T1 Flashcards
Wat is aardrevolutie?
het draaien van de Aarde rond onze Zon
(één revolutie duurt iets langer dan 365 dagen)
het draaien van de Aarde rond onze Zon
(één revolutie duurt iets langer dan 365 dagen)
aardrevolutie
Wat leidt ertoe dat de afstand tussen de Zon en de aarde (licht) varieert?
de elliptische vorm van de aardbaan
Wat is perihelium?
punt waarbij de Aarde zich het DICHTST bij de
Zon bevindt
punt waarbij de Aarde zich het DICHTST bij de
Zon bevindt
perihelium
Wanneer vind de perihelium plaats?
3 januari
Wat is de afstand tussen Zon-Aarde bij perihelium?
147 miljoen km
Wat is aphelium?
punt waarbij de Aarde zich het VERST van de
Zon bevindt
punt waarbij de Aarde zich het VERST van de
Zon bevindt
aphelium
Wanneer vind de aphelium plaats?
4 juli
Wat is de afstand tussen Zon-Aarde bij aphelium?
152 miljoen km
Wanneer leefde Johannes Kepler?
1571-1630
Wie was Johannes Kepler?
een Duitse astronoom die vooral bekend werd door zijn studie van de hemelmechanica met name de berekening van de planeetbewegingen
Wat zijn de wetten van Kepler?
drie natuurkundige wetten die de baan en de beweging van een hemellichaam om een ander hemellichaam beschrijven (bv. Aarde om Zon):
1. brandpunten
2. perkenwet
3. harmonische wet
Wat houdt de eerste wet van Kepler in?
dat planeten rond de Zon bewegen in elliptische banen waarbij de Zon zich in één van de twee brandpunten van de ellips bevindt
Wat zegt de tweede wet van Kepler?
dat de snelheid van een planeet in haar baan rond de Zon varieert zodat de oppervlaktes van de zogenaamde perken gelijk blijven
Wat zijn perken?
oppervlaktes waarbij de twee rechte benen gelijk zijn
Verklaar de tweede wet van Kepler.
- OPPERVLAKTE perk 1 is GELIJK AAN OPPERVLAKTE perk 2
-
omtrek die gevormd wordt op de planeetbaan is LANGER
bij PERK 2 dan bij PERK 1, maar beide omtrekken worden
afgelegd in DEZELFDE tijd > planeet gaat sneller bij perk 2
Waartoe leidt de elliptische vorm van de aardbaan?
dat de lengte van seizoenen
varieert: op noordelijk halfrond is winter = 89 dagen, zomer = 93 dagen, 14 uur
Verklaar het duurverschil tussen de seizoenen (+welke wet).
2de wet van Kepler = perkenwet
-> hoe DICHTER de Aarde rond de Zon draait, hoe SNELLER ze
zal passeren en hoe VERDER, hoe TRAGER ze zal passeren!
> Aarde staat dichter bij Zon in onze winter > winter is korter
(zuidelijk halfrond: omgekeerd!)
Wat zegt de 3de wet van Kepler?
dat het kwadraat van de
omlooptijd van een planeet rond de Zon (P) recht evenredig is met de derde
macht van de gemiddelde afstand tot de Zon in AE (a)
Wat is de formule van de derde wet van Kepler?
P^2 = a^3
(P = omlooptijd om de Zon, a = afstand tot de Zon)
Maak de oefeningen over de derde wet van Kepler.
Geef een synoniem voor een zonnejaar.
tropisch jaar
Wat is een zonnejaar (tropisch jaar)?
periode waarin de Aarde één keer
rond de Zon draait (= 1 aardrevolutie)
Geef een synoniem voor de 3de wet van Kepler.
harmonische wet
Wat is de exacte duur van een zonnejaar?
365 dagen, 5 u., 48 min. en 45 sec.
Wat zijn de twee bekendste kalenders?
de Juliaanse en Gregoriaanse kalender
Wat hebben zowel de Juliaanse als Gregoriaanse kalender geprobeerd?
het kalenderjaar zoveel mogelijk aan te passen aan het zonnejaar (365 dagen en iets minder dan 6 uur)
Naar welke personen zijn de Juliaanse en Gregoriaanse kalender vernoemd?
Julius Caesar en paus Gregorius XIII
Wat is de oudste kalender?
Juliaanse kalender
Wie? + wanneer? (tijd en ruimte):
Juliaanse kalender
generaal Julius Caesar → 45 v. Chr.
Welke correctie deed de Juliaanse kalender?
invoering van schrikkeljaar in jaren die deelbaar zijn door 4 (bv. 2020, 2024, etc.)
Wat was het probleem met de Juliaanse kalender?
dat er te veel tijd werd bijgeteld, want de waarde
is niet exact 6 uur, maar iets minder dan 6 uur!
Wat is de jongste/huidige kalender?
Gregoriaanse kalender
wie? + wanneer (tijd en ruimte)
Gregoriaanse kalender
Paus Gregorius XIII → 1582
Welke correctie deed de Gregoriaanse kalender?
EEUWJAREN die NIET deelbaar zijn door 400 zijn GEEN SCHRIKKELJAAR meer (bv. 2100: geen schrikkeljaar)
Wat besliste paus Gregorius XIII in 1582?
dat de heersende Juliaanse kalender diende aangepast te worden (omdat er iets te veel tijd werd bijgeteld).
Hoe paste paus Gregorius XIII de kalender aan voor één keer?
4de oktober moest gevolgd worden door de 15de!
Waarom liet paus Gregorius XIII 10 dagen weg?
het zorgde ervoor dat het natuurlijke begin van de lente in plaats van op 11 maart teruggebracht werd naar 21 maart.
Bespreek waarom sommige landen hebben gewacht tot 1700 of zelfs later om
de aanpassing van de Gregoriaanse kalender in te voeren.
nieuwe Gregoriaanse kalender was een katholieke kalender
> niet-katholieke landen wachten langer (Griekenland in 1923)
Bespreek waarom het volk boos was door de invoering van de nieuwe kalender.
landheren wouden dat het volk hun pacht (= huur) betaalde
voor de gronden voor de 10 niet bestaande dagen
Noteer of het jaar een schrikkeljaar was/wordt en bespreek waarom.
2024
WEL → waarom?: het is een jaar dat deelbaar is door 4
(regel van de Juliaanse kalender)
Noteer of het jaar een schrikkeljaar was/wordt en bespreek waarom.
1700
NIET → waarom?: is een EEUWJAAR dat niet deelbaar
is door 400 (extra correctie van de Gregoriaanse kalender)
Noteer of het jaar een schrikkeljaar was/wordt en bespreek waarom.
1600
WEL → waarom? is een EEUWJAAR dat WEL deelbaar
is door 400 (extra correctie van de Gregoriaanse kalender)
Waardoor ontstaan de seizoenen?
door de aardrotatie en de scheve stand van de aardas
Wat is het eclipticavlak (ecliptica)?
denkbeeldige vlak waarin de Aarde
en andere planeten draaien in hun baan rond de Zon
Wat is de inclinatiehoek?
hoek tussen aardas en loodlijn (loodrecht
op eclipticavlak) – deze bedraagt bij de Aarde 23°27’!
Wat is een dagboog?
de schijnbare beweging van de Zon van oost naar west
aan de hemel
Wat is dee culminatiehoogte?
het moment waarop de Zon
haar grootste hoogte bereikt boven de horizon – de Zon culmineert
Wat is de zenit van de Zon?
punt waarop de Zon loodrecht staat
Hoe bereken je de culminatiehoogte?
= 90° - l(gegeven breedtegraad - breedtegraad waarop de Zon in zenit staat)I
Wat zijn de gevolgen van de aardrotatie?
- polaire afplatting
- indeling tijdzones
Hoe breed is 1 tijdzone?
15° breed
Waarom is 1 tijdzone 15° breed?
in 24 uur heeft de Aarde 360° om haar eigen as
gedraaid zodat in 1 uur 15° afgelegd wordt
Waarmee wordt de standaardtijd van de tijdzones aangeduid?
met GMT (= WET en UT)
Waarvoor staan GMT, WET en UT?
- GMT = Greenwich Mean Time
- WET = Western European Time
- UT = Universal Time
Wat heeft de tijdzone van België bepaalt?
de complexe geschiedenis van WO II
Welke tijdzone zou België geografisch gezien moeten volgen?
WET
Waarom hanteren België en haar buurlanden de tijdzone CET, en niet WET?
Duitse bezetter heeft in 1940 besloten dat België
zich moest aansluiten aan de tijdzone van Duitsland (CET)
(CET = Central European Time)
(CET = WET+1)
Rond welke eilanden was er problematiek voor de indeling van de tijdzones?
Samoa en Tokelau (Stille Oceaan)
Hoe hebben Samoa en Tokelau besloten om de problematiek van de tijdzones aan te pakken?
per 29 december 2011 besloten beide eilanden (Samoa en Tokelau) om over te stappen van de westelijke (Amerika) naar de oostelijke (Azië) kant
Waarom besloten Samoa en Tokelau om
over te stappen van de westelijke (Amerika) naar de oostelijke (Azië) kant?
vergemakkelijkte het zakendoen met voornaamste
handelspartners Australië en Nieuw-Zeeland
(ERVOOR: Samoa liep 21u achter op Sydney, NA: 3u voor)
Maak de opdrachten rond het bepalen van de snelheid van de aardrotatie op pagina 49.
Welke bijzondere rotatie voert de Maan uit?
een synchrone rotatie
Wat is een synchrone rotatie (Maan)?
rotatie van de Maan rond haar as
duurt even lang als omwenteling van de Maan om de Aarde
Wat is het gevolg van de synchrone maanrotatie?
dat we altijd dezelfde kant van onze Maan waarnemen (maanrotatie = maanrevolutie)
Maak een schets waarop de vier schijngestalten van de Maan staan
en zorg voor de aanduiding van onderstaande elementen.
* schets de Aarde in het midden van de schets
* schets de instraling van de Zon door middel van GELE PIJLEN (bovenaan)
* schets de vier schijngestalten van de Maan door de belichte helft GEEL
te kleuren (indien aanwezig) en benoem de vier schijngestalten op de schets
zie pagina 50
Waartoe leidt de getijdenwerking op onze Aarde?
tot de vorming van twee vloedbergen
Welke twee vloedbergen zijn er?
- vloedberg aan de kant van de Maan: door zwaartekracht van de Maan (Fz) → Maan trekt het water van de Aarde aan
- vloedberg aan de kant weg van de Maan: door middelpuntvliedende
kracht (Fmpv) → kracht die ervoor zorgt dat het water uit
“de bocht vliegt” weg van het centrum (ook: slazwierder)
(SYNONIEM = centrifugale kracht)
Waarom heeft de Maan geen atmosfeer?
Maan heeft te kleine massa waardoor de zwaartekracht te klein is voor het vasthouden ervan
Wat zijn de gevolgen (2) van dat de Maan geen atmosfeer heeft?
- temperatuur: er is een groot temperatuurverschil tussen dag en nacht omdat er GEEN atmosfeer is die deze warmte vasthoudt en verspreidt
-> maandag = ca. 170°C vs. maannacht = ca. -120°C - reliëfstructuur: het oppervlak is sterk getekend door meteorietinslagen
-> geen atmosfeer -> meteoroïden kunnen NIET opbranden
Welke twee dominante reliëfoppervalkten kent de Maan?
mariagebieden en terraegebieden
Wat zijn mariagebieden?
donkere, diepere vlakken op de Maan
Hoe zijn mariagebieden ontstaan?
botsing Maan en grote planetoïde zorgt ervoor
dat magma uit mantel komt en krater vult + daarna stolling
Wat zijn terraegebieden?
lichtkleurige, minder diepe vlakken
Hoe zijn terraegebieden ontstaan?
botsing Maan en KLEINERE planetoïden (niet
genoeg kracht om magma uit mantel te doen vloeien)
Wat is de leeftijd van de Zon (tot op 2 decimalen nauwkeurig)?
4,59 miljard jaar
Wat is de massa van de zon (in vergelijking met onze Aarde)?
333000 x onze Aarde
Wat is de diameter van de zon (in vergelijking met de Aarde)?
109 x onze Aarde
Wat is de oppervlaktetemperatuur van de zon (tot op 1000°C)?
6000° C
Wat is de kerntemperatuur van de Zon (tot op 1 miljoen° C)?
15 miljoen °C
Wat zijn de drie onderdelen van inwendige structuur van Zon?
kern, stralingszone en convectiezone
Wat zijn de drie onderdelen van onze zonneatmosfeer?
fotosfeer, chromosfeer en corona
Welke onderdelen zijn er nog in de zonneatmosfeer, behalve de fotosfeer, de chromosfeer en de corona?
zonnevlek, granulatie en protuberans (= zonnevlam)
Wat is een zonnevlek?
donkere vlek op het oppervlak van de Zon die relatief gezien kouder is (ca. 4000°C) dan het zonneoppervlak (ca. 6000°C)
Wat is granulatie (granulatiekorrels)?
relatief kleine gebieden in het oppervlak van de Zon die zonneoppervlak een korrelige structuur geven
Wat is de functie van de zonnekern?
locatie waarin waterstofkernen omgezet worden in heliumkernen
(kernfusie) waardoor heel veel energie vrijkomt
Wat is de functie van de stralingszone (=1e transportzone)?
zone waarin transport van energie door middel van
straling plaatsvindt – foton per foton
Wat is de duur vnan het energietransport in de stralingszone?
lang (ca. 100 000 jaar)
Wat is de functie van de convectiezone (= 2de transportzone)?
zone waarin het transport van energie gebeurt door
het omhoogschieten van gasbelletjes (= convectiecellen)
Wat is de duur vnan het energietransport in de convectiezone?
heel kort (ca. 1 week)
Benoem hier op de linkse figuur de drie onderdelen van de interne
structuur van onze Zon en maak dan rechts een schets ervan in een taartsnede.
zie pagina 53
Wat zijn de kenmerken van de fotosfeer van de Zon?
- zichtbaarheid van (donkere) ZONNEVLEKKEN – ong. 4000°C
- korrelig (= GRANULATIE) door opborrelende convectiecellen
- gemiddelde temperatuur van die fotosfeer bedraagt 6000°C
Wat zijn de kenmerken vanv de chromosfeer van de Zon?
hier vinden extreme ontploffingen plaats (in de vorm van protuberansen)
➔ gemiddelde temperatuur bedraagt 12.000°C
Wat zijn de kenmerken van de corona van de Zon?
- buitenste deel van de 3-delige zonneatmosfeer (= reikt verst)
- enorme dikte van ca. 1 tot 10 miljoen km
- gemiddelde temperatuur van deze “krans” = één miljoen °C
- normaliter is de corona enkel zichtbaar bij een volledige zonsverduistering
of met behulp van een coronagraaf (instrument om corona waar te nemen)
Benoem hier op de linkse figuur de drie onderdelen van de interne
structuur van onze Zon en maak dan rechts een schets ervan in een taartsnede.
Zie cursus pagina 54
