Sulfonamidy Flashcards
Mechanizm działania sulfonamidów
Hamują I etap syntezy tetrahydrofolianu - syntezę kw. dihydrofoliowego
Wypierają PABA i blokują syntazę dihydrofolianu
Działanie sulfonamidów
Bakteriostatyczne
Moczopędne
Hipoglikemiczne
Mechanizmy oporności (sulfonamidy)
Nadprodukcja PABA
Mutacja syntazy dihydrofolianu ❗️
⬇️przepuszczalności błony dla leków
Spektrum sulfonamidów
Szerokie
G+: Nocardia
G-: E.coli, Klebsiella, Salmonella, Shigella, Enterobacter, Chlamydia trachomatis
Niektóre pierwotniaki
Niektóre grzyby (Pneumocystis jiroveci)
Na które mikroorganizmy nie działają sulfonamidy?
Słabo na beztlenowce
Praktycznie niewrażliwe są: pseudomonas, proteus, serratia, treponema, mikoplazmy
❗️sulfonamidy STYMULUJĄ wzrost riketsji
Różnice w pozyskiwaniu tetrahydrofolianu u bakterii i człowieka
Bakterie: synteza de novo
Człowiek: pobiera z otoczenia
Dzięki temu sulfonamidy nie wpływają na poziom kw. foliowego u człowieka
Leki doustne, szybko rozpoczynające działanie, krótko działające
Sulfizoksazol (sulfafurazol)
Sulfametyzol
Sulfakarbamid
Sulfadymidyna
Leki doustne, wolno rozpoczynające działanie, o średnio-długim czasie działania
Sulfametoksazol
Sulfapirydyna
Leki doustne, wolno rozpoczynające działanie, długo działające
Sulfadoksyna
Sulfalen
Sulfonamid miejscowy, stosowany do worka spojówkowego
Sulfacetamid
Doustne, nie wchłaniają się z pp
Ftalylosulfatiazol
Sukcynylosulfatiazol
Sulfonamidy stosowane na skórę
Sulfanilamid
Mafenid
Sulfadiazyna (w postaci soli srebrowej)
Zastosowanie sulfonamidów
Obecnie sulfonamidy straciły na znaczeniu (duża oporność)
Leczenie jaglicy (ogólnie i miejscowo)
Bakteryjne zapalenie spojówek (miejscowo)
Zwalczanie zakażeń skóry
Oczyszczanie pp przed operacjami
Leczenie infekcji bakteryjnych (wywołanych przez bakterie ze spektrum)
Łączone z inhibitorami reduktazy dihydrofolianu
Działania niepożądane
Reakcje alergiczne
Zmiany skórne (m.in. zespół Stevensa-Johnsona)
Zaburzenia ze str. pp
Ukł. moczowy: kamica, krystaluria, skąpomocz, białkomocz, krwinkomocz, krwiomocz
Niedokrwistość hemolityczna/aplastyczna, granulocytopenia, małopłytkowość
CSN: bóle głowy, depresja, zap. nn., ataksja, zamroczenie á la alkoholowe
👶kernicterus noworodków
Interakcje sulfonamidów
Prokaina, tetrakaina, pochodne prokain - osłabiają działanie sulfonamidów
Nieaktywne w obecności ropy
Nasilają działanie doustnych środków hipoglikemizujących i antykoagulantów
Pogłębiają toksyczność METATREKSATU
Metabolizm sulfonamidów
Wydalane w postaci niezmienionej lub jako acetylowane i glukuronidowane metabolity z moczem
Mechanizm działania inhibitorów dihydrofolianu
Zablokowanie reduktazy prowadzi do zahamowania redukcji dihydrofolianu do tetrahydrofolianu
Połączenie inhibitorów DHFR i sulfonamidów
Działanie synergistyczne
Podwójna, sekwencyjna blokada
Możliwość efektu bakteriobójczego
Mechanizmy oporności (inhibitory DHFR)
Zaburzenia przepuszczalności ściany bakterii dla leku
Nadprodukcja DHFR
Mutacja DHFR
Trimetoprym
Silnie lipofilny => dobrze się wchłania, penetruje do wszystkich tkanek (w tym do CSN)
Słabo zasadowy => gromadzi się w prostacie i wydzielinie pochwowej
Samodzielnie w niepowikłanych zakżeniach dd.moczowych
Stosowany razem z sulfametoksazolem
Działania niepożądane: nudności, wymioty, wysypka, niedokrwistość megaloblastyczna, leukopenia
