Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Histofizjo - wszystko > TEORIA - ślinianki > Flashcards

TEORIA - ślinianki Flashcards

1
Q

Jakie wyróżniamy gruczoły w jamie ustnej?

A
  • małe gruczoły ślinowe
  • ślinianki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

JAk schrakteryzować można małe gruczoły ślinowe?

A
  • liczba od 600 - 1000
  • małe bo ok 1-5 mm
  • znajdują się w błonie śluzowej i podśluzowej
  • brak torebki
  • tworzą grudki
  • mają krótkie przewody wyprowadzające na powierzchnię nabłonka jamy ustnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie małe gruczoły wyróżniamy w jamie ustnej?

A
  • wargowe
  • policzkowe
  • językowe
  • podniebienne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Ile ślinianek ma człowiek?

A

3 pary ślinianek -

przuszne

podżuchwowe

podjęzykowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

JAka budowa charakteryzuje ślinianki?

A
  • otoczone torebką łącznotkankową - w odróżnieniu od małych gruczołów ślinowych
  • mają budowę zrazikową
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czy ślinianki zlokalizowane są w jamie ustnej?

A

Nie, są one zlokalizowane poza jamą ustną , a wydzielinę doprowadzają do niej przez przewody główne.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czy ślinianki są wewnątrz- czy zewnątrzwydzielnicze?

A

Ślinianki to gruczoły zewnątrzwydzielnicze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jak przedstawia się schemat budowy ślinanek jako gruczołów zewnątrzwydzielniczych?

A

Ślinanki dzielą się na

  • odcinki wydzielnicze
  • pęcherzyki
  • cewki
  • pęcherzyko-cewki
  • przewody wyprowadzające
  • śródzrazikowe - wstawki, przewody prążkowane
  • międzyzrazikowe - przewody prążkowane, przewód główny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

. Ustaliliśmy już, że jednym z odcinków wydzielniczych ślinaki są pęcherzyki surowicze.

Scharakteryzuj pęcherzyk surowiczy.

A
  • wielkość 50-100 um
  • zbudowany z 8-10 komórek
  • otoczone sa one komórkami mioepitelialnymi
  • komórki mają kształt stożka z kilkoma krótkimi mikrokosmkami
  • ciemna, zasadochłonna cytoplazma
  • okrągłe jądro
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Pęcherzyk surowiczy budują komórki surowicze. Co możesz powiedzieć o ich utlrastrukturze?

A
  • okragłe jądro
  • bogata RER
  • rozbudowany Ap. G
  • duże i liczne ziarna wydzielnicze w górnej części komórki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Co wchodzi w skład wydzieliny komórki surowiczej?

A
  • woda
  • jony
  • białka EGF
  • amylaza ślinowa
  • PSP - kwaśne białko sekrecyne przyusznicy bogate w leucyne
  • PRP - zasadowe białko bogate w prolinę
  • lizozym
  • peroksydaza i nukleazy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Skoro pęcherzyki surowicze budują komórki surowicze, jakie komórki budją cewki? Określ ich utlrastrukturę.

A

Cewki budują komórki śluzowe

  • jądro spłaszczone, położone przypodstawnie
  • rozpudowany RER
  • nad jądrem rozbudowany Ap. G
  • cytoplazma wypełniona ziarnami wydzielniczymi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Co wchodzi w skład wydzieliny komórki śluzówej?

A
  • mucynogen - główne białko śliny

Mucynogen odpowiada za zlepianie pokarmów, stanowi barierę jamy ustnej, zlepia mikroorganizmy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

CO to są cewko-pęcherzyki?

A

Są to tzw półksiężyce surowicze Gianuzziego. Znajdują się one na szczycie cewki śluzowej. Komórki surowicze księżyca wydzielają do światła cewki przez kanaliki między komórkami śluzowymi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

CO to są komórki mioepitelialne?

A

Są to komórki otaczające pęcherzyki, cewki, wstawki.

Mają rozgałęzione wypustki a w cytoplazmie liczne miofilamenty aktynowe i miozynowe. Pomagają w “wyciśnięciu” wydzieliny z kom. gruczołowych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Wiemy już, że jednym z rodzajów przewodów jest wstawka.

Scharakteryzuj ją.

A

Wstawka:

  • odchodzi bezpośrednio od pęcherzyka lub cewki
  • ścianę buduje nabłonek jednowarstwowy sześcienny
  • wydziela EGF i laktoferynę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wiemy że jednym z rodzajów przewodów wyprowadzajacych jest przewód prążkowany. Scharakteryzuj go.

A
  • ścianę buduje nabłonek jednowarstwowy walcowaty
  • okrągłe jądro komórkowe
  • kwasochłonna cytoplazma
  • mają prążkowanie przypodstawne - nasilony transport jonów
  • wydzielają: jony potasu, lizozym, EGF, jony ołowiu
  • reabsorbują jony sodu
  • sIgA - komórki plazmatyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Co wydziela wstawka?

A

EGF i laktoferynę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Opisz przewód międzyzrazikowy.

A

Charakterystyczna jest zmienność wysokości nabłonka:

  • nabłonek jednowartswowy walcowaty
  • nabłonek dwuwartswowy walcowaty
  • dalej wielowarstwowy walcowaty
  • na końcu wielowarstwowy płaski
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie wyróżniamy przewody główne?

A
  • przewód Stentona - przyusznica
  • przewód Whartona - podżuchwowa
  • przewody Riviniego - podjęzykowa
  • przewód Bartholina
21
Q

Gdzie uchodzi przewód Stentona?

A

przewód Stentona - przyusznica

ujście ma przy brodawce śłuzówki jamy ustnej, drugi górny ząb trzonowy

22
Q

Gdzie uchodzi przewód Whartona

A

przewód Whartona - ślinianka podżuchwowa

uchodzi na mięsko podjęzykowe

23
Q

Gdzie uchodzi przewód Riviniego?

A

PRzewód Riviniego - ślinanka podjęzykowa

uchodzi przy fałdzie podjęzykowym

24
Q

Gdzie uchodzi przewód Bartholina?

A

Na mięsku podjęzykowym

25
Q

Scharakteryzuj ślinankę przyuszną.

A
  • największa 15-30 g
  • 100% surowicza - pęcherzyki
  • dłuuuuugie wstawki
  • występują adipocyty, limfocyty, plazmocyty
  • przewód Stentona, uchodzi na wysokości drugiego górnego zeba trzonowego
26
Q

Scharakteryzuj ślinankę podżuchwową.

A
  • ok. 80% pęcherzyki i 20% cewki czyli głownie surowicza
  • waga 7016g
  • przewód Whartona, uchodzi na mięsku podjęzykowym
27
Q

Scharakteryzuj śliniankę podjęzykową.

A
  • najmniejsza, waży 2-4g
  • 70% cewki i 30 % pęcherzyki w postaci półksięzyców - głównie śluzowa
  • brak wstawek
  • przewód wyprowadzający Bartholina - wspólnie z Whartona , lub kilka krótkich przewodów Riviniego, uchodzą wzdłuż fałdu podjęzykowego
28
Q

Zczego pochodzi ślinianka przyuszna?

a) z endodermy
b) z ektodermy
c) z ekto i endodermy

A

b) ektoderma

ps - tabelka na pamięć

29
Q

Jakie wyróżniamy stadia rozwoju ślinanki?

A
  1. formowanie zawiązka
  2. tworzenie sznura
  3. rozgałęzienie sznura
  4. formowanie płacika
  5. formowanie przewodów
  6. formowanie pęcherzyków
30
Q

Jaka jest funkcja gruczołów ślinowych?

A
  • wytwarzanie śliny
  • zwilżanie jamy ustnej - niezbędne do połykania i mowy
  • wychwytywanie, magazynowanie, wydzielanie jodków
  • wydzielanie mocznika, kwasu moczowego, alkoholu i metali ciężkich -rtęć , ołów, bizmut
31
Q

Co to jest saliwon?

A

Jest to jednostka czynnościowa ślinianek, ustala ostateczną zawartość śliny. Składa się z odc.wydzielniczego, wstawka i przewód prążkowany.

32
Q

Jakie wyróżniamy etapy powstawania śliny?

A

Wyróżniamy 2 etapy kiedy powstaje:

  1. ślina pierwotna
  2. ślina ostateczna
33
Q

Gdzie postaje ślina pierwotna?

A

Ślina pierwotna powstaje powstaje w pęcherzykach, cewkach i wstawkach.

Ma charakter izotoniczny do krwi, zawiera praktycznie wszystkie subst. organiczne śliny i wysokie stężenie NaCl

34
Q

Gdzie powstaje slina ostateczna?

A

Ślina ostateczna pwostaje w przewodach prążkowanych i międzyzrazikowych.

  • hipoosmotyczna i ubogosodowa
  • ze śliny absorbowane są Na+ i Cl-
  • do sliny wydzielany jest K+ i HCO3-
35
Q

Jakie są składniki śliny?

A
  • 94-99,5% woda
  • do 6% elementy stałe , 0,5% po stypulacji - sokolwiek to oznacza
  • jony - sód, potas, wapń, magnez, chlor, wodorowęglany, fosforany
  • mocznik, amoniak, kwas moczowy, glukoza
  • białka - 35 różnych
  • lipidy - wolne kwasy tłuszczowe, cholesterol, lecytyna, fosfolipidy
  • hormony - steroidowe
  • witaminy A, B, C
  • drobnoustroje, resztki pokarmowe, złuszczone komórki nabłonka

35 białek, m.in:

lizozym

amylaza

peroksydaza, albuminy

globuliny

mucyny

immunoglobuliny IgG IgM IgA

kallikreina

laktoferyna

EGF

histatyny

cystatyny

stateryna

hormon parotyna - obniża stężenie wapnia we krwi i pobudza mineralizację szkliwa

36
Q

Wydzielanie śliny pobudzane jest na drodze nerwowej.

Opisz dokładniej w jaki sposób regulowana jest czynność gruczołów ślinowych.

A
  • stymulacja przywspółczulna, cholinergiczna - dużo wodnistej śliny, uboga w związki organiczne
  • stymulacja współczulna -sdrenergiczna - ślina gęsta z dużą ilością związków organicznych (podżuchwowa i podjęzykowa)
  • stymulacja śłinianek - zwiększa przepływ krwi przez nie i także wiecej śliny powstaje
  • kallikreina - wydzialana przez przewody prążkowane, jej metabolity zwiększają lokalnie przepływ krwi
37
Q

Jaką substancję wpływającą na zwiększenie wydzielania śliny wydzielają przewody prążkowane?

A

Kallikreinę

kallikreina ——– kininogen—— bradykinina, a ta zwiększa lokalnie przepływ krwi

38
Q

Jakie bodźce pobudzają wydzielanie śliny?

A

bodźce smakowe

mechaniczne

termiczne

zapachwe

wzrokowe

psychiczne

39
Q

Jakie mogą być inne niż fizjologiczne przyczyny zwiększonego wydzielania śliny?

A
40
Q

Jakie mogą być inne niż fizjologiczne przyczyny zmniejszonego wydzielania śliny?

A
41
Q

Wymień funkcje śliny.

A
  1. trawienna —- enzymy: amylaza, lipaza
  2. przeciwbakteryjna —— IgA IgG IgM
  3. buforująca —— wodorowęglany, fosforany
  4. remineralizacyjna ——– jony wapniowe i fosforanowe, stateryna (wiąże wapń)
  5. smakowe ——– rozpuszcza substancje smakowe, obmywa kubki smakowe
  6. Krzepnięcie krwi:
  • jony wapniowe
    7. Regulacja gospodarki wodnej organizmu
    8. Naprawa tkanek: - czynniki wzrostu (EGF, TGFα)
    9. Oczyszczająca:
  • spłukiwanie resztek pokarmu, bakterii
    10. Lubrykacja (tworzenie kęsów):
  • mucyny, woda, PRP (zasadowe białko bogate w prolinę)
    11. Współdziałanie w czynności mowy:
  • zwilżanie błony śluzowej (ruchy języka i warg)
    12. Usuwanie z organizmu zbędnych substancji:
  • mocznik i kwas moczowego
  • alkohol i morfina
  • metale ciężkie: rtęć, ołów, bizmutu
  • jodki i tiocjanki
42
Q

Co to za choroba?

  • choroba wirusowa, zakażenie kropelkowe lub przez ślinę
  • wylęganie 2-3 tyg. (zarażanie 2-4 dni przed i 7-9 dni po ustąpieniu objawów)
  • 50% obrzmienie ślinianek przyusznych (jednej lub obu)
  • ok. 35 % bezobjawowo (przeciwciała w surowicy)

Objawy:

  • gorączka
  • bóle głowy
  • bóle mięśni
  • wymioty
  • obrzęk ślinianki lub obu
A

świnka

Powikłania:

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jąder, jajnika, trzustki, tarczycy, gruczołu sutkowego, gruczołu łzowego i stawów, głuchota

Leczenie:

  • leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, przy zapaleniach stawów, jąder

– kortykosteroidy i niesterydowe leki

przeciwzapalne (NLP)

43
Q

Co to za choroba?

Objawy:

  • uczucie suchości w jamie ustnej
  • uczucie pieczenia warg
  • zaburzenia smaku
  • ból podczas żucia i połykania
  • podatność na stany zapalne błony śluzowej
  • podatność na grzybicę, próchnica
  • obrzęk błony śluzowej
  • nieprzyjemny zapach z ust
  • trudność w używaniu protez oraz aparatów ruchomych

Diagnoza:

testy sialometryczne (kontrola ilości śliny niestymulowanej i stymulowanej)

A

Kserostomia (sialopenia)

suchość jamy ustnej - jest zespołem objawów związanych z zaburzeniami wydzielania śliny (redukcja lub brak śliny)

Kserostomia rzekoma - uczucie suchości i pieczenia w ustach mimo prawidłowej pracy ślinianek (zaburzenie układu nerwowego wegetatywnego)

Kserostomia prawdziwa – zaburzeń w pracy ślinianek i niewystarczającej ilości śliny w jamie ustnej lub jej zupełnym braku

Przyczyny:

  • zaburzenia pracy gruczołów ślinowych i błony śluzowej lub ich zanik
  • zaburzenia czynności gruczołów dokrewnych (cukrzyca, klimakterium)
  • zażywanie metamfetaminy
  • palenie tytoniu
  • awitaminoza (gr.B)
  • niedobory żelaza
  • zaburzenia wodno-elektrolitowe w organizmie (ostre wymioty czy biegunki)
  • przyjmowanie leków (opioidy, moczopędne, psychotropowe)

Leczenie:

  • przyjmowanie suplementów diety
  • stosowanie odpowiednich preparatów
  • nieustanne płukanie ust solą fizjologiczną i pędzlowanie jamy ustnej jej specjalnymi preparatami i wodnymi roztworami witaminy A (nieodwracalne uszkodzenie ślinianek)
44
Q

Co to za choroba?

  • obecnie najczęstsze schorzenie ślinianek
  • najczęściej pomiędzy 40 a 80 rokiem życia (M 2x>K)- kamienie w miąższu, przewodach ślinianek
  • 80% kamieni gruczołów ślinowych spotykanych jest w śliniance podżuchwowej, 15% w śliniance przyusznej
  • u 7-13% osób - większa liczba kamieni

Objawy:

  • bóle w jamie ustnej
  • suchość w jamie ustnej
  • niedrożność przewodów
  • obrzęk ślinianek po ich stymulacji (kolka ślinowa, w czasie jedzenia i 1-2 g. po)
  • niekiedy kamica ślinianek zostaje powikłana stanem zapalnym, który może następnie przekształcać się w ropień
A

Kamica ślinianek

Przyczyny:

  • zaburzenia w produkcji śliny (zbyt gęsta)
  • rozszerzenie lub zwężenie przewodu ślinianki
  • stany zapalne jamy ustnej
  • zaczopowane w przewodzie ciała obce (np. szczecinki ze szczoteczki

do zębów, kamień nazębny, drobiny drewna np. z wykałaczki)

Diagnostyka:

  • RTG
  • Sialografia – badanie radiologiczne z podaniem kontrastu
  • USG
  • Tomografia komputerowa (może być z sialografią)
  • Badanie palpacyjne (w przypadku dużych kamieni)

Leczenie:

  • przy stanie zapalnym - antybiotyki, środki przeciwzapalne i rozkurczowe
  • sialendoskopia
  • usunięcie chirurgiczne
  • litotrypsja - rozbijanie kamieni przy pomocy ultradźwięków lub lasera
  • resekcja ślinianki – przy wielu złogach upośledzających funkcję gruczołu
45
Q

Wyróżniamy ostre i przewlekłe zapalenie ślinianek.

Jakie mogą być ich przyczyny?

A
  • bakterie - gronkowce, paciorkowce,
  • wirusy - cytomegalia, świnka
  • zaburzenia immunologiczne
  • zaburzenia przemiany materii - cukrzyca, zapalenie nerek, zaburzenia elektrolitowe
  • brak higieny jamy ustnej
  • kamica ślnianek
46
Q

Gdzie zwykle występują nowotrowy ślinianek?

A

Zazwycaj w przyusznej, rzadziej w podżuchwowej. Usuwa się je operacyjnie.

diagnoza:

  • badanie laryngologiczne
  • USG
  • biopsja cienkoigłowa
47
Q

Torbiele ślinianek - żabki

  • torbiel ślinianki podjęzykowej lub przewodu ślinianki podżuchwowej
  • występują bardzo rzadko
  • wrodzone (zaburzenia w rozwoju)
  • częściej na wskutek urazów, zapaleń, kamicy lub towarzyszą nowotworom

Objawy:
bezobjawowo (odczuwane jako guz lub wygórowanie)
objawy bólowe (zakażenie i stan zapalny, obrzęk, szczękościsk)

Diagnostyka:
- USG
punkcja

  • *Leczenie:**
  • usunięcie operacyjne
A

Torbiele - mucocele

Powstają na skutek zamknięcia przewodów wyprowadzających gr. ślinowych warg i policzków

Rozpoznanie:

różnej wielkości (0,5 – 1,5 cm) okrągłe lub owalne uwypuklenia pod błona śluzową

Leczenie:

wyłuszczenie torbieli

48
Q

Ślina jako materiał diagnostyczny

  • pobranie wygodne, nieinwazyjne (hemofilia, dzieci) i bezbolesne
  • niski koszt (pacjent może pobrać materiał samodzielnie i dostarczyć go do laboratorium)

Diagnostyka:

  1. Infekcje bakteryjne:
    - Helicobacter pylori – DNA bakteryjne, przeciwciała przeciwko H.p.
  2. Infekcje wirusowe:
    - zakażenia wirusowe wątroby: HCV, HBV, HAV
    - HIV (można wykrywać już niskie miana przeciwciał)
    - różyczka, świnka, odra
  3. Nowotwory

przeciwciała anty – p53 – np. rak kolczystokomórkowy błony śluzowej jamy ustnej

cdn…

A

4.Ocena poziomu hormonów (steroidowych czystych)

  • kortyzol – np. ocena czynności osi podwzgórze-przysadka –nadnercza, monitorowanie zespołu Cushinga
  • testosteron - diagnostyka hirsutyzmu u kobiet, diagnozowanie hipogonadyzmu i monitorowanie deficytu androgenów u mężczyzn, wykrywanie dopingu w sporcie
  • progesteron – ocena indeksu owulacji, monitorowanie uwalniania hormonu z plastrów stosowanych podczas HTZ
  1. Ocena poziomu leków –znaczenie w zatruciach, przedawkowanie, monitorowanie stężenia terapeutycznego
    np. cisplatyna, diazepam, lit, paracetamol, chinina
  2. Wykrywanie obecności alkoholu
  3. Wykrywanie obecności narkotyków w organizmie: amfetamina, kokaina,

opiaty, marihuana

Histofizjo - wszystko (14 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions