Tema 1

Question 1

Osasunean eragitem duten faktoreak

Answer 1

1- gure ezaugarri genetikoak (fibrosia quístikoa)
2- gure bizimoduak, hau da, egunerokoan egiten dugun gauzak (kirol gutxi egitea)
3- inguruaren kutsadura hau da, erradiazioa asko izaten baduzu, kaltegarria izango da.
4- osasun publikoa ezagutzak eta aurrerapenak. Hau da, elikagaien izaera, ur edangarria, gaixotasun neurriak…

Question 2

Gaixotasun ez infekziosoak

Answer 2

Gaixotasun ez infekziosoak ez dituzte organismo eragiten ; bestelako zergatik dituzte eta ez dira pertsona batetik bestera kutsatzen

Question 3

Gaixotasun ez infekzioen sailkapena:

Answer 3

Toxikologikoak (Dermatitisa)
Genetikoak (hemofilia)
Nutrizionalak (anorexia) 
Alergikoak
Autoinmuneak
Burukoak (deprezioa)
Traumatismoak 
Endekapenezkoak (kataratak)
Endokrinoak/ metabolikoak (hiperkolesterolemia)

Question 4

Toxikologikoak

Answer 4

Toxinek eragiten dituzte

Question 5

Autoimmuneak

Answer 5

Sistema-immunorologikoa gaizki joaten dira.

Question 6

Burukoak

Answer 6

Nerbio-sistemaren asaldurak dira

Question 7

Traumatismoak

Answer 7

Istripuak edo lokomozio-sistemaren asaldurak dute

Question 8

Endekapenezkoak

Answer 8

Organoak akitu izanak eragiten dute

Question 9

Endokrinoak/ metobolikoak

Answer 9

Hormona gehiagp edo gutxiago jarraiatzen eragiten dituztenak

Question 10

Gaixotasun infekziosoak

Answer 10

Gaixotasun infekziosoak organismo patogenoek edo haiek sortutako subtantziaren baten eragiten dituzte. Gaixotasun hauek pertsonekin batera kutsatzen dira.

Question 11

Agente infekziosoak

Answer 11

Agente infekzioak zelulak suntzitzen dituzte, zuzenean edo toxinak eratuz.
Birulentzia deritzo agente infekzioso batek asalduak eragiteko denen ahalmenari. Birulentzia organismo inbaditzeko eta toxinak eratzeko gaitasunaren araberakoa da.

Question 12

Trasmitzeko (hiru modu) (gaixotasunak)

Answer 12

Gaixoarekin kontaktu zuzena izanda (sifilisa)
Zerbaite kutsatzen bidez (gripea)
Transmitisio-bektoreen bitartez (malaria)

Question 13

Sartzeko moduak (gaixotasunak)

Answer 13

Azala: azalean lesioak izanda ditzakegu eta horien bidez, patogenoak odolan banantzen dira.

Arnasa: arnasten dugun airea patogenoak arnas-apartuarari esker sar daitezke.

Irentsea: kutsatutako janaria jaten badugu

Genitalak/genubideak: sexu-harramenetan bidez.

Question 14

Infekzioarwn prozesua

Answer 14

Inkubazio aldia: germena sartzen sintomak agertu arteko denvora da, (mikroorganismo garatzen da)

Garapen-aldia: gaixotasunaren sintomak agertzen dira

Susperraldia: agente infekziosoak desagertzen dago eta organismo suspentzen da.

Question 15

Immnitate sistema (bi etapa)

Answer 15

Es-ezpezifikoa

Ezpezikoa

Question 16

Ez - espezifikoa

Answer 16

Hesi fisikoak: hesi fiskoak daude (arnas, azala, mukiak…) eta hesi hauek saltatu behar dute.
Hantura: agente infekziosoak hesi fisikoak zeharkatzen duenean, babes-mekanismo komuna hantura da. (Odola, temperatura…) odolan fagozitoak daude eta hauek patogenoei eraso egiten dute.

Immunite hau bizitzan zehar lotzen dugu eta linfozitoak antigorputzak agente infekziosoak ikertzen dute.

Question 17

Erantzuna (gaixotasun)

Answer 17

Erantzuna linfozitoek egiten dute. Patogeno bat organismoen sartzen denean, fagozitoek linfozitoak ohartatzen dituzte, jaraiatzen dituzten substantzien bidez. Linfozitoak antigorputzak deritzen proteina batzuk eratzen dute.

Question 18

Sendatzea (ohitura osasungarri):

Answer 18

Dieta orekatua eta kirola egin
Ordutegi erregular izatea
Arriskuak prebenitu
Higienea eta prebentzioa izatea

Question 19

Txertoak:

Answer 19

Txertoek patogeno ahuldurak dituzte, immunite-erantzuna eragiten dute. Immunite artificial da.