cellen

2. activeert macrofagen en NK-cellen

Question 20

Wat is het specifieke afweer?

Answer 20

Het gaat elk pathogeen op een specifieke manier te lijf

Question 21

Welke rol heeft het lymfatisch systeem binnen de specifieke afweer?

Answer 21

1. het zorgt voor de vorming, rijping en/ of verplaatsing van de lymfocyten
2. lymfocyten zorgen voor de herkenning van de pathogenen

Question 22

Leg uit: Het lymfatisch systeem is een open systeem

Answer 22

Het is een open systeem omdat de lymfevaarhaten ‘blind’ beginnen in de intercellulaire ruimten van weefsels. Dit is niet het geval bij de bloedsomloop.

Question 23

Wat zijn de 2 tegengestelde krachtwerkingen in de bloedcapillairen?

Answer 23

1. de bloeddruk

2. de COD

Question 24

Wat zijn de functies van het lymfatisch systeem?

Answer 24

1. drainagesysteem om de bloedsomloop te ondersteunen
2. lymfeknoppen werken als een soort filter
   - -> helpt dus bij het afweer van het lichaam tegen bv. pathogenen.

Question 25

Wat zijn antigenen?

Answer 25

Antigenen zijn lichaamsvreemde stoffen die worden gevormd door pathogeen of zitten aan de buitenkant van lichaamsvreemde cellen.

Question 26

Wat zijn antistoffen?

Answer 26

Antistoffen zijn eiwitten die zijn gemaakt door lymfocyten als reactie op antigenen. - Y-vormige proteïnemoleculen met een gevorkt uiteinde en een staart - 4 polypeptideketens

Question 27

Geef 2 andere namen voor antistoffen

Answer 27

1. antilichamen | 2. immunoglobulinen (=lg)

Question 28

Wat is het geheugen?

Answer 28

Hiermee bedoelt men dat als het lichaam ooit al heeft gereageerd tegen een antigeen, het bij het volgende contact beter herkend wordt, waardoor de afweer sneller op gang komt en efficiënter werkt.

Question 29

Hoe ontstaan de lymfocyten?

Answer 29

Ze ontstaan uit stamcellen in het rode beenmerg van wervels, schedelbeenderen, platte beenderen en uiteinden van pijpbeenderen.

Question 30

Wat zijn 2 types van lymfocyten?

Answer 30

1. T-lymfocyten | 2. B-lymfocyten

Question 31

Hoe noemen we organen die voornamelijk zijn opgebouwd uit lymfocyten

Answer 31

lymfoïde organen

Question 32

Geef 3 voorbeelden van lymfoïde organen

Answer 32

1. thymus = zwezerik 2. de lymfeknoppen 3. de milt

Question 33

Hoe gebeurt de differentiatie van thymfocyten tot B-lymfocyten

Answer 33

1. selectieprocedure adhv blootstelling aan lichaamseigen en lichaamsvreemde cellen. 2. thymfocyten die afweerreacties vertonen tegen lichaamseigen proteïnen worden vernietigd 3. De thymfocyten die wel goed reageren worden omgezet in T-lymfocyten

Question 34

Hoe blijven T-lymfocyten ontstaan?

Answer 34

door celdeling

Question 35

Waar komen lymfeknoppen vooral voor?

Answer 35

op plaatsen waar lymfe uit een groot gebied verzameld wordt. --> okselholten, liezen en hals op plaatsen waar een aantal kleinere lymfevaten overgaan in een groter lymfevat en vormen zo een soort tussenstations in de lymfevaten

Question 36

functie lymfeknoppen?

Answer 36

werkt als een filter --> bacteriën, dode of geïnfecteerde cellen en andere pathogenen blijven hierin achter + worden via fagocytose onschadelijk gemaakt

Question 37

Wat duidt gezwollen lymfeknopen aan?

Answer 37

Het duidt aan op een infectie aangezien de lymfeknoppen goed aan het werken zijn

Question 38

Wat is de milt?

Answer 38

De milt is een boonvormig lymfoïd orgaan, links boven in de buikholte, achter de maag.

Question 39

functies milt

Answer 39

1. een immuunrespons tegen antigenen in het bloed op gang brengen 2. als filter fungeren - -> voor verwijderen van bepaalde substanties en verouderde of abnormale rode bloedcellen en bloedplaatjes uit de circulatie

Question 40

2 soorten immuniteit

Answer 40

1. cellulaire immuniteit | 2. humorale immuniteit

Question 41

cellulaire immuniteit

Answer 41

T-lymfocyten vallen de geïnfecteerde cellen ter plaatse aan.

Question 42

humorale immuniteit

Answer 42

B-lymfocyten hebben geen rechtstreeks contact met geïnfecteerde cellen/pathogenen, maar produceren antistoffen.

Question 43

3 types T-lymfocyten

Answer 43

1. cytotoxische T-lymfocyten 2. T-helperlymfocyten 3. T-supressorlymfocyten

Question 44

verloop cytotoxische T-lymfocyten

Answer 44

1. herkenning specifiek antigeen op celmembraan geïnfecteerde cel 2. productie perforines voor celperforatie 3. productie enzymen voor inwendige celafbraak 4. celdeling 5. ontstaan van T-geheugenlymfocyten

Question 45

functie T-helperlymfocyten

Answer 45

samenwerking tas niet-specifieke en specifieke afweer.

Question 46

verloop T-helperlymfocyten

Answer 46

1. macrofaag ==> afbraakproducten van het pathogeen als antigeen presenteren (= antigeenpresentatie) 2. Macrofagen activeren T-helperlymfocyten 3. T-helperlymfocyten geven signaalstoffen af 4. T-geheugenlymfocyten

Question 47

functie T-suppresorlymfocyten

Answer 47

onderdrukken alle reacties van het afweersysteem indien pathogeen overwonnen is

Question 48

verloop B-lymfocyten

Answer 48

1. B-lymfocyt wordt met de celreceptor vastgekoppeld aan een passend antigeen 2. B-lymfocyt worden geactiveerd door T-helperlymfocyten 3. B-lymfocyt vermenigvuldigt zich 4. B-lymfocyten differentiëren zich tot plasmacellen en maken antistoffen aan.