Stress en stresshantering Flashcards
stressbron/stressor
bedreigende factoren, gebeurtenissen die op het individu inwerken
-> fysieke en mentale gezondheid
soorten stressbronnen
- traumatische ervaringen
- chronische stress
- dagelijkse ongemakken
stress
niet-geslaagde wisselwerking tussen persoon en omgeving
-> discrepantie tussen draaglast en draagkracht
draaglast
waargenomen eisen en dreigingen vanuit de omgeving
draagkracht
vermogen van persoon om aan draaglast tegemoet te komen
appraisal
= taxatie
beoordeling van de situatie
-> primair: wat betekent deze situatie voor mij
-> secundair: wat kan ik doen aan die situatie
coping
cognitieve en gedragsmatige strategieën om om te gaan met stressoren
- > probleem of taakgericht
- > emotie of individugericht
stressmodel Folkman en Lazarus
persoon in bepaalde situatie, uitgerust met scala aan eigenschappen, vaardigheden (DRAAGKRACHT); deels relatief stabiel (persoonlijkheid, …) en deels wisselend (gevoelens, stemming, lichamelijke condities)
-> neemt situatie (DRAAGLAST) waar
-> primaire en secundaire appraisal
coping op basis van inschatting van eigen coping-mogelijkheden, persoonsvariabelen, omgevingsvariabelen, verwachtingen en inschatting van controle
-> coping is optimaal: stress neemt af
OF coping schiet tekort: toename of aanhouden van stress
burn-out
reactie op chronische werkgerelateerde stress
- > minder goed functioneren, gevoel van toenemende mate geestelijk uitgeput te raken
- > gevoel van volkomen leeg en zonder energie te zijn
onderscheid burn-out / depressie / overspanning
burn-out is specifiek aan situatie gebonden zoals werk
-> daarbuiten mogelijks weinig klachten (=/= depressie)
burnout is GEEN psychiatrische stoornis
MBI
= Maslach Burn-out Inverntory
emotionele uitputting
depersonalisatie
verminderde persoonlijke bekwaamheid
positieve factoren stresshantering
- social support
- beheersbaarheid en waargenomen controle over stressor
- voorspelbaarheid
- gevoelens van competentie
self-efficacy
waarneming van eigen, persoonlijke effectiviteit
