Antybiotyki B-laktamowe

Question 1

Działanie ß-laktamazy

Answer 1

Hydrolizuje pierścień ß-laktamowy => inaktywacja antybiotyku

Question 2

Które bakterie posiadają ß-laktamazy?

Answer 2

Gram-ujemne

*z G+ jedynie gronkowce

Question 3

Mechanizm działania antybiotyków ß-laktamowych

Answer 3

🚫syntezy peptydoglikanu ściany bakterii na etapie transpeptydylacji

Łączenie ß-laktamów i PBP => 🚫syntezy peptydoglikanu => śmierć drobnoustrojów (DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE)
G+ -> ☠️na drodze lizy osmotycznej
G- -> ☠️ bardziej skomplikowana (aktywacja autolizyn, powstawanie holin, zaburzenia gospodarki jonowej, rozkład peptydoglikanu itp.)

Question 4

Który lek ma działanie bakteriostatyczne?

Answer 4

Benzylopenicylina (penicylina G) działa BAKTERIOSTATYCZNIE na Enterococcus faecalis

Question 5

Co hamuje działanie antybiotyków ß-laktamowych?

Answer 5

Leki bakteriostatyczne

Bo antybiotyki ß-laktamowe potrzebują wzrostu i rozmnażania się bakterii do rozwinięcia swojej aktywności

Question 6

Mechanizmy oporności na antybiotyki ß-laktamowe

Answer 6

🥇wytwarzanie ß-laktamaz rozkładających leki
Mutacja PBP (niskie powinowactwo do leków)
Zaburzenie przedostawania się leku do PBP (jedynie u G-)
Aktywne wypompowywanie leku z drobnoustroju (G-)

Question 7

Grupy antybiotyków ß-laktamowych

Answer 7

Penicyliny
Cefalosporyny
Karbapanemy
Monobaktamy

Question 8

Krzyżowa alergia w grupie penicylin

Answer 8

Występuje w całej grupie penicylin
⬇️
Pacjentowi uczulonemu na penicylinę naturalną nie można podać żadnego innego preparatu penicylin

Question 9

Zalety penicylin naturalnych

Answer 9

Niska toksyczność (bezpieczne dla kobiet w ciąży)
Działanie bakteriobójcze (*jedynie na Enterococcus faecalis bakteriostatyczne)
Dobra penetracja do tkanek

Question 10

Wady penicylin naturalnych

Answer 10

Wrażliwość na rozkład przez ß-laktamazy (wiele szczepów jest opornych)
Konieczność częstego podawania
Częste reakcje uczuleniowe

Question 11

Penicylina G

Answer 11

Inaczej: benzylopenicylina, penicylina krystaliczna

W postaci soli sodowej lub potasowej
Podawana dożylnie lub domięśniowo
Dobrze penetruje do tkanek (*CSN, cieczy wodnistej oka, płodu, mleka)
T1/2 = 30min (podawana 4-6x dziennie)
Wydalana przez nerki (*probenecyd)

Question 12

Probenecyd

Answer 12

Lek hamujący cewkowe wydzielanie penicyliny

Question 13

Penicylina a aminoglikozydy

Answer 13

In vitro: inaktywuje aminoglikozydy (nie wolno podawać w jednym roztworze)

In vivo: działanie synergistyczne

Question 14

Benzylopenicylina prokainowa

Answer 14

Połączenie benzylopenicyliny i prokainy
Podawana wyłącznie domięśniowo
Wolniej rozkładana => może być podawana 2x dziennie
Działanie niepożądane: zespół Hoigné

Question 15

Zespół Hoigné

Answer 15

Po omyłkowym wstrzyknęciu benzylopenicyliny prokainowej do naczynia

Nieznana patogeneza, podejrzewa się mikrozatory w płucach i CSN)

Zaczerwienienie skóry, ⬆️CTK, niepokój, splątanie, drgawki, ogniskowe objawy neuro

Charakter przemijający
Poprawa po benzodiazepinach (np. Diazepam)

Question 16

Benzylopenicylina benzatynowa

Answer 16

Podawana domięśniowo
Powolne uwalnianie => podawana raz na 2-4 tyg
Stosowana przy ch. reumatycznych i ch. płciowych

Question 17

Fenoksymetylopenicylina

Answer 17

Inaczej: penicylina fenoksymetylowa, penicylina V

Kwasooporna => podawana doustnie
Podawana 2-4x dziennie
Niecałkowite wchłanianie z pp

Głównie w leczeniu płonicy i zakażeń GDO

Question 18

Zakres działania penicylin naturalnych

Answer 18

Bakterie G+: PACIORKOWCE, Actinomyces, Bacillus anthracis, Listeria monocytogenes

Bakterie G-: Neisseria mengitidis, Treponema pallidum

Beztlenowce: Clostridium, Bacteroides

❗️oporne: Bacteroides fragilis, Neisseria gonorrhoeae, GRONKOWCE, większość G-

Question 19

Zastosowania penicylin naturalnych

Answer 19

Terapia: schorzeń paciorkowcowych (angina, róża, ropnie, płonica), promienicy, zakażeń meningokokami, niektórymi beztlenowcami, wąglika

Duże dawki benzylopenicyliny podaje się dożylnie w leczeniu zatrucia muchomorem sromotnikowym

Question 20

Działania niepożądane penicylin naturalnych

Answer 20

Reakcje uczuleniowe
Niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość
Drgawki (u osób z padaczką i niewydolnością nerek)
Reakcja Jarischa-Herxheimera (benzylopenicylina, leczenie krętkowic)
Zespół Nicolau (dzieci, omyłkowe wprowadzenie formy domięśniowej do tętnicy)
Zespół Hoigné (benzylopenicylina prokainowa)
Przeciążenie pacjenta sodem lub potasem

Question 21

Uczulenie na antybiotyki ß-laktamowe

Answer 21

Częstość występowania: 2% (penicyliny 10%)
Głównie po podaniu pozajelitowym
Może przebiegać we wszystkich 4 typach reakcji alergicznych
Testy skórne jedynie do IgE (I typ)
Brak alergii nie jest cechą stałą
IgE przeciw penicylinie zanikają po ok 10 latach

Testy skórne:
Kontrola negatywna: sól fizjologiczna
Kontrola pozytywna: roztwór histaminy 1 mg/ml
Odczyn dodatni to rumień >1cm i grudka obrzękowa po 30min

Question 22

Rodzaje penicylin półsyntetycznych

Answer 22

Metycylina - już niestosowana
Oksacylina
KLOKSACYLINA - jedyna dostępna w PL
Flukloksacylina
Dikloksacylina

Question 23

Spektrum działania penicylin półsyntetycznych

Answer 23

GRONKOWCE wytwarzające ß-laktamazy
Paciorkowce

❗️oporne: Listeria, MRSA, enterokoki

Question 24

Działania niepożądane penicylin półsyntetycznych

Answer 24

Reakcje alergiczne (rzadziej niż przy naturalnych)
Dolegliwości z pp
Po podaniu dożylnym: zapalenie żyły, eozynofilia, gorączka
Przenika do pokarmu kobiecego

*śródmiąższowe zapalenie nerek

Question 25

Zakres działania aminopenicylin

Answer 25

Bakterie G+ (zakres podobny do penicyliny G)
Bakterie G-: Neisseria, Haemophilus, Enterobacteriaceae
(Czyli bakterie G- niewytwarzające ß-laktamaz

Question 26

Działania niepożądane aminopenicylin

Answer 26

Typowe dla penicylin naturalnych
Rzadziej reakcje alergiczne
Dysbakteriozy (biegunka, grzybicze zakażenie pp i dróg moczowo-płciowych)
Rzekomobłoniaste zap. jelita grubego (po ampicylinie)
Osutki plamisto-grudkowe bez podłoża alergicznego

⭐️osutki częściej obserwowane u osób z hiperurykemią (leczonych allopurynolem) i z przewlekłą białaczką limfatyczną
Typowo przy podaniu AMOKSYCYLINY choremu z mononukleozą

Question 27

Amoksycylina

Answer 27

Stosowana dożylnie, domięśniowo, doustnie

❗️ostre zapalenie zatok przynosowych
❗️zapalenie ucha środkowego
Paciorkowcowe zapalenie gardła
Pozaszpitalne zapalenie płuc
Zaostrzenie POChP
Zakażenie ukł. moczowego enterokokami
Eradykacja H.pylori (+metronidazol/klarytromycyna)

Question 28

Ampicylina

Answer 28

Stosowana dożylnie, doustnie
Gorsze wchłanianie z pp niż amoksycylina

Duża oporność => zastąpiona przez amoksycylinę

Dożylnie przy zakażeniach Listeria monocytogenes i enterokokami
W przeciwieństwie do amoksycyliny AMPICYLINA bywa skuteczna w leczeniu duru brzusznego

Question 29

Ureidopenicyliny

Answer 29

Mezlocylina, azlocylina, PIPERACYLINA (jedyna dostępna w PL)

Leki o b. szerokim spektrum działania
Stosowane domięśniowo lub dożylnie
Często łączone z aminoglikozydami lub fluorochinolonami

Question 30

spektrum działania ureidopenicylin

Answer 30

Bardzo szerokie

Pałeczki G- (zwłaszcza PSEUDOMONAS AERUGINOSA, KLEBSIELLA PNEUMONIAE)
Enterokoki

❗️oporne: Enterococcus faecium, Chlamydia, mikoplazmy

Question 31

Zastosowanie ureidopenicylin

Answer 31

Leczenie ciężkich zakażeń szpitalnych wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa lub Klebsiella pneumoniae
PIPERACYLINA -> używana w profilaktyce w chirurgii oraz ginekologii i położnictwie

Question 32

Działania niepożądane ureidopenicylin

Answer 32

❗️większa toksyczność
Reakcje miejscowe (zap. żyły, ból)
Reakcje alergiczne, anafilaksja
Hipokaliemia
Dolegliwości z pp
Zaburzenia pracy nerek
Dolegliwości z CSN
Zaburzenia hematologiczne
Zespół Stevensa-Johnsona (rzadko)

Question 33

Karboksypenicyliny

Answer 33

Karbenicylina (niestosowana), TYKARCYLINA

B. wrażliwy na rozkład przez ß-laktamazy => podawany razem z kwasem klawulanowym

Question 34

Spektrum działania karboksypenicylin

Answer 34

Pseudomonas, Proteus

+kw. klawulanowy: Stenotrophomonas maltophilia, Haemophilus influenzae, Klebsiella sp., Staphylococcus aureus, Bacteroides fragilis

Question 35

Działania niepożądane karboksypenicylin

Answer 35

Reakcje nadwrażliwości
Gorączka
Eozynofilia
Małopłytkowość
Neutropenia
Hipokaliemia
Hipomagnezemia
Dolegliwości z pp
Drgawki przy dużych dawkach

Question 36

Inhibitory ß-laktamaz

Answer 36

Same nie mają właściwości p/bakteryjnych
Rozszerzają zakres działania antybiotyków

Najsilniej blokują ß-laktamazy typu A => gronkowce, Haemophilus influenzae, Neisseria gonorrhoeae, Salmonella sp., Shigella sp., E.coli, Klebsiella pneumoniae

Słabo blokują typ C (Pseudomonas, Serratia, Enterobacter, Citrobacter)

Question 37

Działania niepożądane inhibitorów ß-laktamaz

Answer 37

Leki te są ogólnie dobrze tolerowane i rzadko dają objawy niepożądane

Cholestaza, uszkodzenie wątroby, biegunka

Question 38

Augmentin

Answer 38

Amoksycylina + kw. klawulanowy

Spektrum poszerzone o bakterie beztlenowe
Zakażenia GDO, zapalenie płuc, gardła, zakażenia dróg moczowych

Question 39

Timentin

Answer 39

Tykarcylina + kw. klawulanowy

Spektrum poszerzone o Enterobacteriaceae
B. dobra aktywność wobec Stenotrophomonas maltophila i Bacteroides fragilis

Question 40

Unasyn

Answer 40

Ampicylina + sulbaktam

Stosowany TYLKO pozajelitowo
Spektrum podobne jak w Augmentinie
Terapia szpitalnych zakażeń ACINETOBACTER

Question 41

Tazobac

Answer 41

Piperacylina + tazobaktam

Spektrum podobne jak w Timentinie
Często kojarzony z aminoglikozydami
Terapia ciężkich szpitalnych zakażeń dróg oddech., moczowych oraz wewnątrzbrzusznych (*bez zap. trzustki)
Stosowany u pacjentów z neutropenią