Thema 4 Implentatie van ehealth Flashcards
Artikel: ethische en juridische overwegingen
Ondanks dat er overlap is tussen ethische en juridische overwegingen worden deze hier apart behandeld.
ETHISCHE OVERWEGINGEN
Is het afwegen van tegenstijdige belangen zoals individuele vrijheid vs collectieve zorgwinst. VB. patiënt met mogelijk HIV geïnfecteerd bloed. Bloedprikken prevaleerde (voorrang hebben) boven het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt.
Zelfbeschikkingsrecht: bepalen van de grenzen van individuele keuze vrijheid.
Lichamelijke integriteit en privacy: Inbreuk op privacy van individu kan soms gerechtvaardigd worden als het opweegt tegen groter maatschappelijk belang. Bv. CoronaCheck-app.
Effectiviteit en proportionaliteit
Patiënten moeten vertrouwen hebben in de effectiviteit en redelijkheid op de inbreuk van privacy. Vb. afstand monitoren van hartritmestoornis.
Betrouwbare informatie en inzicht in belangen
Patiënten moeten kunnen vertrouwen op betrouwbaarheid en bewust zijn van de gepaarde belangen.
Zelfmonitoring apps
bv. stappenteller of slaaptrackers. Deze apps kunnen ethische grenzen overschrijden bij onnauwkeurige adviezen
Zelflerende ehealth-toepassingen, zoals AI
Digitale vaardigheid en toegang: het is van belang om rekening te houden met mensen die digitaal minder vaardig zijn.
JURIDISCHE OVERWEGINGEN
WGBO
Wat is een medisch hulpmiddel?
Om als ehealth toepassing als medisch hulpmiddel te worden gezien, moet het voldoen aan de Europese Verordening medische hulpmiddelen. Dit betekent dat het moet worden toegepast op mensen voor medisch doeleinden, zoals diagnose, preventie of behandeling.
(Kwaliteits)eisen
- ehealth toepassingen moeten voldoen aan installatie, gebruik en risicomanagement.
- Software moet regelmatig worden bijgewerkt.
CE-Markering is de markering dat het voldoet aan de minimale EU normen van veiligheid en efficiëntie. Deze markering betekent niet dat het in elk EU land ook wordt vergoed.
Digitale infrastructuur: specifieke eisen voor online communicatie
Patiëntidentificatie: verifiëren van patiëntgegevens, bv door digid of videobellen
Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)
- Verwerking van persoonsgegevens
Internationaal gebruik en privacy
- Elk land stelt weer andere eisen voor ehealth toepassingen
Conclusie
-Ehealth toepassingen zijn complex en veelzijdig
- Van belang om juridische aspecten grondig te begrijpen
Hoofdstuk 12
De complexiteit van implementatie
Implementatie vereist meer dan alleen acceptatie, maar ook budget, infrastructuur en betrokkenheid.
Verschillende implementatiebenaderingen
1. RE-AIM Framework: hulpmiddel voor consistente rapportage van onderzoeksresultaten van gezondheids-bevorderingsprogramma’s. RE-AIM biedt overzicht van causale factoren, niet specifiek op door technologie bemiddelde interventies.
Reach, Effectiveness, Adoption, Implementation, Maintenance
- Diffusie van Innovatie theorie van Rogers
Diffusie verwijst naar passieve, ongeplande verspreiding van nieuwe praktijken. Hierdoor geen specifieke begeleiding van implementatieproces. - Consolidated Framework For Implementation Research (CFIR)
benoemt 39 determinanten van implementatie-uitkomsten en organiseert 5 domeinen: - Kenmerken van de innovatie: variabelen (relatief voordeel, aanpasbaarheid, ontwerpkwaliteit en kosten, etc.) worden besproken.
- Buitenste setting: vertegenwoordigt de economische, politieke en sociale context waarin de adopterende organisatie is ingebed.
- Binnenste setting: organisatorische context waarin de innovatie moet plaatsvinden.
- Kenmerken individu: kennis en overtuiging
- Implementatieproces: vier fasen: planning, betrokkenheid, uitvoering en reflectie/evaluatie.
Implementatie is GEEN afzonderlijke fase. Dit perspectief kan worden samengevat als ‘laat het gebeuren’, ‘help het gebeuren’ en ‘maak het gebeuren’
Wat is van belang bij het ontwikkelproces?
- Continue betrekken van belanghebbenden
- Continue evalueren of de technologie aansluit bij de behoefte en voorkeuren van de context en belanghebbenden die de technologie in de praktijk gebruiken
- multidisciplinaire/participatieve benadering
- Interdisciplinaire communicatie
Er zijn gewoonlijk twee groepen betrokken, namelijk academische groep en industrie/economische groep
- Academische groepen richten zich op ideeën en technologieontwikkeling
- industrie/economische groep richt zich meer op winst behalen.
CeHRes Roadmap voor voortdurende ontwikkeling en betrokkenheid van belanghebbende middels een participatieve ontwikkeling en human centred design.
Veiligheid komt voor privacy
Naleving van wetgeving en ethiek essentieel
Technologie moet naadloos binnen de gezondheidszorg passen
Generen van lange termijn waarde, bv:
- Technologie moet financieel duurzaam zijn, maar waarde kan ook als kwaliteitsverbetering in de zorg of welzijn worden gezien.
NASSS-framwork zie p. 69 en 70
Nonadoption, Abandonment, Scale-up, Spread, Sustainability (NASSS) van Greenhalgh.
NASSS specifiek voor implementatie van ehealth technologie.
Greenhalgh gaat ervan uit dat technologie nooit af is.
Artikel: Factors that influence the implementation of e-health (zie p. 71)
Consolidated Framework For Implementation Research (CFIR)
Factoren die de implementatie beïnvloeden (zoals titel):
1. Kenmerken van de innovatie: aanpasbaarheid, complexiteit en kosten.
- Externe factoren: beleid en prikkels.
- Interne factoren: implementatiecultuur en beschikbare middelen.
- Kenmerken individu: attitudes zorgverleners
- Implementatieproces: vier fasen: planning, betrokkenheid, uitvoering en evaluatie.
Het CFIR is een nuttige tool om de bevindingen te structureren en begrijpen.
Toekomstig onderzoek focus op:
- bron en uitprobeerbaarheid van e-gezondheidssystemen
-prioritering van systemen
- rol van veranderingsagenten en patiënten bij innovatie
Artikel: Implementation strategies to enhance the implementation of ehealth programs for patients with chronic illnesses
Relatie tussen implementatiestrategieën, implementatie-uitkomsten en implementatiesucces
-Managementbetrokkenheid is een cruciale factor voor implementatiesucces
- Geen relatie tussen implementatiestrategieën en implementatiesucces
- Geen relatie tussen implementatie-uitkomsten en implementatiesucces
Conclusie
Deze review benadrukt:
- belang van interne/externe begeleiding
- managementondersteuning
- training voor het succes van ehealth implementatie bij chronische patiënten.
- Behoefte aan studies over implementatiestrategieën in ehealth implementatie.
Artikel: Zorg op afstand dichterbij? Digitale zorg na de coronacrisis
De raad benadrukt dat digitale zorg meer is dan technologie. Het heeft een holistische benadering nodig waarbij de patiënt en zorgverlener centraal staan.
Een nieuwe aanpak voor digitale zorg op afstand: vier adviezen
- Bied inhoudelijke richting: prioriteiten stellen, bv. focus op personeelstekorten.
- Creëer duurzame bekostigingsmodellen, ofwel duurzaam gefinancierd.
- Bied ruimte voor innovatieve zorgverlening
- Blijf actief leren en evalueren.
Hoofdstuk 13
Belangrijke concepten bij de keuze voor het gebruik van ehealth:
- Acceptatie: beslissing van de gebruikers over hoe en wanneer zij de technologie gebruiken. Acceptatie is een complex probleem.
- Adoptie: beslissing om de nieuwe technologie te gaan gebruiken
- Adherentie: of de technologie wordt gebruikt zoals bedoeld
Holistisch ontwikkelingsproces noodzakelijk, wat leidt tot het concept gebruikersbetrokkenheid: actieve gebruikers die gemotiveerd zijn, het systeem te begrijpen en continue te gebruiken. Het wordt gedefinieerd als de volledige overlap tussen de intenties van de gebruiker en de kenmerken van de technologie.
Gebruikersbetrokkenheid gaat dus over actief gebruik van bv een systeem. Het is niet hetzelfde als:
- Gebruiksgemak (usability): hoe gemakkelijk een product te gebruiken is.
- Gebruikerservaring (experience): gebruiksgemak als emotionele aspecten
- Patiëntbetrokkenheid (patient egagement): Betrokkenheid van patiënt bij de eigen gezondheidszorg. En bestaat uit drie componenten:
- Cognitief/informationeel component: is de patient in staat om gezondheidsinformatie toe te passen?
- Gedragscomponent: toont de patiënt het juiste gedrag om gezondheid te beïnvloeden
- Emotioneel component: welke emoties heeft de patiënt
Wat is het verschil tussen intenties en motivatie?
Intenties zijn cognitieve processen die direct leiden tot acties.
Leg model bij p. 76 uit.
Perfect interaction model richt zich op intentionele hiërarchieën
Hoe meet je gebruikersbetrokkenheid?
- Gevoel van aanwezigheid, oftewel ‘daar zijn’.
- Flow: onderdompeling en focus in een activiteit
- Betrokkenheid: mate van belangrijkheid die een persoon aan iets hecht
Leg model bij p. 78 uit.
Artikel: Persuasive system Design does matter
Inleiding: webgebaseerde interventies voor het bevorderen van gezondheid(sgedrag). De studie maakt onderscheid tussen adherentie en uitval met het concept ‘bedoeld gebruik’ om te bepalen in hoeverre deelnemers zich aan de interventie houden.
Wat is het verschil tussen adherentie en non-adherentie?
Uit een regressieanalyse blijkt dat:
-RCT-ontwerp
- verhoogde interactie met een begeleider
- Frequenter beoogd gebruik
- Frequente updates
- Uitgebreider gebruik van dialoogondersteuning
significant betere adherentie voorspelde.
Wat betreft persuasieve technologie worden elementen van primaire taakondersteuning het meest gebruikt.
De naleving van webgebaseerde interventies is gemiddeld 50,3%, wat aangeeft dat non-adherentie een probleem is.
RCT model in tegenstelling tot observationele studie voorspelde significant betere naleving.
Artikel: how to increase reach and adherence of web-based interventions
Webgebaseerde interventies hebben veel potentieel alleen kampen vaak met non adherentie en bereikt slechts een beperkte groep.
Doel:
1. Positieve gebruikerservaring creëren
2. Naleving verbeteren
Hoe meer reach en adherence creëren?
-Geïndividualiseerde aanpak
-Betrekken van clinici
-Ondersteuning van peers
-Counselors
-Updates van web
-Telefoonherinneringen
Ontwerpbenadering om reach en adherence te vergroten
1. Personalisatie, kan tevredenheid en efficiëntie van gebruikers verbeteren.
2. Omgevingsinformatie, gebruikers niet overbelasten met informatie.
3. Gebruik metaforen, creëer een boeiend verhaal en motiveer zo tot gedragsverandering.
De rol van ontwerpers is tweeledig:
1. Het creëren van positieve ervaring tijdens gebruik
2. Ontwikkelen van overtuigende, effectieve interventies die de naleving bevorderen en welzijn verhogen.
Toekomstig onderzoek moet zich richten op het toepassen van de ontwerpbenaderingen.
Welzijn: positieve emoties, betrokkenheid, betekenis, positieve relaties en prestaties.
Webgebaseerde interventies zijn tweede generatie
Mobiele telefoons en remote apparaten derde generatie
Artikel: Factors associated with intention and use of e-mental health by Mental health Counselors en General Practices
E-Mental Health (EMH): gebruik van informatie- en communicatietechnologieën voor patiënten in de ggz om bij herstel te ondersteunen.
Zie p. 84 afbeelding om te zien wie er in aanmerkingen komen voor EMH
Deze studie richt zich op het verklaren van gedragsintentie en het daadwerkelijk gebruik van EMH door geestelijke gezondheidsadviseur (MHC’s).
Zie pagina 85,86 en 87 voor hypotheses
Discussie
Belangrijkste bevindingen
- Waargenomen nut en voordelen bleken sterke voorspellers voor de gedragsintentie om EMH te gebruiken.
- Patiënt geschiktheid wordt obv toegang tot computer, digitale- en taalvaardigheden en motivatie gebaseerd.
Beperkingen in de studie
- Causaal verband kan niet worden vastgesteld met type studie
- Vragenlijst speciaal voor deze studie ontwikkelt
- resultaten positief bevooroordeeld door convenience sampling
- Responsbias
Conclusie
- De belangrijkste factoren die de intentie om te gebruiken verklaren, waren ‘waargenomen nut’ en ‘voordelen’ van het gebruik van EMH, gevolgd door taakperceptie en toegankelijkheid
-Patiënt geschiktheid wordt obv toegang tot computer/internet, digitale- en taalvaardigheden en motivatie gebaseerd.
Artikel Social Health Inqualities (SHI) and ehealth
Deze studie onderzoek hoe ehealth effectief kan zijn in het voorkomen en behandelen van ziektes voor de gehele bevolking. hierbij wordt er met name naar de impact gekeken van sociale gezondheidsongelijkheden (SHI’s)
Primaire digitale kloof: ongelijke toegang tot het internet, beïnvloedt het gebruik van ehealth
Secundaire kloof: benadrukt kennisverschillen in gebruik van internet
Teritaire kloof: omvat bredere barrieres zoals locatie, geletterdheid, attitudes, privacy zorgen en inhoud.
De meeste ehealth-tools zijn ontwikkeld voor mensen met goede digitale vaardigheden en niet voor de zogeheten SHI groep, zoals etniciteit, laag inkomen, lage opleiding, leeftijd, laaggeletterdheid.
Er wordt geidentificeerd dat er te weinig voor de SHI groep wordt gedaan. Hieronder enkele veelbelovende strategieën
1. Zorgen voor universele toegang tot ehealth-tools
bv. zorg voor trainingen, beschikbaarheid van computers
2. Respecteren van geletterdheidsniveaus van gebruikers
bv. audiobegeleiding in verschillende talen
3. Ehealth-tools ontwikkelen die culture kenmerken respecteren
bv. overweeg overtuigingen en waarden van doelgroepen
4. Betrokkenheid van mensen met risico op SHI bij ontwikkeling van ehealth technologieën.
bv. Betrek toekomstige gebruikers
Artikel: Adherence to Electronic Health Tools Among Vulnerable Groups
Adherence (naleving) van ehealth onder kwetsbare bevolkingsgroepen is minimaal. Uit resultaten blijkt 7% (95% CI -.23 tot .38).
Een manier therapietrouw te verhogen is het ontwerpen van multimodale inhoud en directe communicatie met zorgverleners mogelijk maken
Multimodale inhoud: toepassen van meerdere communicatiemiddelen, zoals tekst, audio, afbeeldingen
Artikel: Accessibility and Digital mental Health: Considerations for more accessible and Equitable mental health apps
Dit artikel richt zich op het definiëren van toegankelijkheid in het kader van geestelijke gezondheidsapps, het bespreken van de huidige staat van digitale toegankelijkheid, en het onderzoeken waarom toegankelijkheid belangrijk is in deze context.
Toegankelijkheid: in de context van digitale hulpmiddelen is of het begrijpelijk en navigeerbaar is.
Co-design: verschillende belanghebbenden – zoals gebruikers, klanten, ontwerpers en andere experts – actief samenwerken
Studies suggereren dat het betrekken van gebruikers en co-design toegankelijkheidsproblemen kunnen identificeren en aanpakken. Samenwerking is van essentieel belang.
Toegankelijkheid dient een prioriteit te zijn.
Artikel: The effectiveness of digital interventions for increasing physical activity in individuals of low socioeconomic status
Risico op biasbeoordeling beoordeelt met cochrane RoB 2 intstrument
Deze metaanalyse toont aan dat digitale gedragsveranderingsinterventies (BCT’s) die gericht zijn op het verhogen van fysieke activiteit (PA) effectief zijn voor mensen met een hoge sociaaleconomische status (SES), maar niet voordeling bleken te zijn bij mensen met een lage SES. Persoonsgericht aanpak kan bij lage SES ondersteunend zijn.
Er wordt aanbevolen dat toekomstige ontwikkeling van digitale interventies gericht op het verbeteren van PA meer inspanning moet leveren om te voldoen aan de behoeften van mensen met een lage SES binnen de doelgroep.
Artikel: Dutch health websites and their ability to inform people with low health literacy
Deze studie evalueert de toegankelijkheid van online gezondheidsinformatie (OHI) in relatie tot gezondheidsgeletterdheid.
OHI wordt vaak gebruikt voor zelfdiagnose, voorbereiding op een doktersbezoek of als aanvulling op informatie van een arts. Echter, effectief gebruik vergt voldoende kennis en vaardigheden.
25% van de Nederlanders heeft een ontoereikende gezondheidsgeletterdheid, wat betekent moeite met het begrijpen en gebruiken van gezondheidsinformatie
Om OHI toegankelijk te maken voor mensen met lage gezondheidsgeletterdheid dient er aandacht te zijn aan:
- de verwerking en begrip van OHI
- Presenteren van informatie met tekst en afbeeldingen of geschreven tekst vervangen door vertelling (gebeurtenis uitschrijven).
Artikel: Applying the electronic health literacy Lens: Systematic review of electronic health interventions targeted at socially disadvantaged groups
Ondanks de introductie van het concept ehealth-geletterdheid meer dan een decennium geleden blijkt uit deze review dat het gebruik ervan voor het verbeteren van het gebruik en betrokkenheid zelden wordt erkend.
Geen van de papers besprak gebruiksgerichte principes om gebruikersbetrokkenheid te vergroten.
Ehealth geletterdheid moet worden erkend, zodat niemand achterblijft, zoals verklaard in de Verklaring van Shanghai, om gezondheidsgelijkheid te ondersteunen.
