thema 7: homeostase Flashcards
open systeem
Een open systeem is een systeem dat materie en energie uitwisselt met zijn omgeving.
uitwendig milieu
Het uitwendige milieu is datgene dat zich buiten het organisme bevindt of in contact staat met de buitenomgeving. bv. longinhoud, baarmoeder, darminhoud
inwendige milieu
Het inwendige milieu wordt gevormd door de lichaamsvloeistoffen, nl. bloed, lichaamsvocht en lymfe. Het bevindt zich in de lichaamscellen.
intercellulair milieu
De celinhoud in de lichaamscellen
homeostase
Homeostase is de stabiele toestand van het inwendige milieu die in het organisme wordt nagestreefd ondanks de omgevingsveranderingen.
Wat zijn de 3 niveaus van elk homeostatisch regelsysteem?
- sensor
- controlecentrum
- effector
Wat doen zoogdieren met een vacht om warmteverlies tegen te gaan?
Ze richten hun haren op waardoor de haarspiertjes samentrekken en e haarzakjes omhoogkomen. Hierdoor komt een dikkere isolerende laag lucht rond de huid.
functie sensor?
Een sensor registreert verandering in het inwendig milieu en stuurt die info naar het controlecentrum.
functie controlecentrum
ontvangt en verwerkt informatie + geeft die info door aan de effector.
obv. setpoints
functie effector
reageert op de informatie van het controlecentrum + zorgt voor de effectieve aanpassing van de verandering
Hoe gebeurt de communicatie binnen het homeostatisch regelsysteem?
Dit gebeurt mbv hormonen (via bloed vervoerd) + zenuwstelsel
3 homeostatische regelsystemen
- thermoregulatie
- vochtregulatie
- regeling van de glucoseconcentratie in het bloed
thermoregulatie
Thermoregulatie is een homeostatisch regelsysteem dat ervoor zorgt dat de kerntemperatuur stabiel blijft.
sensor bij thermoregulatie + functie
warmte-en koudereceptoren in de lederhuid: registreren de omgevingstemperatuur zodat lichaam kan veranderen voor inwendige temperatuur verandert.
inwendige receptoren in weefsels: zorgen ervoor dat effectieve verandering van de lichaamstemperatuur wordt bijgestuurd
controlecentrum bij thermoregulatie + functie
hypothalamus: informatie wordt verzameld
effector bij thermoregulatie + functie
hypothalamus: impulsen sturen naar de bloedvaten en zweetklieren in de huid en naar de spieren.
koorts
Koorts is een beschermingsmechanisme tegen pathogene organismen.
positieve effect stijging van de temperatuur bij koorts op het slachtoffer
- stimulatie van de werking van het afweersysteem
2. stimulatie van het metabolisme in alle weefselcellen
negatief effect stijging van de temperatuur op het pathogeen
- inhibitie van ontwikkeling en groei
pyrogene stof + functie
Een pyrogene stof is een substantie die koorts veroorzaakt.
functie: setpoint verhogen + vormen cellen van het afweersysteem als respons op infecties
vochtregulatie (2 synoniemen)
- = waterhuishouding
2. = vochtbalans
sensoren bij vochtregulatie + functie
osmoreceptoren in hypothalamus: meten van de concentratie aan opgeloste stoffen in het bloedplasma
controlecentrum bij vochtregulatie + functie
dorstcentrum in hypothalamus: informatie wordt verzameld
effectoren bij vochtregulatie + functie
hypothalamus:
1. opwekken dorstgevoel
2. productie ADH + afgave via hypofyse => nieren
onderdelen nier (macroscopisch)
- nierschors (=cortex)
2. niermerg (=medula)
onderdelen nefron (microscopisch)
- nierslagadertje
- het kapsel van Bowmann
- eerste kronkelbuis
- tweede kronkelbuis
- lichaampje van Malpighi
- nierader
- lus van Henle
- verzamelbuis
- urineleider
rol van de nieren in het het tot stand komen van homeostase
- verwijderen van afvalstoffen, overtollige ionen en water
- -> min of meer constante samenstelling van het bloed, de lymfe en het weefselvocht - snel reageren op een verhoogde ionenconcentratie
- -> osmatische waarde in bloed blijft stabiel
==> nier = zuiveringsstation
Wat doet meer ADH op de permeabiliteit van de verzamelbuis voor water?
Meer ADH –> hogere permeabiliteit voor water in de verzamelbuis –> meer waterresorptie naar het bloed –> minder waterverlies in de urine, dus geconcentreerde urine
Wat doet minder ADH op de permeabiliteit van de verzamelbuis voor water?
minder ADH –> lagere permeabiliteit voor water in de verzamelbuis –> minder waterresorptie naar het bloed
–> meer water in de urine, dus verdunde urine