Tema 4 Flashcards
Arnas aparatuaren funtzioa
Arnasketa zelularra egiteko behar den O2 hartzea eta CO2 ETA HONDAKINAK kamporatzea da.
Arnasketaren anatomia:
Arnasbideak: hodi multzoak dira, eta horietan zehar airea biriketara iristen da. Biriketara joateko estutzen dira. Sudur-hodiak, faringea, laringea, bronkioloak eta bronkioak osatzen dute. Aldean, birika-albeoloak daude. Hauek, zelula geruza batez osatuta dago eta odol-kapilar inguratuta.
Birikak: saku itxura dute, kaxa torazikoak daude eta diafragma ere dago. Saihetsek eta pleura deritzon mintz babesten dituzte birikak eta pleura-likidoarekin.
Arnasaren hodia:
Arnasgora, gas-trukea eta arnas-behera.
Arnasgora:
Saihetsek igotzen, muskuluak eta diafragma izkurtzen direnean geratzen da. Muskuluen izkurtzen, kaxa toraxikoazabaltzen da. Horrela, aireak sudurretik sartzen da, eta arnasbideak zeharkatzen ditu biriketaraino.
Gas-trukea
Biriketan, albeoloak daude. Difusio bidez egiten da. Gero, albeoloen mintz plasmatikoa zeharkatzen dute, eta O2 odolera joaten da eta CO2 albeoloetan joaten dira. (Albeoloetan, odol kapilarrez inguratzen dira)
Arnas-behera:
Saihetsek altxatzen dituzten muskuluak lasaiatzen direnean gertatzen da. Kaxa toraxikoa txikitzen da, birikak estutu eta CO2 eta N kamporatzen dira, arnasbidetan.
Orden arnasa
Sudur-zuloak, sudur-hobiak, ahoa, faringea, epiglotisa (balbula), trakea, bronkioak, bronkioloak, albeoloak, birikak, diafragma.
Ziekulazio-aparatua funtzioa:
Mantenugaiak eta O2 gorputzako zelula guztietara garraiatzea da eta CO2 eta hondakinak kamporatzea da. (Odoletik kentzea)
Odol-hodiak
Arteriak: elastikos, zirkulu-forma eta horma lodiak hodiak dira. Odola, BIHOTZETIK=>ORGANOETARA. Arteria eatuak arterioloak deitzen dira.
Venak/zainak: obalu, horma finak eta zurrunak hodiak dira. Odola ORGANOTIK=>BIHOTZERA ERAMATEN DUTE. Zainak balbulak dute.
Zapilarrak: arteriak eta zainak komunikatzen dute, hodi oso estuak dira. Hori esker, hondakinak eta gas-trukea egiten dute odolaren eta zelulen artean.
Odola: (def y garrantzia)
Substantziak garraiatzeko duen likidoa da 70% ura da, horregatik likidoa da.
Odola substantziak (disoluzioak) garraiatzen dute, Mantenugaiak, O2 eta substantziak disoluzioak eta CO2 jasotzen du zeluletara kamporatzeko.
Globulu zuriak guztiekin eta sotrtzen dituzten antigorputzekin gure girputza babesten du infekzio knotra eta odola koagulatuz. (Lesio batekin)
Odol guztia tenperatura mantentzen su gorputz osoan
Odol-hodiak:
Odola garraiatzen dituzten hodiak dira. Kapilarrekin, zainak eta arteriak komunikatzen dute.
Bihotza: (def)
Aparatuen funtzionamendua mantentzen duen bomba da.
Biriken artean eta ezkerrean dagoen organoa da.
Organo gihartsua da: miokardioz osatutakoa.
Lau ganbara dira ( bi aurikula = igo, bi bentrikula=behean)
Eskuina eta ezkerra trenkada batez erabat bereizita daude.
Bihotza zikloa
Bihotza osatzen duen muskuluak (miocardia) balkadak sortzen ditu. Bulkada uzkurdura , bihotz taupadak esaten ditu.
Bi mugimendu: DIASTOLEA: Erlaxatzen da, odolez betetzeko.
SISTOLEA: Uzkurtzen da odola kamporatzeko.
Hiru fase daude: Hau zirkulazio txiki edo birika zirkulazioa da: 1 BIHOTZ-DIASTOLEA: Odola ez duen o2, sartzen da ezkerreko aurikulatik gero, balbula irekitzen da.
2AURIKULA-SISTOLEA: Odola bentrikulara joaten da eta balbula izten da.
3 BENTRIKULU-SISTOLEA: Bentrikularen balbula irekitzen da eta aorta arterioatik joaten da.
Zirkulazio handia: Aorta arteriotik joaten denean, biriketara josten da O2 oxigenatzeko. Eta gero, birriketik eskuineko aurikulatik sartzen da, gero balbula irekitzen da eta bentrikulara pasatzen da gero, balbula irekitzen da eta gorputzara odola (O2-arekin) joaten da.
Odolaren komposizioa:
Odol-plasma eta odol zelulak osatzen da.
Odol plasma:
Odolaren parte likidoa da. Gehien bat, urez osatuta dago, eta hor substantzia ezberdinak: glukosa, hormona, gatz mineralak eta hondakinak daude. Disolbaturen substantzia garraiatzen du.
