Samorząd terytorialny

Question 1

Samorząd i jego formy

Answer 1

Samorząd to forma organizacji wyodrębnionej grupy społecznej, która może decydować o sprawach dla niej istotnych

2. Formy samorządu

a. samorząd terytorialny (powszechny)

b. samorząd specjalny

– samorządy gospodarcze

– samorządy gospodarcze

Question 2

Struktura

Answer 2

Polsce obowiązuje struktura trójstopniowa samorządu terytorialnego

– gmina

– powiat

– województwo

b. samorząd w Polsce nie jest hierarchiczny

– szczeble niższe samorządu nie podlegają szczeblom wyższym

– każdy szczebel samorządu terytorialnego ma odrębny zakres kompetencji

Question 3

Typologia zadań samorządu terytorialnego

Answer 3

zadania własne

– polegają na zaspokajaniu potrzeb mieszkańców

– wykonywane są samodzielnie

– finansowane są z dochodów własnych

b. zadania zlecone

– zadania realizowane w imieniu administracji rządowej

– źródłem finansowania są najczęściej dotacje celowe

c. zadania powierzone

– wykonywane są na podstawie porozumień z innymi samorządami lub organami administracji rządowej

Question 4

Samorząd gminny

Answer 4

organem stanowiącym jest rada gminy

– liczba radnych zależy od wielkości gminy i wynosi do 15 do 45 osób

– radni wyłaniani są w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych

b. organem wykonawczym jest wójt/burmistrz/prezydent

– wybierani są w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych

– czynne prawo wyborcze przysługuje mieszkańcom po ukończeniu 18 lat, a bierne po ukończeniu 25 lat

Question 5

Samorząd powiatowy

Answer 5

organem stanowiącym jest rada powiatu (w powiecie grodzkim – rada miasta) – liczy od 15 do 29 osób

b. organem wykonawczym jest:

– starosta – wybierany przez radę powiatu

– zarząd powiatu – 3-5 osób wybieranych przez radę powiatu na wniosek starosty

Question 6

Samorząd wojewódzki

Answer 6

organem stanowiącym jest sejmik województwa

b. organy wykonawcze:

– marszałek województwa – wybierany przez radę województwa

– zarząd województwa – 5 osób wybieranych przez radę województwa na wniosek marszałka

Question 7

Budżet samorządów terytorialnych

Answer 7

Źródła dochodów samorządów

a. dochody własne np.:

– wpływy z podatków

– wpływy z opłat

– udział we wpływach z podatku PIT

– dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe

– dochody z majątku

– dochody z kar pieniężnych

b. subwencje – środki przekazywane z budżetu państwa

– subwencja ogólna – na dowolny cel

– subwencja oświatowa – na cele związane z oświatą

– subwencja wyrównawcza – przyznawana samorządom słabszym gospodarczo

– subwencja równoważąca – przyznawano gminom i powiatom – środki pochodzą z wpłat wnoszonych specjalnie na ten cel przez gminy najzamożniejsze

– subwencja regionalna – przyznawana najmniej zamożnym województwom ze środków wnoszonych przez województwa najzamożniejsze

c. dotacje celowe – środki pochodzące z budżetu państwa przeznaczone na określone cele

2. Procedura uchwalania budżetu

a. projekt budżetu przygotowują organy wykonawcze jednostki samorządu terytorialnego (j.s.t.)

b. budżet ustalany jest w formie uchwały budżetowej organu stanowiącego j.s.t.

c. za wykonanie budżetu odpowiada organ wykonawczy j.s.t.

d. ocena wykonania budżetu – absolutorium

Question 8

Nadzór nad samorządem terytorialnym

Answer 8

Nadzór nad samorządem terytorialnym sprawują:

a. premier i wojewodowie – w zakresie legalności działań

b. regionalne izby obrachunkowe – nadzór w zakresie spraw finansowych

2. Środki nadzoru nad samorządem

a. z poziomu władzy centralnej

– możliwość rozwiązania organu stanowiącego – dokonuje sejm na wniosek premiera

– możliwość odwołania organu wykonawczego – dokonuje premiera na wniosek wojewody

– zarząd komisaryczny – ustanawia premier na wniosek ministra do spraw administracji

b. nadzór wojewody

– wydawanie zarządzeń zastępczych

– stwierdzanie nieważności